De archiefervaring van
Anje van der Lek
Nee, ik ben nooit tot tranen toe geroerd
geraakt door het in mijn handen houden van
een eeuwenoud stuk. Die historische sensatie
heeft mij niet voor het archiefvak gewonnen.
Mijn fascinatie voor de structuur van informatie
begon tijdens mijn studie geschiedenis, in de
tweede helft van de jaren negentig van de
vorige eeuw.
Ik ben van de laatste 'non-digital native' generatie, die nog
braaf vanuit naslagwerken en Leidse boekjes naar informatie
leerde zoeken. Maar elke week werd de digitale bibliotheek
catalogus beter en kwamen er zogenaamde 'online' (Whoohoo!
Spannund!) bibliografieën bij. Dat je zo vanaf je computertje in
Groningen je literatuuronderzoek kon voorbereiden, vond ik
superinteressant. En eigenlijk voelde het als vals spelen.
Informatie zoeken werd zo wel heel makkelijk. Ook al moest ik
voor het inzien van de artikelen met mijn OV-kaart op pad, want
één gulden per papieren kopie ging toch uh... in de papieren
lopen!
Mijn volgende archiefervaring deed ik op als 'archives and
records management assistant' bij een groot Amerikaans
consultancybedrijf dat volledig 'paperless' was gegaan. Al was
er toch nog een hoop papier in omloop. Daar groeide mijn
interesse in de rol van informatie in een werkproces. Ik merkte
dat ik er gevoel voor had (ik werd nog niet gehinderd door
enige vakkennis). Vrij natuurlijk had ik namelijk het besef dat
informatie een bepaalde orde en structuur had, en dat je die
maar beter niet zomaar door elkaar kon gooien. Dat het nuttig
'Ik prijs mezelf gelukkig dat ik mag meewerken aan het veranderen van
de archiefsector in dit boeiende tijdsgewricht' (foto Jorge Kasabji,
Wikimedia Commons).
Anje van der Lek: 'Ik prijs mezelf gelukkig dat ik mag meewerken aan het veran
deren van de archiefsector in dit boeiende tijdsgewricht' foto Suzanne de Gunst).
was om te kunnen herleiden waar informatie vandaan kwam en
hoe deze was gebruikt. Dat ook het mapje waar een bepaald
document in was opgeslagen, kon bijdragen aan de betekenis
van het stuk. Een aangeboren 'respect des fonds'!
Ik maakte een switch naar het archiefwezen en ging weer
studeren. Steeds vaker dacht ik: wat een mooi, veelzijdig en
belangrijk vak. Hoe informatie gecreëerd voor het ene doel,
nuttig kan zijn voor een ander doel. Direct, of eeuwen later.
Hoezeer de context van een bron betekenis geeft aan een stuk.
Hoezeer informatie noodzakelijk is voor het goed uitvoeren van
taken en transacties, maar hoe diezelfde informatie mensen
ook identiteit of zelfs een stem geeft. Dat overheden en grote
bedrijven zich kunnen verantwoorden. En ook nog eens een vak
dat middenin een van de grote disruptieve veranderingen van
deze tijd staat: de digitale informatierevolutie.
Enfin, nu weer even terug met de poten in de klei. Ik kwam er
ook gauw genoeg achter dat lang niet iedereen dit gevoel én
deze interesse deelde. Dat sommige mensen gaan rollen met
hun ogen als je over duurzame toegankelijkheid van informatie
in het zaaksysteem begint. Dat je sowieso het hele woord
'archiefbescheiden' maar beter niet meer kunt gebruiken, als
je niet meewarig wilt worden aangekeken. Nou, dan zeg ik
'informatie', zo u wilt 'procesgebonden'. Potééto potaato.
Ik prijs mezelf gelukkig dat ik mag meewerken aan het
veranderen van de archiefsector in dit boeiende tijdsgewricht.
Ook al gaat het niet zo snel als je zou willen. Soms moeizamer
dan gedacht, maar we gaan stug door! Zodat we ook in de
toekomst nog een verleden hebben.
Anje van der Lek adviseur digitale informatie, Regionaal Archief
Alkmaar.
nummer 6 201 5 5
