O
'Vrijwilligers begeleiden elkaar'
|0y||BgtiEti[tiBy[tiEay3
komen. Anders krijg je het niet genoeg
in de vingers.'
De werkruimte voor de vrijwilligers is
met opzet ruim, licht en aangenaam.
Dat draagt bij aan het gevoel gewaar
deerd te worden, evenals het jaarlijkse
uitstapje, het kerstpakket en het kosteloze
lidmaatschap van de Vriendenstichting.
Voor de kennismaking met de nieuwe
directeur was er een speciale kennis
makingsochtend. De vrijwilligers horen
er echt bij. Ze hebben een sterke onder
linge band: vieren samen verjaardagen,
maken schema's voor ziekenhuisbezoek
en wisselen allerlei ervaringen uit.'
Momenteel werken alle vrijwilligers nog
in het archiefgebouw. HUA wil in de
toekomst meer gaan inzetten op
crowdsourcing. 'Maar dat zal nooit de
fysieke vrijwilliger volledig kunnen
vervangen', aldus Pennings. 'Crowdsour-
cing leent zich alleen voor zeer een
voudige bronnen, zoals de onlangs via
Vele Handen succesvol ontsloten militie-
registers. Zodra het ingewikkelder
wordt, hebben mensen toch behoefte
aan mondelinge terugkoppeling. Op de
tijdsinspanning en efficiëntie van
begeleiding op afstand moet je je ook
niet verkijken. De toekomst zit in een
combinatie van crowdsourcing en
werken ter plekke, dus niet of-of maar
en-en.'
Het aangename met het nuttige verenigen tijdens een vrijwiHigersuitje
Museum in Rotterdam (foto Wim Bik).
naar
het OorlogsVerzets-
werken met 1 vrijwilliger (fysiek) en via
de website VeleHanden.nl ook nog
virtueel met vele 'onbekende' vrijwilligers.
Het gaat om alfabetische indicering
(nadere ontsluiting) van bevolkings
bronnen, zoals burgerlijke stand en
bevolkingsregister. Er is geen specifiek
vrijwilligersbeleid. De ene vrijwilliger
die bij ons over de vloer komt, kan naar
behoefte binnenlopen voor ondersteu
ning. En nee, we gaan niet stoppen.'1
Gemeente Heerenveen werkt volgens
Dick Deuzeman eveneens met vrijwilli
gers voor archieftaken. Vier of vijf van
hen zijn aan het werk als de studiezaal
van het gemeentearchief op donderdag
geopend is. Op afstand wordt niet
gewerkt, wel worden de op donderdag
opgeslagen gegevens thuis verder
uitgewerkt. Het betreft nadere ontslui
ting van bevolkingsbronnen (alfabetische
indicering) en van kadastrale gegevens.
Enige tijd geleden is een vrijwilliger in
dienst genomen als assistent van de
archief- en studiezaalmedewerker. Deze
in dienst genomen vrijwilliger (uitkerings
gerechtigde) richt zich vooral op het
ordenen van de archiefbibliotheek en
het inventariseren en documenteren van
het fotoarchief. Hoofdzakelijk begeleiden
en ondersteunen de zeer ervaren
vrijwilligers elkaar. De groep vrijwilligers
die in de loop van de jaren ontzettend
veel bevolkingsbronnen heeft ontsloten,
is door leeftijd en overlijden de laatste
tijd gekrompen. Allereerst streeft men
ernaar om de groep uit te breiden met
nieuwe vrijwilligers. Men hoopt dat
mensen via het Historisch Informatie
Punt in de bibliotheek de weg naar de
studiezaal zullen vinden.'
Het Utrechts Archief (HUA) heeft zestig
vrijwilligers. Tien daarvan begeleiden als
gastheer de bezoekers van de expositie
in de binnenstad. Hun enthousiasme
werkt zo aanstekelijk dat de bezoekers
uren later pas weer naar buiten komen.
Vijftig vrijwilligers helpen bij het nader
ontsluiten van de notariële archieven
en, sinds de ontsluiting van de burger
lijke stand voltooid is, ook van de doop-,
trouw-, en begraafboeken uit de hele
provincie. Joyce Pennings is vakspecia
list indicering en in die hoedanigheid
ook coördinator van de vrijwilligers:
'Ontsluiting op microniveau draagt bij
aan een grotere vraag naar de bron zelf.
Zowel hier in Utrecht als bij het Stads
archief Amsterdam merken we dat aan
de bestellingen bij de Archiefbank. Het
Utrechts Archief neemt het vrijwilligers
werk dan ook serieus en is zeker niet
van plan om er in de toekomst mee te
stoppen. We hebben een wachtlijst en
een tamelijk strenge selectie aan de
poort, waarbij we de mensen duidelijk
maken wat er van ze wordt verwacht.
Instromers krijgen een cursusmap mee
naar huis, met kopieën uit de DTB,
transcripties en voorbeelduittreksels en
moeten daar eerst thuis mee oefenen.
Het komt weleens voor dat mensen na
een paar weken de map weer inleveren
en er toch vanaf zien. Verder
verwachten we van kandidaten dat ze
minimaal twee dagdelen in de week
Bij Nieuw Land Erfgoedcentrum bestaat
er een aparte nota voor het vrijwilligers-
beleid. Voor een deel is dat noodzaak.
De twee professionals zijn meer belast
met coördinerende taken, waardoor er
op de werkvloer handen tekort zijn.
De vrijwilligers krijgen een contract, een
reiskostenvergoeding, een ongevallen
verzekering en komen op vaste dagdelen.
Er zijn onlangs drie extra werkplekken
ingericht.
Het vinden van vrijwilligers bleek geen
probleem. In de afgelopen twee maanden
kwamen er vier bij. Een belangrijke
nummer 7 2013 17
