De ondergang van
Wikileaks
René Spork Column
We kennen allemaal een fase in ons
leven dat we de boze buitenwereld
vol idealisme te lijf gaan. Zo meende
ik in mijn tienerjaren, ik was erg
geïnteresseerd in de Franse en andere
revoluties, dat rijke lieden (kapitalisten)
het best konden worden onthoofd.
Daar ben ik overheen gegroeid, maar
sinds het gegraai van zogenaamde
topbankiers voel ik het oude vuur
weer branden. Ik loop er de laatste
tijd ook weer wat kwieker bij. Ik heb
al met al een zwak voor idealisme,
hoewel ik weet dat idealisme vroeg of
laat wordt bedorven door de realiteit
of zich zelfs tegen je keert: zo sta je
aan de guillotine en zo lig je eronder.
Amerikaanse diplomatieke ambts
berichten. WikiLeaks werkt daarbij
samen met de traditionele media, zoals
The Guardian en Le Monde. Een
voormalige medewerker van WikiLeaks
bezorgde de ambtsberichten ook bij
de Noorse krant Aftenposten, een
lekkend lek dus.
diplomatieke berichten, niet om
misstanden aan de kaak te stellen
maar omdat 'nieuws' verkoopt.
Informatie als handelswaar. Leuke of
'pikante' uitspraken van Amerikaanse
diplomaten over politieke leiders
doen het goed in de pers. Het niveau
overtreft dat van de gemiddelde
krantenlezer niet. De NRC en RTL zijn
een samenwerking aangegaan met
Aftenposten: "We lezen beschrijvingen
over Nederlandse politici, over koningin
Beatrix en we krijgen een fascinerend
kijkje in de diplomatieke Amerikaanse
keuken. Nooit eerder kregen wij
zo goed zicht op hoe internationale
machtspolitiek werkt."
Neem nu WikiLeaks, in 2006 opgezet
als een website voor klokkenluiders
uit overheidsinstellingen en bedrijven
om anoniem misstanden aan de kaak
te stellen. Bewijsstukken worden
absoluut ontraceerbaar 'gelekt' via
een elektronische anonieme drop box.
Die anonimiteit geldt ook voor de
dappere initiatiefnemers (journalisten,
wetenschappers, dissidenten) uit de
VS, Australië, Zuid-Afrika, Azië en
Europa. Echt een wereldwijd web dat
kan en wil bijdragen aan transparantie
en good governance.
Zo publiceerde WikiLeaks in april 2010
een 'geheime' video-opname van een
Amerikaanse helikopteraanval in Bagdad
in 2007. Bij deze aanval vielen twaalf
burgerslachtoffers, onder wie twee
medewerkers van persbureau Reuters.
Het persbureau probeerde de beelden
in bezit te krijgen, maar een
Amerikaanse rechter hield dat tegen.
De video onthulde een ernstige misstand
en dus: lang leve WikiLeaks! Daarna
volgde de publicatie van meer dan
90.000 documenten over de oorlog in
Afghanistan, 400.000 documenten
over de oorlog in Irak en een selectie
van de 250.000 onderschepte
De kwantiteit van de documenten
overtreft de kwaliteit. De context is lang
niet altijd helder en niet elk onderschept
document is een bewijs van een
misstand. WikiLeaks, oorspronkelijk
opgezet als een wiki-site waar
gebruikers pagina's aan kunnen
passen en commentaar kunnen
plaatsen, is al lang geen wiki meer.
WikiLeaks drijft af van haar
oorspronkelijke doelstellingen. De
Australische voorman Julian Assange
ligt bovendien zwaar onder vuur met
beschuldigingen van seksuele
misdrijven. Dat laatste kan een poging
zijn om zijn gezag te ondermijnen en
heeft hoe dan ook niets te maken
met de inhoud van WikiLeaks, maar
het verzwakt zijn positie wel.
WikiLeaks is qua organisatie weinig
transparant en heeft inmiddels
concurrentie van 'Openleaks', opgezet
door ex-medewerkers van WikiLeaks.
Is dat zo? Zijn er geen belangrijkere
bronnen dan Amerikaanse diplomatieke
roddel en achterklap? Is het een
verrassing dat de Amerikanen
lobbyen, links en rechts gesprekken
voeren en een mening hebben,
bijvoorbeeld over Wouter Bos?
WikiLeaks lijkt nu vooral de hof
leverancier van de gevestigde media
voor nieuwtjes, nauwelijks nieuws. De
VS zijn desalniettemin fel gebeten op
WikiLeaks en dat maakt de overlevings
kansen voor de klokkenluidersite en
voorman Assange er niet groter op.
De Amerikanen gaan daarbij overigens
alle perken te buiten met ongeoorloofde
druk op Visa, Paypal en Twitter. Een
enkele senator eist zelfs het hoofd
van Assange. Zo gaat het
nu altijd.
WikiLeaks gaat ten onder aan haar
succes. De traditionele media storten
zich massaal op de gelekte Amerikaanse
Tekening: Peter Vlot.
nummer 2 201 1 23
