r
r
Archivarissen kunnen alleen
loyale medewerkers zijn
als zij zelf kunnen bepalen
hoe ze de gevraagde
diensten leveren.
Samenwerking
Vertrouwen
De bestuurders van BRAIN zijn zonder
uitzondering plezierige collega's, waar
ieder ander KVAN-lid graag mee samen
werkt. Maar een fusie van BRAIN met de
De kwestie Caron is niet
alleen een Canadese
kwestie.
loyaliteiten van de professionals, hun
relaties met bazen en overheden en hun
politieke, ideologische of godsdienstige
opvattingen.
Overheden kunnen zich daar in het
algemeen moeilijk bij neerleggen.
Algemeen rijksarchivaris Ribberink vond
destijds dat hij in relatie met zijn
archivarissen (die toen nog middelbare
en hogere archiefambtenaren heetten!)
alleen met het ambtenarenreglement te
maken had en weigerde zich te storen
aan de nieuwe beroepscode voor
restauratoren. Tegenover restauratoren
als beroepsgroep kon hij toch al moei
lijker zijn gezag laten gelden: anders
dan archivarissen waren zij niet alleen
bij archiefdiensten maar ook bij musea
werkzaam.
De kwestie Caron maakt duidelijk dat
een professional een andere kwaliteit is
dan een employee, dat de tijd voorbij is
waarin er een 1:1-relatie bestond tussen
de beroepsgroep van archivarissen en
het openbaar archiefwezen, en zeker de
tijd waarin archivarissen archiefambtenaren
waren. Archivarissen werken niet alleen
meer bij archiefdiensten, maar ook bij
historische documentatiecentra, bij
adviesbureaus of als vrij gevestigd
adviseur. Voor de kwaliteit van hun dienst
verlening en het vertrouwen van hun
cliënten en de samenleving als geheel,
moeten ze het meer dan ooit hebben
van samenwerking van alle beroeps
beoefenaren. Ze krijgen steeds meer
belang bij een onafhankelijke positie
ten opzichte van de instellingen waar ze
werken, zoals ook artsen en advocaten
die hebben. Die instellingen hebben
vaak andere belangen. Ze hebben ook
andere professionals dan archivarissen
in dienst en worden dikwijls door
economen of andere niet-archivarissen
geleid. Ze hebben vaak baat bij samen
werking met andere erfgoedinstellingen
of brede cultuurinstellingen. Aansluiting bij
een beroepsvereniging van archivarissen
(of van restauratoren, archeologen of
bibliothecarissen) zou van zo'n beroeps
vereniging een branchevereniging als de
Nederlandse Museumvereniging maken.
Nederland is gelukkig Canada niet.
De fusie van het nationaal Archief met
de KB is hier niet doorgegaan. De
algemene rijksarchivaris is archivaris, geen
econoom, en excessief declaratiegedrag
is hem niet aan te zien. Toch staat de
beroepsgroep van archivarissen hier aan
dezelfde bedreigingen bloot: beïnvloeding
van professionele keuzen door de politiek,
het sectorbelang, het werkgeversbelang,
het bedrijfsbelang of simpelweg gebrek
aan inhoudelijke expertise. Daarom
zouden de leden van de KVAN zich met
kracht moeten verzetten tegen voor
stellen van de in BRAIN georganiseerde
instellingen, om als leden binnen onze
vereniging zeggenschap te krijgen.
Archiefgebruikers moeten vertrouwen
hebben in instellingen die archief beheren.
Die instellingen kunnen dat vertrouwen
alleen verzekeren als ze de archivarissen
die ze in dienst hebben hun vak in
professionele autonomie laten uitoefenen.
Omdat archiefgebruikers in de eerste
plaats vertrouwen moeten hebben in
archivarissen moeten die archivarissen
onafhankelijk hun diensten kunnen
leveren, ook als zij in dienst zijn van een
archiefinstelling. Archivarissen kunnen
alleen loyale medewerkers zijn als zij
zelf kunnen bepalen hoe ze de gevraagde
diensten leveren.
beheerders. Ik ben een archiefprofessional
en ben daarom lid van een organisatie
van archiefprofessionals. Ik wil lid zijn
van een vereniging waarvan alle leden
de beroepscode onderschrijven, en niet
van een vereniging die organisaties
opneemt waartegen professionals zich
met de code in de hand moeten kunnen
verzetten. De kwestie Caron is niet
alleen een Canadese kwestie.
Theo Thomassen hoogleraar Archief
wetenschap aan de Faculteit der
Geesteswetenschappen van de Universiteit
van Amsterdam (UvA).
KVAN zou het einde betekenen van de
KVAN als vereniging van onafhankelijke
professionals. Ik werk niet bij een
archiefdienst maar voor archiefdiensten
en wil dus niet door archiefdiensten
worden vertegenwoordigd. Ik ben geen
archiefbeheerder dus ik wil ook geen lid
zijn van een organisatie van archief-
32 2013 nummer 6
