De Waarheid
Naar het schijnt bestaat er een 'harde'
waarheid, maar voor gehaaide politici
is de waarheid zacht als was en altijd
kneedbaar. Staatssecretaris Halbe Zijlstra
(Cultuur) lijkt wat dat betreft een uit
zondering. Hij getuigt van een ontwa
penende eerlijkheid. De man die een
'cultuuromslag in de cultuur' wil
forceren, is naar eigen zeggen geen
kunstkenner. Dat vindt hij niet erg: "Als
je zoveel moet bezuinigen, is dat eerder
een voordeel dan een nadeel."
Vandaar zijn wellicht wat simpele keuze
om culturele topinstellingen niet de
dupe te laten worden van de bezuini
gingen. Deze instellingen worden - net
als musea, het erfgoed en bibliotheken
- zoveel mogelijk ontzien bij de
besparingen van in totaal 200 miljoen
euro. Uiteraard zit er een kneedbaar
addertje onder het gras. Musea die de
norm van 17,5 procent eigen inkomsten
niet halen, krijgen alleen nog subsidie
voor het behoud en beheer van hun
collectie en niet meer voor publieks
functies. Deze musea moeten op zoek
naar nieuwe financieringsbronnen of
naar samenwerkingspartners. Een ander
addertje zit - niet eens verstopt - in
de term 'zoveel mogelijk'. Halbe blijft
tenslotte een politicus.
De waarheid komt uit de loop van een
geweer. Tegen deze redenatie is weinig
in te brengen... zeker als je aan de
verkeerde kant van het geweer staat.
De waarheid is een militaire dictator.
Revolutionairen en opstandelingen
verkondigen hun eigen waarheid.
De uitkomst is voor iedereen hetzelfde:
de dood.
het af tegen de verkondigers van de
exacte waarheid: wiskundigen, natuur-
en scheikundigen. De waarheid is een
atoombom.
staturen: zo is er de officiële waarheid
naast de officieuze waarheid. Het
tweede doet vermoeden dat het eerste
een leugen is, maar wel een leugen met
een zeker gewicht, want gedaan door de
autoriteiten.
De waarheid is de optelsom van alle
archeologische overblijfselen, biblio
theken en archieven in de wereld.
Jazeker! De Bibliotheker!
De waarheid is wat je er zelf van maakt.
Ja toch zeker, weet je wel. De zouteloze
waarheid is een maatschappelijk werker,
de ongezouten waarheid een jurist.
De waarheid ontdek je pas eerst op
je sterfbed. Dat zou kunnen, maar
controleerbaar is het niet. Buiten
de exacte wetenschappen om is de
waarheid niet verifieerbaar, hooguit
aannemelijk en altijd aanvechtbaar.
De waarheid is soms onderhevig aan
stemmingen. Zo kennen we de 'trieste'
waarheid, maar bij mijn weten niet de
vrolijke waarheid. We onderscheiden
een kleine en een volle waarheid. De
waarheid kent bovendien verschillende
Op de vraag of ik als
columnist wel eens de
waarheid heb verteld: nee,
dit is dankzij Halbe Zijlstra
de eerste en overigens ook
de laatste keer. De waarheid
is namelijk altijd pijnlijk. Dit
was mijn laatste column.
René Spork Column
De waarheid schijnt feller dan de zon.
De waarheid verbrandt, verblindt en
verpulvert. De waarheid kan daarom
het best worden verpakt in lappen van
leugens, (zelf)bedrog en schaamte.
Aan de naakte waarheid heb je niets.
De waarheid komt het best tot haar
recht in het donker en zelden of nooit
in gezelschap.
De waarheid is veelgezocht, vaker
vergezocht en de waarheid heet een
welkome gast te zijn. Dat laatste is een
leugen.
De leugen is eenvoudiger dan de waar
heid. De waarheid is puurder dan de
leugen, zeker zo zuiver als goud, maar
ongrijpbaar als een bolletje kwik. Alleen
verpakt wordt de waarheid tastbaar,
vaak een loden last, soms licht als
zilverpapier, bijna altijd oogverblindend.
De waarheid parasiteert graag op naïeve
mensen. De waarheid verteert de
beschermlaag rond hun ziel. De meeste
mensen bestrijden de waarheid daarom
met gevaarlijke verslavende middelen:
eigendunk, religie en politiek. Die
laatste twee zijn derivaten van het
allergevaarlijkste middel: de hoop.
Romantici verwarren de liefde met
de waarheid; het blijft een kwestie
van interpretatie.
De waarheid is een krant, maar een
krant is nooit de waarheid. De waarheid
is een misverstand. Omdat de waarheid
altijd moet worden uitgesproken, ont
dekt of onthuld (door een bemiddelaar)
is er geen honderd procent zuivere
waarheid.
De waarheid kent veel zelfbenoemde
zeloten: schrijvers, filosofen, historici,
politici en gelovigen. Hoe origineel,
meeslepend of dwingend hun
redenaties ook mogen zijn, zij leggen
Tekening: Peter Vlot.
nummer 8 2011 39
