L
vertrokken de Veerse middenstand en
arbeiders die hun clientèle zagen
verminderen. Voor Veere bleef de
Schotse handel de kurk waar de
economie op dreef. Ondanks
verbeteringsplannen kwam er geen
Schot meer in. Het definitieve einde
kwam in 1799 toen het revolutionaire
Zeeuwse bestuur alle Schotse privileges
afschafte.
Cabinet full of papers
In Nederland berusten bronnen voor de
Schotse gemeenschap in Veere in het
ZA. In het stadsarchief Veere betreft dit
stukken over de relaties met de
Koninklijke steden van Schotland en
documenten die de betrokkenheid tonen
van de stedelijke overheid met de
Schotse burgers. In de rechterlijke
archieven kan men stukken vinden over
zaken waarbij Schotten en Nederlanders
met elkaar de degens kruisten. De
archieven van Veerse notarissen
bevatten het bewijs van de zaakjes van
Schotten op doorreis of leden van de
Schotse Natie. De archieven van de
Veerse weeskamer kunnen van nut zijn
om de relaties tussen Nederlandse en
Schotse families te ontrafelen. Helaas is
het archief van de conservator van de
Schotse privileges niet bewaard
gebleven. Na de dood van conservator
La
Ll
Ayr
lufcuun^
&Jkirk -
[Xufikr
Wfi-Ji iTffi
Iu
NU
Twee diaconierekeningen uit de periode
1616-1644 zijn de enige bewaard
gebleven stukken uit het archief van de
Schotse kerk van Veere. In 1909/1910
hebben de schrijvers van de overzichts
werken The Scottish Staple at Veere en
The Scottish Staple in the Netherlands in
het stadhuis van Veere gebruik kunnen
maken van een redelijk compleet Schots
kerkarchief. Kort voor de oorlog is dit
naar het rijksarchief in Middelburg
overgebracht waar het op 17 mei 1940
is verbrand.
De twee bewaard gebleven delen zijn
waarschijnlijk door Thomas Hogg,
Schotse predikant in Veere van 1694 tot
1698, meegenomen naar zijn nieuwe
standplaats in Rotterdam. In 1839 zijn ze
naar Schotland overgebracht om in 1967
te worden gevoegd bij het archief van
de Schotse kerk van Rotterdam.
Omstreeks 1850 waren de delen
ingebonden en op de rug abusievelijk
voorzien van het opschrift 'Records of
the Scotch Church at Rotterdam'. In
1971 werden de registers geschonken
aan het gemeentearchief van Veere.
Schots-Zeeuws erfgoed
De twee registers dateren van 1616 tot
1644 en beslaan 445 beschreven
pagina's in het oud Schots. Deze jaren
vallen in de meest welvarende periode
die de stapel ooit heeft gekend. In de
zeventiende eeuw telde Veere circa
3500 inwoners, circa tien procent was
van Schotse afkomst. De Schotse
migratie naar Veere moet in deze
periode aanzienlijk zijn geweest.
Criminelen in Schotland konden kiezen
om in het buitenland als militair te
dienen of thuis te worden opgehangen.
Niet direct een keuze waar je lang over
na zou moeten denken. In hoeverre
>ik«
Sirir^y Coop - lïttiVn <r- ScGfitCn -V. j-
üc'io'/f S* i'.tof- C ;-rrt n
1 Nnt
f flnrffirr hi- ff.
vr Cy Ai
ikff
i»V
.fj.
ib.lu
Ibjc-
HAmbril L-
{■Irrlmf
Lintid'ef*
uWgiTW
Jirtrfriijg-tPüri
Srumfria
ïrwïFif»
IfJ I'M fhjf'
Wtp PUJFI r
IViittHrfHin
Aiitfrri
l+*nt rik
Rrtilb
K L#lsidi y
Hniliftrfi -
i '.i r
Altmrt
LaciitmAibdri
bMniiltiT
llistfr "C tTir^l
Dufïéit
.^■"nrnr
firrf
T*v l'
frrUMv
§*r
LvvprtF
Am-llirruf Pu
llrmfrnCl>
Bndiin
1# n^nï
ÏVtfurfrMiti
rhn nfe ri ri I isi p
-
BflUltj'LlK I
L<tml i H
K
[liJtuf
A nl IfTkit 11ÏT fi
Cu Iro.
Runtf
Féfónr
KuTM
Cli lil li -
N*irti
luHirkr! firn
(iilnnjf -
'4i
ii
11 Jt j
Jrut U
.v rftrïinr f
De in Veere geboren Thomas Cunningham was van Schotse afkomst. Tot 1649 hield hij nauwkeurig bij
met welke steden Veere een handelsbetrekking had en waarvan hij burger was geworden (Zeeuws
Archief Middelburg, memoriaalboek Thomas Cunningham, handschriftenverzameling).
Veere werd regelmatig bezocht door Schotse
schepen. In 1651 lag het Schotse oorlogsschip
St. Andrews, herkenbaar aan de rode vlag met
in de linkerbovenhoek het Sint-Andreaskruis, op
de rede voor de stad (Zeeuws Archief
Middelburg, stadhuiscollectie Veere, detail van
het schilderij 'Schepen op de rede van Veere').
Henry Wilky in 1684 bestond dit nog uit
'a cabinet full of papers'.2 In 2007 zijn
enkele stukken die tot het conservators
archief behoord hebben, in bruikleen
geven aan het ZA door de familie Turing,
nazaten van de laatste conservator. Ze
worden tentoongesteld in museum De
Schotse Huizen in Veere.
nummer 9 2012 27
