Openingstijden
Verrassende ontmoeting
Noten
Tabularium. Het publieke archief van de Romeinse republiek op het Capitool, nu onderdeel van de Musei
Capitolini (foto's part. coll.).
onderzoeker over gedegen geloofsbrieven
beschikt. Als je eenmaal binnen bent word
je vakkundig en vriendelijk geholpen, maar
de toelatingsvoorwaarden nodigen niet
bepaald uit tot onderzoek.
De grotere archieven zijn vijf of zes dagen
per week open. Dat wil zeggen: alleen
's morgens. Gedurende de zomermaanden
zijn ze gesloten. Archiefwerk is per slot
van rekening vermoeiend. Het mooie
archief van de broederschap (nu college)
van Santa Maria dell'anima - al zesen-
halve eeuw bewaard op dezelfde locatie
bij de gelijknamige kerk waar Adrianus V,
de enige Nederlandse paus, is begraven -
is één middag in de week open. Voor
zover deze archieven websites hebben,
laten die weinig los over wat er te vinden
is. Het Archivio Segreto heeft inmiddels
een zeer summiere lijst van archieven als
PDF-bestand op zijn site. Alleen een kenner
begrijpt wat de titels van de series
inhouden, tenzij hij of zij de omvangrijke
Vatican Archives van Blouin cs. heeft
geraadpleegd.2 In de studiezaal van het
ASV zul je het boek moeilijk vinden. De archi
varissen daar vertrouwen liever op eigen
geheugen en kennis om de onderzoeker
door het oerwoud van inventarissen en
rubricelle te voeren.
Bij tal van andere particuliere archieven
is het niet veel beter. Het archief van
de familie Odescalchi, dat ik ooit uit
nieuwsgierigheid bezocht, was netjes in
een ruim vertrek geborgen. De enige
inventaris dateerde uit de 17e eeuw, van
het archief van een heerlijkheid dat de
familie toen juist verworven had. Zonder
hulp van de archivaris was er de facto
niets te vinden. Ook voor dit soort
archieven is de competente soprainten-
denza doorgaans de beste ingang.
Het kan ook anders. Bij toeval - zo dat
bestaat - mochten mijn echtgenote en ik
een introductiecursus archiveren geven bij
een internationaal Tibetaans-Boeddhistisch
cultureel centrum (Merigar West), waar
we een indrukwekkende collectie
Tibetaanse (blok)boeken en manuscripten
aantroffen. De community is vast van plan
haar a-typische archief en bibliotheek
goed te ordenen en te beschrijven. Maar
het meest verrassende was wel daar een
hoogbejaarde Nederlandse adellijke dame
te ontmoeten, die advies en hulp vroeg
voor de beschrijving van haar oorlogs
dagboek, correspondentie en andere
documenten. Het beeld van Kees van
Beijnums De ordening drong zich
onwillekeurig bij me op.
1 www.archivi.beniculturali.it
2 Francis X. Blouin cs, Vatican Archives.
An Inventory and Guide to Historiscal
Documents of the Holy See (Oxford:
Oxford University Press, 1997). Supple
ment 1 verscheen in 2003: The Archives of
the Congregation for the Docytrine of the
Faith (Ann Arbor: Bentley Historical
Libvrary, 2003).
Nederlands pamflet. Een pamflet uit de periode
van de remonstrantse en contra-remonstrantse
conflicten. Het boekje bevindt zich in de serie
'Censurea Librorum', omdat de achttiende-
eeuwse archivaris die de serie samenstelde, er
waarschijnlijk geen raad mee wist. De begelei
dende brief van de pauselijke nuntius in de
Zuidelijke Nederlanden werpt licht op de zaak.
'Kijk', schreef hij 'hoe de protestantse ribellen
elkaar nu te lijf gaan. Het zal niet lang meer duren
of de Kerk kan haar oude positie weer innemen'.
Sant'Ufficio, Rome. Archief van de Romeinse
inquisitie (Sant'Ufficio), de serie Censurae Librorum.
Santa Maria dell'Anima, Rome. Deel van het
archief van het college, dat meer dan zes eeuwen
op dezelfde plaats wordt bewaard en op een
enkel stuk na volledig is.
Peter Horsman onafhankelijk adviseur
archivering bij Horsman Archiefadvies.
nummer 10 2013 41
