Samen staan we sterk.
Redenen om te fuseren
De eendrachtige samenwerking is de
beste en de belangrijkste reden voor
beide besturen om tot een fusie te
willen overgaan. Instellingen en
beroepsbeoefenaren zijn beiden het
meest gebaat bij het samen optrekken
van branche en professie. In de praktijk
gebeurt dat ook al en naar volle
tevredenheid. Samen staan we sterk.
De leden van KVAN werken voor het
overgrote deel bij de instellingen die lid
zijn van BRAIN. De belangen, aandachts
punten en vertegenwoordigingen
overlappen dan ook vrijwel geheel.
BRAIN en KVAN vertegenwoordigen
allebei een groot deel van hun doel
groep, maar zijn en blijven niettemin
kleine organisaties met een beperkt
ondersteuningsapparaat. Veel moet van
de leden zelf komen. Dubbele organisa
ties betekenen steevast: dubbele
belasting voor het bezoeken van
ledenvergaderingen en studiedagen,
idem voor verenigingsactiviteiten en
representatie. BRAIN en KVAN vissen in
dezelfde kleine vijver van actievelingen
in het archiefveld.
De groeipotentie van beide vereni
gingen is beperkt. Het veld waarin we
opereren is nu eenmaal klein. Dat
betekent dat we budgettair en qua
personele bezetting altijd moeten
woekeren met beperkte middelen en
uren. Ook vanuit het oogpunt van
effectiviteit en efficiency is samengaan
daarom een verstandige keuze.
In het buitenland en in aanpalende
sectoren zijn er verschillende voor
beelden van een goed samengaan van
individuele leden en instellingsleden,
zoals de Duitse VDA en de Amerikaanse
SAA. Ook de International Council on
Archives werkt met een lidmaatschap
voor zowel professionals (individueel of
via hun verenigingen) als instellingen.
Deze voorbeelden laten zien dat een
dergelijke constructie mogelijk is en
goed kan werken.
Randvoorwaarden
taken expliciet belegd moesten worden
bij een vereniging van en voor het veld.
Een voorstel om de KVAN open te stellen
voor instellingslidmaatschap en deze
taken daar onder te brengen, werd door
de ledenvergadering van de KVAN
verworpen. Belangrijkste reden daarvoor
was de vrees dat de belangen van
instellingen enerzijds en de professio
nals anderzijds strijdig zouden kunnen
zijn.
Vervolgens werd in 2007 BRAIN
opgericht. BRAIN heeft als doel het
verbinden, versterken en ondersteunen
van archiefinstellingen in Nederland,
zodat die in staat zijn de maatschappe
lijke, culturele en informatieve waarde
van hun archieven en documentaire
collecties optimaal tot hun recht te laten
komen. De vereniging schept daarvoor
de benodigde voorwaarden door op te
treden als lobbyist, dienstverlener/
adviseur, platform en gilde.
In de afgelopen jaren hebben BRAIN en
KVAN, waar het gaat om de belangen
behartiging voor instellingen en
professionals, altijd gezamenlijk
opgetreden.
In 2008 schreven ze gezamenlijk het
visiedocument Archiveren is vooruitzien.
Dit document is tot dusver leidend
geweest bij de afzonderlijke en
gezamenlijke activiteiten op het gebied
van beleidsvorming en -beïnvloeding.
Het heeft onder andere geleid tot de
oprichting van de Archiefcoalitie Digitale
Duurzaamheid en de daaruit voortge
komen voorstellen voor gemeenschap
pelijke e-depotvoorzieningen. Veel van
wat beide verenigingen in hun visie
document hebben bepleit is terecht
gekomen in de Archiefvisie van OCW en
in het interbestuurlijke Archiefconvenant
dat daaraan uitvoering gaat geven. Deze
programmatische samenwerking is dan
ook zeer vruchtbaar geweest, zo ervaren
beide besturen.
Ook in ad hoc reacties op ontwikke
lingen in en om het archiefveld zijn
BRAIN en KVAN steeds eensgezind en
samenwerkingsbereid geweest. Brieven
aan bijvoorbeeld OCW en onderwijs
instellingen (instellingscollegegeld)
worden altijd samen opgesteld, overleg
met de algemene rijksarchivaris wordt
gezamenlijk gevoerd. In de afgelopen
zes jaar bleken beide verenigingen
inhoudelijk steeds dezelfde koers te
varen. Niet zo vreemd als je bedenkt dat
KVAN geen werknemersvereniging is en
BRAIN geen werkgeversvereniging.
Beide zijn vakinhoudelijk gericht. Beide
laten zich leiden door de Ethische Code.
Bovendien is bij beide verenigingen het
besef sterk aanwezig dat een klein veld
als het onze alleen maar invloed kan
uitoefenen op het beleid, als het
eensgezind optrekt. Verschillen van
inzicht die er zijn, worden steeds aan de
vergadertafel uitgediscussieerd zodat
beide verenigingen uiteindelijk met een
eensluidend standpunt naar buiten
kunnen treden.
De enige kwestie waarbij er tot dusver
sprake is van enig verschil van mening is
die van het beroepsregister. Over het
nut van het concept van 'een leven lang
leren' zijn BRAIN en KVAN het roerend
eens. Over de vraag of certificering
daarvoor op dit moment het meest
geschikte middel is, verschillen de
meningen tot op zekere hoogte. Ook
hiervoor geldt echter, dat deze kwestie
interbestuurlijk afgestemd en opgelost
wordt voordat de beide verenigingen
met een eventuele koerswijziging naar
buiten treden. Tot die tijd blijft ook op
dit punt Archiveren is vooruitzien
leidend en dus het streven naar een
register het standpunt.
1. De ethische code en de Universal
Declaration on Archives zijn de
grondslagen van de gecombineerde
beroeps- en branchevereniging.
2. Vakinhoudelijke uitwisseling,
deskundigheidsbevordering, kwali
teitsverbetering, belangenbehartiging,
samenwerking en promotie van
branche en professie staan centraal in
de doelstellingen van de gecombi
neerde beroeps- en
branchevereniging.
3. Professionals en instellingen hebben
binnen de nieuwe vereniging nog
steeds een eigen geleding, waarin
beide doelgroepen zich kunnen
herkennen en zich thuis voelen. Naar
binnen kunnen deze geledingen
binnen de bestuurlijke en beleids
matige kaders zelfstandig opereren;
naar buiten toe treedt de vereniging
steeds als een eenheid op.
4. De bestuurlijke inrichting is even
wichtig: de geledingen van instel
lingen en professionals zijn gelijkelijk
vertegenwoordigd.
5. Bestuursleden worden door hun
geleding in het bestuur verkozen,
maar opereren als bestuurslid zonder
last of ruggenspraak.
6. De voorzitter van het bestuur kan
weliswaar uit een van de geledingen
18 2013 nummer 5
