L
moeten kijken. Of beter: de waarden
van een stuk. Zoals Looper in zijn lezing
[op de KVAN-dagen, red.] zegt:
beschrijvingen kloppen niet altijd.
Het tweede verschil is dat een openbare
bibliotheek de collectie niet langdurig
kan bewaren. De boeken verslijten
tijdens het gebruik en als de aandacht
van het publiek voor een bepaald boek
daalt, verdwijnt deze uit de collectie.
Het museum en archief kennen wel een
bewaarfunctie en gaan niet alleen uit
van de huidige populariteit of waarde
van een document."
"Gedurende het project rondom
de nalatenschap van Onno Boekhoudt
heb ik een format ontwikkeld om de
vormgevingsarchieven goed en efficiënt
te kunnen ontsluiten. Dit format
beschrijft de verschillende processen die
uitgevoerd worden bij het bewerken van
een vormgevingsarchief. Een van
de processen is het registreren van
de sieraden en 3D-modellen volgens
de standaard SPECTRUM in Adlib en het
maken van een inventaris in Atlantis.
Andere processen zijn het museaal
verpakken van meer dan 800 objecten
en het digitaliseren en presenteren van
een diacollectie van circa 6500 stuks.
Museum en archief zijn tijdens dit
project nader tot elkaar gekomen en
er heeft kennisontwikkeling plaats
gevonden. Het leuke is dat ik bij CODA
via de museale poot binnenkwam en nu
in het archief werk."
Buluitreiking master Kunstgeschiedenis, Universiteit van Amsterdam, 2008 (foto part. coll.).
jaar bij CODA. Binnen de Archief
wetenschap ben ik vooral geboeid door
onderzoek naar context en betekenis.
Het digitale aspect en het innovatief
presenteren van objecten en archieven
is wat me aanspreekt aan het vak van
archivaris."
Wat hebben kunst, archief en erfgoed
elkaar te bieden?
"Rudi Fuchs stelde onlangs in een artikel
in de VN dat het waarderen van kunst
gaat over tolerantie. Je moet geduld
hebben, het op je in laten werken, kennis
vergaren en pas dan kun je het begrijpen.
Het lezen en interpreteren van archief
stukken werkt volgens mij hetzelfde.
Daarom is goede begeleiding van het
publiek bij de omgang met archiefstukken
ook van belang. Informatie en interesse
zijn de sleutel tot het kunnen gebruiken
van archiefmateriaal."
"Archief wordt regelmatig als erfgoed
aangeduid, maar erfgoed is wezenlijk
anders. Archiefstukken kunnen erfgoed
zijn als de huidige samenleving speciale
waarde toekent aan deze stukken.
Erfgoed ontstaat als een constructie
vanuit het heden. De oorspronkelijke
betekenis van het stuk speelt daarbij
een andere rol. Archief kan onderdeel
zijn van erfgoed, maar is en blijft binnen
het erfgoedveld een vreemde eend in
de bijt. Het verschil tussen archief en
erfgoed dient nog nader wetenschap
pelijk onderzocht te worden."
Is Cultuur Onder Dak Apeldoorn (CODA)
een uitgelezen mogelijkheid om de relatie
tussen museum en archief te bevorderen?
"CODA is een organisatie waar openbare
bibliotheek, archief en museum
samenkomen. Op sommige vlakken
versterken de verschillende elementen
elkaar, zoals bij publieksbenadering en
digitalisering. Op andere vlakken komen
de verschillen sterk naar voren, zoals op
het gebied van archiefmanagement van
de bibliotheekcollectie, museale
collectie en archieven. CODA heeft
enkele archieven van sieraadontwerpers
die complementair zijn aan de
sieraadcollectie. De collectie omvat een
rijk overzicht van het moderne sieraad
vanaf de jaren '60. Het meest
uitgebreide vormgevingsarchief binnen
CODA is de nalatenschap van Onno
Boekhoudt. Aan de ontsluiting van diens
collectie en archief is een aantal jaar
besteed. Bij het beheer en de
presentatie van de vormgevings-
archieven, waar ik voor verantwoordelijk
ben, loop je vanzelf tegen de verschillen
en overeenkomsten van museum en
archief aan."
"Het eerste grote verschil is de wijze van
collectiemanagement. Bij musea is
collectieregistratie vooral gericht op
intern gebruik en worden tentoon
stellingen gemaakt voor extern publiek.
Archiefinstellingen ontsluiten zowel voor
intern als voor extern gebruik en zijn
minder gericht op het plaatsen van
stukken in een presentatiecontext.
Daarnaast richt het archief zich op het
vastleggen van informatie over
ontstaanscontext van de documenten,
terwijl musea vooral fysieke kenmerken
registreren. Wat een museum meer kan
doen is beschrijven waarom een object
in de collectie opgenomen wordt. Vaak
wordt goed beschreven welke kleur,
maat, materiaalsoort een object heeft,
maar niet waarom het is opgenomen.
Aan de andere kant, archieven zouden
meer naar de waarde van een stuk
Hoe kijk je naar de bezuinigingen in
kunst en cultuur, onderwijs en in de
archiefsector?
"De voorgestelde bezuinigingen zijn in
hun huidige vorm disproportioneel van
omvang en onverantwoord qua tempo.
Over de gehele culturele sector gaat de
Werkzaamheden tijdens stage bij Ulay in 2006
(foto Ulay).
44 2011 nummer 6
