Onverklaarbaar charmant:
Indiase miniaturen
op documenten met
belastingzegel
fin
Van oorsprong een Spaanse vinding en in de 16e eeuw geïntroduceerd
in de Nederlanden: documentpapier met voorbedrukt belastingzegel.
Wereldwijd is deze documentsoort gebruikt voor stukken die een
belasting vereisten: pacht- of huurovereenkomsten, verdragen,
diploma's, arbeidsovereenkomsten, juridische kwesties enzovoorts
Anno 2012
Het gebruik van stamped papers komt nu
nog voor in een aantal ontwikkelings
landen zoals Bangladesh. Het is een
doelmatige en eenvoudige manier van
belastingheffing dan wel inkomsten
verwerving. China kende onder Mao een
eigen variant: verkoop door corrupte
ambtenaren van blanco vergunningen
met een officieel stempel.
een officiële instantie als een rechtbank.
In de oude situatie werd het doel van de
stamped papers door de verkoper
genoteerd in een register en het doel
werd tevens aangetekend op de
achterkant van de stamped papers, dit
om antedatering te voorkomen. De
verkoper hoefde geen getuige te zijn van
het zetten van de handtekeningen. In
sommige gevallen was de tussenkomst
van een notaris vereist.
Kennelijk is er in India tot op de dag van
vandaag geen gebrek aan documenten
met belastingzegel, gebruikte
documenten uit het koloniale tijdperk
(voor 1947) die het Nationaal Archief niet
(hoeven te?) halen. De documentsoort
wordt verzameld omwille van de
historische zegels, maar ook veelvuldig
gebruikt als ondergrond voor het
schilderen (waterverf) van miniaturen
naar eeuwenoude traditie. Die
schilderingen worden ook wel
aangebracht op de achterkant van
beschreven ansichtkaarten. Deze praktijk
bestaat zeker al sedert de jaren zestig
van de vorige eeuw. 'Moderne'
(bijvoorbeeld getypte) documenten met
belastingzegel heb ik wel aangetroffen,
maar niet als ondergrond voor miniatuur
schilderingen.
Commerciële traditie
Fascinerend is de combinatie van
geschreven tekst (soms Urdu, de officiële
i
India RADHA KRISHNA painting on Old Stamp
Paper (verzameling RS).
De voorbedrukte documenten waren
verkrijgbaar bij overheidsinstanties. Dit
werd een efficiënte manier geacht om
belasting te heffen op officiële
documenten zonder dat er bij de opmaak
van het document nog eens apart een
belastingzegel werd vereist.
Kampioenen in het gebruik waren
Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en
India. De 'Stamp Act' van 1765 schreef
het gebruik van in Londen vervaardigde
'stamped papers' voor in alle Britse
koloniën. In de VS was de weerzin tegen
deze vorm van belastingheffing zo groot,
dat het mede voedsel heeft gegeven aan
de Amerikaanse revolutie.
In India is het gebruik van stamped
papers onlangs (voorjaar 2012)
afgeschaft. De belasting op 'transacties'
is daarmee niet verdwenen. Een e-paper
variant, al geïntroduceerd in 2008, is in
de plaats gekomen van de papieren
versie. Daarnaast is het nog steeds
mogelijk om aktes te laten passeren bij
taal van Pakistan, maar ook in grote
delen van India gesproken) en de
afbeelding die over de tekst wordt
aangebracht. Waarom geen blanco papier
gebruikt? Vermoedelijk is het hergebruikte
papier (afval?) goedkoper of geeft 'oud
papier' een zekere mate van authen
ticiteit en krijgt de afbeelding een
opzettelijke antedatering. Het levert in
elk geval een nieuwe esthetiek op met
een onverklaarbare charme.
De miniaturen zijn een herhaling/imitatie
van het oude of - meer vriendelijk
geformuleerd - zijn de voortzetting van
een traditie en dienen een puur
commercieel doel. Er zijn tal van websites
waarop de beschilderde stamped papers
te koop worden aangeboden, en
- speciaal voor de westerse toerist(?) -
ook met afbeeldingen uit de Kamasutra.
Zie bijvoorbeeld http://www.
indianminiature.in (stamp paper
paintings).
'Deskundigen' zullen er hun schouders
over ophalen, maar in deze curiositeiten
weerklinken de echo's van een ver
verleden. Het hergebruik van 'oud papier'
doet bij de archivaris bovendien een
belletje rinkelen, bij het type 'inspecteur'
zelfs een alarmbel.
René Spork redacteur Archievenblad en
projectmanager bij het Gemeentearchief
Rotterdam.
nummer 6 2012 35
