Erfgoed op het semantisch web
Op 6 september verzamelden ruim 30 geïnteresseerden zich in het Gelders Archief in Arnhem voor
de Speel- en Deelsessie Web 3.0. De sessie werd georganiseerd door Archief 2.0, in reactie op een
artikel van Ivo Zandhuis over dit onderwerp in het Archievenblad (juni 2010) en de daarop volgende
discussie online. Het was een informatieve, boeiende, inspirerende en ook bemoedigende dag,
waarin vele vragen werden beantwoord.
Semantiseren
Proberen en leren
Saskia Giesbers
Ivo Zandhuis aan het woord (foto Archief 2.0).
Wat is het semantisch web? Een internet
waar informatie betekenis heeft. Dit
is nodig om dingen te kunnen vinden
in het steeds groter wordende web.
Waarschijnlijk is er straks niet meer één
zoekmachine, maar zoekmachines voor
een bepaalde doelgroep (bijvoorbeeld
voor genealogen of voor medici)
en wordt interactiviteit in zoekmachines
opgenomen.
Waarom is het semantisch web voor
archiefdiensten interessant?
Archiefdiensten kunnen beter nagaan
wat online bezoekers leuk vinden
en daardoor diensten gerichter aanbieden.
Iemand die bij een online boekwinkel
een negentiende-eeuws boek leuk
vindt, is mogelijk ook geïnteresseerd
in negentiende-eeuws archiefmateriaal.
Archiefdiensten kunnen vervolgens
zorgen dat bezoekers meer kunnen doen
met de informatie uit de collecties,
wanneer ze die gevonden hebben. Een
scan is slechts een plaatje, maar
in RDF-bestanden kan de gebruiker zelf
dingen laten weergeven of sorteren. RDF
(Resource Description Framework)
is de technische standaard om
informatie betekenis te geven.
Wat moeten archiefdiensten doen?
Ze kunnen zich het beste richten op het
semantisch ontsluiten van collecties.
Dat wil zeggen: beschikbare data
en betekenisgevende metadata en
structuren op het web zetten. Met
een meer technische blik: je collectie
omzetten in RDF triples en op het
semantisch web publiceren. Tijdens
de Speel- en Deelsessie werd hiervoor
de term 'semantiseren' geïntroduceerd.
Laat het ontwikkelen van toepassingen
(zoals zoekmachines en apps) maar over
aan anderen. Het semantiseren hoeft
niet veel tijd en inspanning te kosten.
Veel metadata en structuren zijn
al vastgelegd in XML-bestanden of
databases. In systemen is slechts een
'publiceer als RDF'-functie nodig. Het
was bemoedigend dat de inspanning
relatief bleek te zijn.
Het verslag van de Speel- en Deelsessie
leidde tot een nieuwe online discussie.
Met nuttige aanvullingen waar het
activiteiten van Google betreft, en het
pleiten voor samenwerking tussen
archivarissen en ICT'ers om toegan
kelijkheid van collecties te vergroten.
Vanwege het belang van standaarden
startte Joost Salverda een discussie over
bruikbare standaarden. Allerlei mogelijk
heden passeerden de revue. De centrale
gedachte: standaarden zijn niet perfect.
Ga aan de slag met wat er al is, een
kwestie van proberen en al werkende
leren dus.
Een herhaling van de Speel- en
Deelsessie semantisch web (Web 3.0)
vindt plaats op 22 november 2010 bij
het Regionaal Archief Tilburg. Dit biedt
mensen die er de eerste sessie niet bij
konden zijn en nieuwe geïnteresseerden
de kans om meer te weten te komen
over het semantisch web en toepassing
ervan door archiefdiensten. Meer
informatie: www.archief20.org.
Saskia Giesbers adviseur bij Informatie
Management Nederland (IMN).
Frans van der Horst vertelt over zijn afstudeeronderzoek naar de mogelijkheden van het semantisch
web voor het Erfgoedhuis Zuid-Holland (foto Archief 2.0.).
nummer 9 2010 23
