Digitaliseren (ten koste) van
het origineel*
pragmatisme versus ethiek
e
i
digitaliseren en de ethiek van de archivaris
Authentiek?
Ilse Korthagen (student MA Conservering en restauratie,
Universiteit van Amsterdam) waarschuwt ons: eerst waarderen
dan digitaliseren. Treedt informatieverlies op bij digitaliseren?
Raakt het origineel beschadigd? Bezint eer gij begint. Gabrielle
Beentjes(senior conserveringsadviseur Nationaal Archief) houdt
een regelrecht pleidooi voor het respecteren van het origineel
met verwijzing naar onze beroepscode.
Steeds meer archieven worden gedigitaliseerd om een zo groot
mogelijk publiek kennis te laten nemen van de inhoud ervan.
Het gaat dan vaak om de meest geraadpleegde archieven of de
belangrijkste archieven die een instelling in huis heeft. Meestal
worden de originelen na digitalisering niet meer ter beschikking
gesteld aan onderzoekers, omdat verondersteld wordt dat de
digitale versie genoeg informatie geeft om onderzoek mee te doen.
Of dat zo is, daar kun je je vraagtekens bij zetten.
De vorm als bron van informatie
"De relatie tussen vorm en/of opmaak
van een document en de aard van de
handeling die leidde tot de opstelling
ervan" kan onderwerp van studie zijn
(Duranti 1989). Maar het archiefstuk kan
ook onderdeel uitmaken, of zelfs
zelfstandig onderwerp zijn, van onderzoek
naar de geschiedenis van een archief of
naar het verband tussen ontwikkeling
De KVAN-dagen 2013 vinden plaats in Amsterdam op 10 en 11
juni. Het overkoepelende thema is 'kiezen' en één van de
subthema's is 'ethiek'. Beroepseer is alles, corruptie is uit den
boze en uiteraard zult gij niet stelen noch vernielen. Mocht u bij
dit alles denken, 'dat is logisch', stort u zich dan eens op
onderstaande artikelen. Vanaf nu zal het Archievenblad in het
teken staan van 'kiezen', bijvoorbeeld tussen goed en fout,
gratis of betaald, open of gesloten, wellicht een ethisch reveil,
in elk geval tot juni 2013.
De redactie
ijk
Gabriëlle Beentjes I
Maurice Lipsch Fotografie.
Daarnaast zijn sommige objecten moeilijk
te digitaliseren door hun fysieke
verschijningsvorm. Hun conditie is slecht
en moet geconserveerd worden, of de
constructie is niet geschikt en moet
aangepast worden om digitalisering
mogelijk te maken. Na aanpassing is het
origineel niet meer zo origineel als
daarvoor. Ook daarvan kun je je afvragen
of dat de bedoeling is van duurzaam
bewaren en beschikbaar stellen van
archieven. In dit artikel wordt vanuit
verschillende gezichtspunten gekeken
naar een aantal uitgangspunten van
digitalisering en hoe deze zich
verhouden tot de ethische codes van
archivarissen en restauratoren.
Traditioneel worden archiefstukken
voornamelijk gezien als tekstdragers.
Toch kan de verschijningsvorm van een
archiefstuk betekenisvol zijn. In een
archiefinventaris wordt de vorm van het
archiefstuk omschreven omdat deze de
interpretatie van de tekstuele inhoud
bepaalt.
12 2012 nummer 9
