Bezuinigingen
bedreigde
archieven en bijzondere
collecties
Vanwege de bezuinigingen zijn de laatste tijd heel wat openbare en categoriale instellingen onder
vuur komen te liggen. Collecties (archieven en verzamelingen van musea) worden bedreigd. Het
Wereldmuseum in Rotterdam wilde omwille van de financiën bijvoorbeeld de Afrika-collectie in de
verkoop doen en beperkt de schade voorlopig tot de verkoop van boeken die - aldus de directeur -
'niemand wil hebben'.
Historisch beeld- en geluidsmateriaal
dreigt te verdwijnen, omdat er niemand
is die het wil bewaren. Het gaat om de
archieven van de Wereldomroep en het
Muziekcentrum van de Omroep. Daarvoor
zijn geen kopers/gegadigden te vinden.
Mediahistoricus Huub Wijfjes maakt zich
zorgen over het voortbestaan van de
collecties. Het gaat volgens hem om
'nationaal erfgoed'. Bij de Wereldomroep
gaat het onder meer om historische
radio-fragmenten over bijvoorbeeld de
Watersnoodramp, de Russische inval in
Hongarije en de politionele acties in
toenmalig Nederlands-Indië. Zo bezien is
er zelfs sprake van erfgoed van internati
onale betekenis. Het Muziekcentrum
heeft ondertussen geen plaats meer voor
zijn muziekbibliotheek, waaronder vijf
kilometer aan bladmuziek, soms
handgeschreven.
De logische plaats voor de archieven is
volgens Wijfjes het Instituut Beeld en
Het beeld dat zo langzamerhand
ontstaat, is dat er archieven/collecties
zijn die niemand wil/kan hebben en dat
is niet bevorderlijk voor 'de collectie
Nederland'. De afdeling Bijzondere
Collecties van de Universiteit van
Amsterdam werpt zich steeds vaker op
als redder in nood (of haalt de krenten
uit de pap; zie het interview met
directeur van het Letterkundig Museum in
het meinummer, naar aanleiding van de
acquisitie door de Universiteit van het
archief van Arnon Grunberg).
De bezuinigingen sloegen eerst een jaar
geleden fors toe. Op maandag 27 juni
2012 debatteerde de 'voortouwcom
missie' OCW van de Tweede Kamer over
de door het kabinet voorgestelde
bezuinigingen in de kunst en cultuur
sector. Staatssecretaris Zijlstra toonde zich
ongevoelig voor de oproep een aantal
getroffen instellingen te ontzien, dan wel
de onvermijdelijke bezuinigingen alsnog
gefaseerd in te voeren om deze
instellingen zo meer tijd te geven in te
spelen op een drastisch veranderde
financiële situatie en verantwoordelijk
heid. Het betrof onder meer het
Nederlands Muziek Instituut (NMI) en het
Theater Instituut Nederland (TIN) met
collecties van nationaal belang. Mariko
Peters (Groen Links) diende een motie in
om het voortbestaan van het NMI te
bekostigen vanuit de frictiekosten en het
NMI een zorgtaak te geven tot het
instituut zich zelfstandig staande kan
houden. Bij de beantwoording in de
tweede termijn raadde Zijlstra deze
motie af.
Haags Gemeentearchief
Hoe is het nu verder gegaan? Het NMI is
het centrum voor het muzikaal erfgoed in
Redactie Archievenblad
Het zal je directeur maar wezen.
Stadsarchief Deventer deed uit ruimte
gebrek een bijna compleet NRC-'archief'
gratis over aan particuliere verzamelaars,
maar die serie is natuurlijk niet uniek.
Onlangs berichtten diverse media:
'Historisch archief Wereldomroep in
gevaar.' De NRC besteedde er een hele
pagina aan en ook Hilversum liet zich
niet onbetuigd.
Geluid in Hilversum. 'Het probleem is wie
het gaat betalen. Ook Beeld en Geluid
moet bezuinigen.'
Vooral het bewaren van de bladmuziek is
een dure zaak, aldus Wijfjes. 'Als je dat
voor de eeuwigheid in veiligheid wilt
brengen, moet je het onder gekoelde
omstandigheden opslaan. In Beeld en
Geluid kan dat, maar dan moet je er ook
nog de mensen voor hebben.'
26 2013 nummer 5
