Nieuws
uit het
veld
Nieuwe methode
van archiefselectie
Werklozen
digitaliseren
Amsterdams archief
Reactie VNG en
BRAIN op voorstel
wijziging Archiefwet
Arrestatiegegevens
van duizenden Joden
gevonden
Zowel VNG als BRAIN hebben naar aan
leiding van de voorgestelde wets
wijzigingen op de Archiefwet 1995 een
reactie gestuurd naar de rijksarchivaris.
De VNG stemt in met het voorstel om
de provincies wettelijk verantwoordelijk
te maken voor de eigen archieven. Tot
nu toe was na de overbrenging het Rijk
daarvoor verantwoordelijk. Daarbij gaat
de VNG er vanuit dat de provincies de
uitvoering laten bij de Regionale
Historische Centra (RHC's). Dit zijn
gemeenschappelijke regelingen waarin
het Rijk en gemeenten deelnemen.
De nabestaanden van de meer dan
honderdduizend gedeporteerde Joden
weten vaak niet wie hun familieleden
arresteerden. In het project CABR
Slachtoffers verzamelden zes professionele
onderzoekers in de dossiers van zoge
noemde 'Jodenjagers' zoveel mogelijk
namen van slachtoffers van de
deportaties, vooral onderduikers. Met
de uitkomsten van het onderzoek
kunnen geïnteresseerde nabestaanden
informatie over de arrestatie en
deportatie van hun familieleden
verzamelen, die op andere wijze niet
te achterhalen is. Vaak is dit alleen
naam en adres van het slachtoffer en
de datum van de arrestatie. Soms wordt
met een verslag in het strafdossier ook
de toedracht van de arrestatie duidelijk.
Het project kan beschouwd worden als
een nadere ontsluiting van het Centraal
Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR)
dat het Nationaal Archief bewaart. Dit
archief telt 500.000 dossiers van ten
minste 310.000 verdachten van
collaboratie en oorlogsmisdaden.
De staatssecretaris van OCW heeft
de Raad voor Cultuur verzocht te
adviseren over een nieuwe aanpak
en methodiek van de selectie van de
rijksarchieven. De Raad streeft ernaar
dit advies uiterlijk 1 juli aanstaande uit
te brengen.
De Raad voor Cultuur nodigt iedereen
die zich betrokken voelt bij dit thema
(als archiefbeheerder, archiefonderzoeker
of anderszins) graag uit om te reageren.
De Raad zou het bijzonder op prijs
stellen uiterlijk eind april aanstaande
over deze commentaren te beschikken.
Deze kunnen dan nog worden ingebracht
in een expertmeeting die begin mei zal
worden gehouden. Over deze bijeenkomst
zullen op de website van de Raad voor
Cultuur nog nadere mededelingen
worden gedaan. Het adviesverzoek van
de staatssecretaris en een daarbij
behorende notitie van de algemene
rijksarchivaris zijn te raadplegen op
www.cultuur.nl. De overige bijlagen
(in de vorm van diverse rapporten) zijn
op aanvraag bij de Raad verkrijgbaar.
Werklozen opleiden en aan een baan
helpen, en tegelijkertijd werk maken
van de digitalisering van de stads
archieven. Bij het Amsterdamse
stadsdeel Nieuw-West zijn honderd
werklozen zo aan de slag gegaan.
De Amsterdamse burgemeester
Eberhard van der Laan heeft ook met
de andere stadsdelen een convenant
gesloten. Daarin spreken zij af om
werklozen in te zetten voor digitalisering.
Amsterdam werkt hierbij samen met
detacheringsbureau TTP. Deelnemers
krijgen bij gebleken geschiktheid een
opleiding Documentaire Informatie
voorziening en komen in dienst bij het
detacheringsbedrijf. De gemeente huurt
hen vervolgens in. De Dienst Werk en
Inkomen werkt in het project samen
met specialisten van het stadsarchief.
DWI selecteert de langdurig werklozen
en stelt een praktijkcentrum beschik
baar; de specialisten verzorgen
trainingen en begeleiding. Naar
verwachting is er de komende jaren
werk voor ongeveer duizend mensen.
De werklozen worden ingezet voor het
opschonen en ordenen van de
archieven. Vervolgens maken zij de
stukken 'scanklaar'. Het project heeft
inmiddels ook de belangstelling van
andere instellingen en gemeenten
gewekt. Het GVB vroeg al informatie
bij de gemeente Amsterdam, en ook
Almere, Rotterdam en Heerhugowaard
gaan het project oriënterend bezoeken.
Het kabinet wil de Archiefwet 1995 zo
wijzigen dat de provincies, net als de
andere overheden, verantwoordelijkheid
voor beheer en toegankelijkheid van
de eigen overgedragen archieven gaan
dragen.
Verder wordt gevraagd wijzigingen
in het toezicht aan te houden en in
samenhang te bezien met de archief
visie die in ontwikkeling is. Het
provinciaal toezicht op gemeenten die
deelnemen in het RHC zou in elk geval
moeten vervallen of verplaatst worden
naar het Rijk. De brief met de reactie
van de VNG is te raadplegen via
www.vng.nl.
Van negenduizend Joodse gedepor
teerden is ontdekt door wie ze in de
Tweede Wereldoorlog zijn gearresteerd
en wanneer. Ook zijn allerlei achter
gronden van de arrestaties duidelijk
geworden. Dat is het resultaat van een
uitvoerig onderzoek in strafdossiers
van 'Jodenjagers' in het Nationaal
Archief.
Het CABR was tot nu toe alleen te
doorzoeken op naam van de daders.
Gegevens over de Joodse slachtoffers
zijn daarom moeilijk te vinden. Een klein
maar belangrijk deel is nu op naam van
nummer 4 201 1 7
