tu JÖiUk. j.^LiVÏjIr t jj i-L J.1^|.b\ Ivj-q
2S>.
OEh-c J.-iï kir -^J+, VK Jtfti- |J i|u'bl Lti*.
Slot
Sinds Janet McGovern haar onderzoek
deed naar de Taiwanese Aboriginal
culturen zijn bijna honderd jaar
verstreken. De Japanse kolonisatie
(1895-1945) heeft sedertdien diepe
sporen getrokken in de manier waarop
de Aboriginals zichzelf zijn gaan zien.
Zo staat de Japanse indeling van de
Aboriginals in verschillende etnische
stammen aan de basis van de huidige
indeling van de (erkende) Aboriginal
volken. In de afgelopen decennia is er
door (academisch) geschoolde Aboriginals
steeds meer aandacht voor onderzoek
naar het eigen verleden. De archieven
van de VOC, die dankzij bronnenedities,
vertalingen en verspreiding via het
internet ook steeds toegankelijker worden
voor de Aboriginal communities, spelen
daarin, met alle heuristische problemen
die daarbij horen, een belangrijke rol.
Die nieuwe geschiedschrijving levert
soms spannende confrontaties op tussen
de academisch georiënteerde geschied
schrijving die zich van oudsher sterk
Noten
4 TANAP, acroniem voor 'Towards a
New Age of Partnership' was een
programma dat tussen 1999-2005 door
de Leidse Universiteit en het Nationaal
Archief in samenwerking met tal van
universiteiten en archiefinstellingen in
Zuid- en Zuidoost-Azië werd uitgevoerd.
TANAP was gericht op het wereldwijd
verbeteren van de toegankelijkheid en
de materiële toestand van de VOC-
archieven, en op het trainen van historici
in het verrichten van wetenschappelijk
onderzoek in de archieven van de VOC.
Op de website http://databases.tanap.
net/vocrecords zijn de reconstructies van
de archieven van de verschillende
VOC-vestigingen te bekijken.
ZfliL- ^.LÏinfvU. IJL ilL «Mr- -+V,l_rtlL (J-ktrte
1«, JIÏH'hm JjilMjU.
i.
.^IJLf j-.HL
Illustratie van Caspar Schmalkalden (1616-1673) die in 1648 in dienst van de VOC een bezoek bracht
aan Formosa (Wikimedia Commons).
verricht naar de geschiedenis van
de Aboriginals, die zelf niet over een
schriftsysteem beschikten en zelf dus
geen archieven hebben nagelaten. In dat
licht zijn de VOC-archieven een belang
rijke, maar door de taal ook een
problematische bron voor Taiwanese
onderzoekers. In de afgelopen decennia
zijn in samenwerkingsprojecten tussen
Nederlandse en Taiwanese wetenschap
pers grootschalige projecten uitgevoerd
om de VOC-archieven toegankelijker te
maken voor Taiwanese onderzoekers.
Zo zijn de door het Instituut voor
Nederlandse Geschiedenis uitgegeven
dagregisters van kasteel Zeelandia in het
Chinees vertaald, en zijn in de VOC-
archieven in het Nationaal Archief in Den
Haag documenten opgespoord die
betrekking hebben op de Aboriginal
bevolking in het 17e-eeuwse Formosa.
Deze documenten zijn getranscribeerd
en zowel in het Nederlands als Engels
uitgegeven.5 De Council for Indigenous
Peoples en National Dong Hwa University
hebben nu plannen om ook de VOC-
archieven die in Jakarta worden bewaard,
op systematische wijze te onderzoeken
op het voorkomen van gegevens over de
Aboriginal samenleving die nog niet uit
andere bronnen bekend zijn. Dat in het
Arsip Nasional nog gegevens gevonden
kunnen worden die niet al via onderzoek
in de VOC-archieven in Den Haag bekend
zijn, is heel waarschijnlijk.
baseert op geschreven bronnen, en de
meer 'activistische' geschiedschrijving
die de verhalen, tradities en rituelen die
vanuit de orale traditie zijn overgeleverd
in de geschiedschrijving verweeft of zelfs
als uitgangspunt neemt. De 'Great White
Fathers' keren in een archiefgedaante
geleidelijk terug in de Aboriginal
samenleving.
1 Janet B. Montgomery McGovern,
Headhunters of Formosa (London, 1922),
52.
2 Bericht uit een officiële Chinese
publicatie (waarschijnlijk de Jing Bao)
waarmee ambtenaren in het land
werden geïnformeerd. Geciteerd door
Aad van Amstel, Barbaren, rebellen en
mandarijnen. De VOC in de slag met
China in de Gouden Eeuw (Amsterdam,
2011), 58.
3 Een recent proefschrift over Neder
lands Formosa met veel gegevens over
de verhoudingen op het eiland: CHIU
Hsin-hui, The ColonialCivilizing Process
in Dutch Formosa, 1624-1662 (Leiden,
2007).
5 Leonard Blussé, Natalie Everts and
Evelin Frech (eds.), The Formosan
Encounter. Notes on Formosa's Aboriginal
Society: A Selection of Documents from
Dutch Archival Sources (4 volumes,
1999-2011).
Charles Jeurgens is als hoogleraar
Archivistiek verbonden aan de Universiteit
Leiden en doceert Archiefwetenschap aan
de Universiteit van Amsterdam. Hij was in
2012 enkele maanden als gasthoogleraar
actief aan de National Dong Hwa
University.
24 2013 nummer 10
