De archiefervaring
van Toos Wilms
Sinds 1 januari 2010 heb ik formeel de verantwoordelijkheid voor
het archief van de gemeente Peel en Maas. Voor die tijd had ik een
jaar of vier de verantwoordelijkheid over het archief van Helden,
Meijel en Kessel. Omdat we maar een kleine gemeente waren,
moest ik in die tijd samen met één andere collega het archief naast
de dagelijkse DIV-zaken behartigen.
Tijdens zijn bezoek aan ons archief kon ik
samen met een ervaren amateurhistoricus
het geheim van opa ontrafelen en het
mysterie ophelderen. Het ware schrif
telijke verhaal was snel gevonden. Naar
aanleiding van dit document kwam de
hele verzetsgeschiedenis van twee dorpen
op tafel. Het was voor veel ambachts
lieden een zeer moeilijke tijd in de
oorlog, zeker met een groot gezin. Dan
koos men er weleens voor om 'brood-
NSB'er' te worden, waardoor de kans op
wat extra werk een beetje groter werd.
Deze mensen werden door de 'onder-
grondsen' of verzetstrijders echter
geminacht. Bovendien werden ze, zeker
niet altijd terecht, beschuldigd van (land)
verraad, met alle gevolgen van dien. Zo'n
lot trof ook de opa van de jongen.
-
Als archivaris heb ik ervaren dat sommige
informatie die wij in bewaring hebben,
heel belangrijk kan zijn voor mensen die
op zoek zijn naar het hoe en waarom
van de gebeurtenissen/verhoudingen in
hun leven. Mensen vertellen jou hun
verhaal en hebben er vertrouwen in dat
je hen probeert te helpen. Niet alleen
de Tweede Wereldoorlog, maar ook de
recent bekend geworden schandalen
over kindermisbruik zijn onderwerp van
onderzoek door of voor gedupeerden.
Het archief is niet doods. Het heeft alles
te maken met het leven!
Heel veel hulp kreeg ik toen, en ook nu
nog, van amateurhistorici uit de lokale
gemeenschappen. Zij zijn het die de
archieven van haver tot gort kennen. Ik
ken slechts de toegangen en weet onze
klanten te leiden naar de door hun
gezochte informatie.
Het helpen van archiefbezoekers is een
dankbare taak. Klanten komen bij ons
om archiefbescheiden te onderzoeken
voor hun hobby, werk of publicatie. In
veel gevallen gaat het om genealogie.
De keren dat er sociale informatie bij
genealogie-informatie wordt gezocht
of andere onderwerpen aan de orde
komen, wordt de studiezaalmedewerker
extra uitgedaagd om de klant goed te
helpen. Onze studiezaalmedewerkers
en ik vinden het een gunst om in de
studiezaal te mogen werken, omdat
bezoekers vaak tevreden huiswaarts
keren. Daarnaast leren we iedere keer
weer veel over de geschiedenis van
onze regio.
Zo ook die jonge archiefbezoeker die op
zoek was naar de geschiedenis van zijn
opa. Zijn familie sprak nooit open met
elkaar over het verleden van opa. Het
onderwerp was taboe. Dit kleinkind had
er geen idee van op welke wijze zijn
grootvader was gestorven.
Het dagelijks leven van de jongen werd
tijdens de laatste fase van zijn puberteit
beheerst door het geheim rondom zijn
opa. Wij konden zijn zorgen wegnemen
en hij werd bevrijd van allerlei angsten
over zijn opa die hij zich in het hoofd
l'P
Toos Wilms (foto's Archief Peel en Maas).
had gehaald. Hij kon nu in gesprek met
zijn familie over het onderwerp, en
daardoor ook verder met zijn leven.
Het archiefstuk waar alles om draaide
kan ik, vanwege de nog geldende
vertrouwelijkheid, niet laten zien.
Nog enkele keren heb ik een verzoek
om gevoelige informatie uit het
verleden gekregen. In de meeste
gevallen kon ik de informatie niet zelf
leveren, maar leidde ik de klant naar
archieven die de gewenste informatie
wel zouden moeten hebben. Ook deze
dienst is belangrijk. Veel klanten weten
de weg niet in de wirwar van archief
diensten. Vaak komen ze met vragen
over dorpjes en gehuchtjes waarvan ze
zelf niet meer weten onder welke
archiefdienst die vallen.
Toos Wilms archivaris van de gemeente
Peel en Maas, Toos.Wilms@peelenmaas.nl,
http://archiefpeelenmaas.blogspot.com.
'Het archief heeft alles te maken met het leven.
nummer 2 201 3 5
