Waardering en digitale
als
toegankelijkheid
onderzoeksspeerpunt
XRC IIANDELSIÏLAD deYol kskrant
De toegankelijkheid van archieven is in de laatste decennia sterk gecommercialiseerd. De manier
waarop archieven kunnen worden geraadpleegd, wordt tegenwoordig in belangrijke mate door
grote internetmultinationals als Google bepaald. Het is voor de integriteit van archieven en de
kwaliteit van het archiefonderzoek van belang dat archivarissen zich bezinnen op het heroveren
van hun eigen ontsluitingsdomein. Om vast te stellen op welke manier dat zou kunnen, is veel
onderzoek nodig. De drie samenwerkende archiefopleidingen in Amsterdam ontwikkelen een
gemeenschappelijk onderzoeksprogramma waarin de ontsluiting van digitaal erfgoed een
hoofdthema is.
ommercialisering
kan met iedereen worden gedeeld. Aan
informatiebemiddeling in de klassieke
vorm heeft men nauwelijks behoefte
meer, wel aan hulpmiddelen om in een
overvloed aan digitale informatie
effectief te zoeken en om de gevonden
informatie vanuit de eigen informatie
behoefte te waarderen en er een
rangorde in aan te brengen.
De traditionele informatiebemiddelaars
moeten zich bij het waarderen,
selecteren en presenteren van
informatie aanpassen aan de eisen die
het internet als dominante omgeving
voor informatie-amusement en
kennisproductie stelt. Die eisen worden
in belangrijke mate gedicteerd door
multinationals als Google, Microsoft,
Yahoo, Facebook en andere commerciële
informatiebemiddelaars. Het begint er al
mee dat archiefinstellingen die de
informatie op hun websites toegankelijk
willen maken voor het grote publiek,
ervoor moeten zorgen dat die websites
met de algemene zoekmachines
doorzoekbaar zijn. En zover zijn de
archiefinstellingen nog lang niet
19
Theo Thomassen I
In hun traditionele habitat zijn
krantenredacties, boekhandelaren,
bibliothecarissen, documentalisten en
archivarissen onmisbare bemiddelaars
tussen informatieproducenten en
informatiegebruikers. Zij hebben de
verantwoordelijke taak om informatie
op inhoud, kwaliteit en diversiteit te
waarderen, te selecteren en te
organiseren. Ze leveren hun klanten niet
alleen de informatie waar ze om vragen,
maar ook informatie van meer
algemeen belang. Klanten krijgen de
informatie die voor hen direct relevant
is, maar ook de bredere context van die
informatie. Zo lezen zij in de krant ook
nieuws en commentaren waar zij niet
direct om verlegen zitten, vinden zij in
de bibliotheek boeken die ze niet
zoeken en worden zij in archieven in
contact gebracht met stukken waar zij
helemaal niet naar op zoek zijn.
Krantenredacties, boekhandelaren,
bibliothecarissen, documentalisten en
archivarissen sturen het aanbod en de
vraag volgens hun eigen professionele
inzichten en verantwoorden de keuzes
die ze daarbij maken.
Die traditionele habitat waarin experts
informatie pas na zorgvuldige weging
en contextualisering aan een algemeen
publiek aanbieden, is snel aan het
verdwijnen. Informatieproducenten en
consumenten hebben op het internet
direct contact met elkaar en wisselen
daarbij voortdurend van rol. Inhoudelijke
kennis is voor iedereen beschikbaar en
"De traditionele informatiebemiddelaars moeten zich bij het waarderen, selecteren en presenteren
van informatie aanpassen aan de eisen die het internet als dominante omgeving voor informatie
amusement en kennisproductie stelt" (ill. Wikimedia Commons).
nummer 4 2012
