Opnieuw beginnen
Een interview met Richard
Hermans
'Erfgoedadvies Richard Hermans' is de naam van zijn adviesbureau voor de cultuur- en erfgoedsector.
Sinds oktober 2012 inspireert deze historicus en archivaris opdrachtgevers bij strategische visie
ontwikkeling. Daarnaast begeleidt hij veranderingstrajecten, bijvoorbeeld ten tijde van fusie of
reorganisatie. Richard Hermans: 'Juist in een tijd van toenemende schaarste en maatschappelijke druk,
gaat het erom nieuwe, creatieve wegen te vinden die gericht zijn op de toekomst, op het vinden van
oplossingen en nieuwe kansen.'
Voorheen was Richard Hermans
directeur-bestuurder van Erfgoed
Nederland (januari 2007 - februari
2012); directeur van DIVA, koepelorgani
satie voor het archiefwezen (februari
1999 - januari 2007); en directeur van
het Stadsarchief Zutphen (juli 1992 -
februari 1999). Een mooie carrière die
tamelijk abrupt werd afgebroken.
De staatssecretaris van Cultuur (OCW)
besloot in juni 2011 de instellingssubsidie
voor Erfgoed Nederland per 1 januari
2013 volledig stop te zetten. Na vertrek
uit het monumentale pand aan de
Herengracht in Amsterdam werd niet-
afgevoerd afval door onbekenden in
brand gestoken. Daarbij raakte de gevel
van het pand beschadigd.
De een is meer rancuneus dan de ander,
maar een prettige ervaring zal de
opheffing van Erfgoed Nederland niet
geweest zijn. Is de opheffing een teken
van kortzichtig beleid? 'Erfgoededucatie'
was bij Erfgoed Nederland een sleutel
woord en dat is het in tal van beleids
plannen nog steeds. Wat ging er mis?
'Ik kijk in het geheel
niet terug met rancune,
verdriet of teleurstelling.
Het gaat zoals het gaat.'
lingen toch een vaag begrip. Toch
hebben we kunnen laten zien wat de
waarde daarvan is in de praktijk. Onze
leerstoel Erfgoededucatie aan de
Erasmusuniversiteit biedt nog steeds
een unieke onderzoeksomgeving. Onze
DISH-conferenties hebben bijgedragen
aan internationale uitwisseling en
kennisoverdracht. De discussie over
betekenis van erfgoed van en voor
migranten heeft in de hele sector effect
gehad. En we hebben daadwerkelijk
bijgedragen aan vakdiscussies: de
Erfgoedarena, samen met de Reinwardt
Academie opgezet, is een begrip
geworden.
Maar ik realiseer me ook heel goed dat
uiteindelijk de politiek gaat over het wel
of niet toekennen van subsidies en dus
beslist over het voortbestaan van
gesubsidieerde instellingen. Over de
'Schepen achter je verbranden' heet
dat. Hoe voelde dat voor jou?
'Dat klinkt wat dramatisch. Ik zie het
meer als een periode afsluiten en weer
verder gaan. En met de ervaring die je
hebt opgedaan, maak je weer een nieuwe
stap. Niets verbranden dus, maar onder
je arm meenemen. Natuurlijk laat je hier
en daar wat achter, overtollige ballast
zal ik maar zeggen.'
'De afbouw van Erfgoed Nederland was
voor niemand in de organisatie
gemakkelijk. We hebben met z'n allen
- ruim 40 mensen, inclusief de Raad van
Toezicht - sinds de fusie in 2007 hard en
met passie gewerkt. Voor ons allen was
het een zoektocht, een duik in het
onbekende. Dat gold niet alleen voor
ons maar voor alle negen sectorinstituten.
Ingeklemd tussen de fondsen, de branche
organisaties en het ministerie was er niet
veel manoeuvreerruimte. En voor Erfgoed
Nederland kwam daar nog bij dat drie
Rijksdiensten - het Nationaal Archief, de
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en
Instituut Collectie Nederland - krachtige
spelers waren. Ons speelveld was
beperkt en dan is het lastig daadwerke
lijk toegevoegde waarde te bieden. Het
concept integrale erfgoedbenadering
was nieuw en voor de meeste instel-
24 2013 nummer 7
