In memoriam
Frans Kordes (1927-2011)
Op donderdag 22 september van dit jaar is op 84-jarige leeftijd
oud-president van de Rekenkamer Frans Kordes overleden.
Uiteraard kennen de meeste mensen uit de archiefwereld de heer
Kordes van zijn functie als voorzitter van de vereniging DIVA.
Op tijd en goedgehumeurd
Gedurende meer dan drie jaar heb ik
intensief met Frans mogen samenwerken,
hij als voorzitter en ik als directeur van
DIVA. Door zijn gezag en persoonlijke
betrokkenheid bij het archiefwezen wist
hij het versnipperde en bij tijd en wijle
sceptische veld onder de paraplu van DIVA
bijeen te brengen. En, op zijn eigen wijze,
bracht hij DIVA onder de aandacht van
anderen. De gezamenlijke bezoeken aan
het Ministerie van Binnenlandse Zaken,
het IPO, de VNG en vele andere
organisaties staan me nog scherp voor
ogen. Frans Kordes was een pietje-precies
en liet niet graag iets aan het toeval over.
We spraken elkaar maandelijks tegenover
station Amersfoort bij de Eenhoorn, en
voor elk werkbezoek op locatie bij een
cafeetje om het gesprek voor te bereiden.
Altijd een kopje koffie, heel soms een
koek erbij. Altijd op tijd en goed
gehumeurd. Hij had een afschuw van te
laat komen. Toen we eens een afspraak
hadden die wat uitliep, stond hij op een
gegeven moment op en zei: "Kom we
gaan. Als men niet de moeite neemt ons
op tijd te woord te staan, nemen ze ons
en de zaak waar we voor staan ook niet
serieus. Dan hebben we hier niets te
zoeken." En zo vetrokken we weer. Ik heb
veel van hem geleerd. Misschien wel de
meeste indruk maakte hij met zijn
opvattingen over het openbaar bestuur en
het omgaan met gemeenschapsgeld.
Telkens herinnerde hij het bestuur, de
leden van DIVA en de medewerkers van
het bureau, die hem op handen droegen,
eraan dat we al dit werk mochten doen
met het geld van een ander: de burger.
Dat gaf een extra verantwoordelijkheid
om zuinig te zijn en goed af te wegen of
de uitgaven op de juiste manier werden
gedaan. Het zal niet verbazen dat onze
jaarrekeningen kloppend waren en we
zelfs telkens iets over hielden in plaats van
tekort kwamen.
naar Sint-Petersburg. Dus boden we hem
een geheel verzorgde vijfdaagse reis aan
naar die mooie stad. Toen ik 's avonds
thuis was ging de telefoon: Frans Kordes.
Dat het een mooie vergadering was
geweest en een prachtig cadeau, maar
het cadeau kon hij natuurlijk niet
aannemen. Ik diende wel te beseffen dat
we het hier hadden over gemeenschaps
geld en dat het niet de bedoeling was dat
hij daarvan een leuk reisje ging maken
naar Rusland. Ik vroeg hem of hij dan een
andere wens had. "Ik schilder graag. Een
paar penselen, dat zou ik wel fijn vinden."
Kom daar nog eens om in deze dagen.
Frans Kordes was een bijzonder mens en
ik ben dankbaar met hem te hebben
mogen werken. En ik weet zeker dat dit
ook geldt voor alle andere oud
medewerkers van het bureau en de
oud-bestuursleden.
Frans Kordes overhandigt het eerste exemplaar
van de landelijke Archiefkaart aan Winnie
Sorgdrager. Plaats van handeling is De Bazel in
Amsterdam, in 2002 (foto part. coll.).
In 1999 werd Frans Kordes aangesteld als
nieuwe voorzitter van DIVA, toen nog
simpelweg Archiefkoepel geheten. Hij had
aan de wieg gestaan van de oprichting
van de Centrale Archiefselectie Dienst in
Winschoten. Hij kende het archiefwezen
van nabij door zijn voorzitterschap van de
Commissie Onderzoek Liro Archieven, ook
wel de Commissie Kordes genoemd.
Omdat hij in zijn tijd als topambtenaar
medeverantwoordelijk was geweest voor
de automatisering van de rijksoverheid,
zag hij ook de grote betekenis van ICT voor
de archiefsector en vanuit die betrokken
heid stemde hij dan ook in met het
verzoek om voorzitter te worden.
Toen Frans in de jaarvergadering van
november 2002 als voorzitter aftrad,
wilden de leden hem een passend
geschenk aanbieden voor al het werk dat
hij geheel belangeloos had gedaan. Hij
hield van reizen en wilde altijd nog eens
Richard Hermans directeur Erfgoed
Nederland.
26 2011 nummer 9
