Train-de-trainer
Zaaien en oogsten in het
Surinaamse archiefwezen
Het mag geen verbazing wekken dat de DIV en het archiefwezen in Suriname georganiseerd
zijn op een wijze die vergelijkbaar is met hoe het bij de Nederlandse overheid is geregeld.
Trek een archiefkast open op een willekeurig ministerie in Paramaribo en je ziet de ordening
van dossiermappen conform 'onze' Basis Archief Code. Ook het archiefonderwijs vertoont
overeenkomsten, het resultaat van een intensief programma 'train-de-trainer'.
Verbeteringen
Naar Suriname
Hoog bezoek
In Suriname bestaat de gemeente als
overheidslaag niet. Qua takenpakket zijn
de ministeries te vergelijken met
gemeentelijke diensten bij ons. Tot 2006
kende de Republiek Suriname de Regeling
Archiefdienst 1956. In februari van dat
zelfde jaar werd de Archiefwet van kracht.
Eric Ketelaar ontwierp deze Archiefwet
op basis van de Nederlandse Archiefwet
1995 en het Archiefbesluit. Hierbij liet
hij zich mede leiden door de 'Principles
for archives and current legislation' van
de International Council on Archives. Zo
ziet artikel 2 sub b van de Archiefwet
van Suriname toe op de toepasselijkheid
van deze wet op overheidsorganen die
vóór 1975 gevestigd waren binnen het
huidige grondgebied van de Republiek
Suriname.
Ketelaar zag ook een kans om meteen
een aantal verbeteringen door te voeren
ten opzichte van de Nederlandse Archief
wet 1995. Samengevat bestonden deze
verbeteringen onder andere uit een
kortere overbrengingstermijn van tien in
plaats van twintig jaar, en uit opleidings
eisen voor zowel archivarissen als
DIV-medewerkers.
Artikel 9 van de Archiefwet van
Suriname luidt: 'Omtrent de opleiding
tot en het verkrijgen van de hoedanig
heid van archiefambtenaar worden bij
Staatsbesluit regels vastgesteld.' In de
toelichting bij dit artikel staat te lezen
dat de Archiefwet 'al diegenen zal
betreffen die betrokken zijn bij het
continuüm beheer van archiefbescheiden,
dus zowel degenen die werkzaam zijn in
wat genoemd wordt de dynamische fase
van archieven, als degenen die in het
Nationaal Archief de taken vervullen'.
Daarmee werd in feite de theorie van
het records continuüm in de wet vast
gelegd. In het Archiefbesluit van
Suriname worden de opleidingseisen
nader uitgewerkt. Er wordt onderscheid
gemaakt in Archivaris A, B1, B2 en C.
In 2006 maakte Maurits Hassan Khan
(toenmalig minister van Binnenlandse
Zaken), in gezelschap van Ramon
Cumberbatch (Nationaal Archief
Suriname), een rondreis langs een
aantal Nederlandse archiefinstellingen.
Het ging om het veiligstellen dan wel, al
dan niet digitaal, beschikbaar stellen van
archiefbescheiden die voor de geschie
denis van Suriname van wezenlijk belang
waren. Een en ander geheel in de geest
van de kersverse Archiefwet van
Suriname. Tijdens zijn bezoek aan het
Haags Gemeentearchief kwam tevens
de beoogde professionalisering van de
DIV-medewerkers in Suriname ter
sprake. Gezien mijn ervaring als docent
van de SOD kwam hij tot de uitspraak:
'Je moet me komen helpen in Suriname
met het opleiden van de medewerkers.'
Een van de gevolgen van de invoering
van een nieuwe archiefwet in Suriname
betekende de noodzaak om te kunnen
beschikken over selectielijsten. Om
hieraan handen en voeten te geven
werd een projectgroep samengesteld
onder leiding van Els van der Bent, om
in Suriname een cursus hieraan te
wijden. Zo vertrok in februari 2007 een
delegatie met vertegenwoordigers van
het Gemeentearchief Rotterdam, het
Haags Gemeentearchief en het Ministerie
van OCW en Dienst Stadstoezicht
Rotterdam naar Suriname.
De groep cursisten werd in twee groepen
verdeeld. De hoofden DIV kregen onder
leiding van Jantje Steenhuis en Rob
Kramer een cursus in met name de
projectmatige aanpak van het komen tot
selectielijsten. Arnold Visser en ik hadden
de groep DIV-medewerkers onder onze
hoede. In diezelfde periode bracht Ivo
Opstelten, toenmalig burgemeester van
Rotterdam, ook een bezoek aan
Suriname. Samen met Maurits Hassan
Khan zou hij op een van de cursusdagen
langskomen. Uit de praktijk weet ik dat
je heel veel kan vertellen over waarde
ring van archiefbescheiden, maar dat
het uiteindelijk gaat om het zelf doen.
Aldus regelden we dat enige meters
archief afkomstig van verschillende
ministeries naar hotel Krasnapolsky in
Paramaribo werden getransporteerd. Zo
kon er hands-on worden gewerkt. Jantje
38 2013 nummer 10
