Pilot 'Geolokaliseren van
Polderkaarten'
THEMA jlLandlenlWater
Polderreglementskaarten
Grenzeloze mogelijkheden
Astrid Hertog
Deze maand start het Nationaal Archief in
samenwerking met het Erfgoedhuis
Zuid-Holland met een pilot om 631
Zuid-Hollandse polderreglementskaarten
makkelijk online toegankelijk te maken.
Een hele klus. Maar vele handen moeten
licht werk maken.
Het gebeurt al veel in online presentaties:
gedigitaliseerde historische kaarten als een
laag over Google Earth projecteren. Zo
bouw je aan een visuele geschiedenis van
een land, landschap of stad. Verschillen en
overeenkomsten door de jaren heen zijn
zo makkelijk waar te nemen. Minder vaak
toegepast, maar net zo praktisch, is het
zoeken van kaarten via een wereldkaart.
Met alle naamswijzigingen en spellings
varianten die landen, gebieden en
plaatsen hebben gehad, is het vaak een
stuk makkelijker wanneer je een kaart
kunt zoeken door de gewenste regio op
de wereldkaart aan te wijzen. Om
gedigitaliseerde kaarten op de juiste plek
over een wereldkaart te projecteren, heb
je de coördinaten nodig. Het achterhalen
van deze coördinaten heet 'geolokaliseren'.
Wanneer de kaart wordt aangepast, zodat
deze precies aansluit op de coördinaten
van Google Earth kaarten, heet dit
'georefereren'.
In oktober 2010 start een pilot om een
recent ontwikkelde techniek voor het
geolokaliseren van digitale kaarten uit
te testen. De pilot is door het Nationaal
Archief en het Erfgoedhuis Zuid-Holland
opgezet, met als doel de coördinaten van
631 polderreglementskaarten toe te
voegen aan de bestaande metadata. Het is
een project waarin gebruik wordt gemaakt
van crowdsourcing: het publiek vragen
mee te helpen aan de informatieopbouw
en context van de collectie. Vrijwilligers
van historische verenigingen in Zuid-
Kaart van de Krabbenpolder op Rozenburg (coll.
Nationaal Archief).
Holland gaan de gedigitaliseerde kaarten
geolokaliseren. Zo worden niet alleen
de coördinaten vastgesteld, maar tegelijk
ook het gebruiksgemak van de applicatie
getest. Johan Knoester van het Erfgoedhuis
Zuid-Holland is verantwoordelijk voor
de werving van de vrijwilligers.
Vanaf 1990 zijn er verschillende
kaartarchieven van de provincie Zuid
Holland overgedragen aan het Nationaal
Archief. Het zijn voornamelijk kaarten
vervaardigd voor of gebruikt in de
administratie bij de taakuitoefening van
het provinciebestuur. Denk aan verkeer
en waterstaat, spoor- en tramwegen,
drinkwatervoorziening, ruimtelijke
ordening, enzovoorts. Daarnaast zijn
er kaarten en tekeningen gemaakt in
verband met de toezichthoudende rol
van het provinciebestuur over de
Zuid-Hollandse gemeenten, polders en
waterschappen. Tot deze laatste serie
kaarten behoren ook de polder
reglementskaarten, die in de periode
1857-1974 zijn vervaardigd bij de
goedkeuring van de polderreglementen
door het provinciebestuur. Hiervan hield de
provincie een afzonderlijk polderboek bij.
Doordat alle polders in kaart zijn gebracht,
is het een compleet overzicht van
Zuid-Holland uit die periode.
In de pilot wordt samengewerkt met
Klokan Technologies, een Zwitsers bedrijf
dat de nieuwste technologie koppelt aan
het online publiceren van gedigitaliseerde
historische kaarten. Eén ervan is de
Georeferencer 2.0, die nog in een bètafase
van ontwikkeling is. Klokan past het
programma aan, zodat de gedigitaliseerde
kaarten direct vanuit de Beeldbank van
het Nationaal Archief kunnen worden
getoond. De vrijwilligers kunnen vanaf
hun eigen computer thuis aan de slag,
in hun eigen tijd.
De resultaten van deze pilot zijn in eerste
instantie de gegenereerde coördinaten bij
alle 631 kaarten. Hiermee kunnen
betrokken instellingen allerlei publieks-
toepassingen ontwikkelen met de
polderkaarten. Daarnaast moet het een
goede test zijn van het proces van
crowdsourcing. Hoe vonden de vrijwilligers
het? Is het gebruiksvriendelijk? Hoe
kunnen we een controlesysteem
toevoegen? Is er een hulplijn nodig? Het
uiteindelijk doel is om de Georeferencer
2.0 te verfijnen en deze applicatie ook voor
andere digitale kaartencollecties van het
Nationaal Archief via de site ter
beschikking te stellen, voor iedereen. Op
het web, als widget of telefoonapplicatie,
of in touchscreenapplicaties voor tentoon
stellingen: de mogelijkheden zijn
grenzeloos.
Astrid Hertog projectleider Programmering
en Productontwikkeling, Nationaal Archief.
30 2010 nummer 8
