mz
Regionaal Archief Leiden
jlLandlenlwater
™MI ï'TOj
V
=,#7-' -
ongeveer tweehonderd van zulke
waterschappen rijk. In 1995 waren er
na heel veel fusies nog slechts vier over.
Daarnaast had Brabant enkele bijzondere
waterschappen met een specifieke taak,
met name de volgende vier.
In de negentiende eeuw werden de
mondingen van Dintel en Vliet voorzien
van sluizen, zodat de vloed voortaan
buiten de deur werd gehouden.
De waterstand achter de sluizen had
daardoor een lager niveau, zodat de
polders langs Dintel en Vliet hun
overtollig water vaker dan voorheen
op die rivieren konden lozen. De kans
op overstromingen was ook een stuk
kleiner. Voor de bekostiging en het
beheer van de sluizen werden twee
heemraadschappen opgericht:
Heemraadschap Mark en Dintel (1804)
en Heemraadschap Roosendaalsche en
Steenbergsche Vliet (1821).
In 1950 werd het Zuiveringschap
De Donge gesticht om een passend
antwoord te geven op de vervuiling
door de leernijverheid langs die rivier.
In 1970 ging het zuiveringschap op in
Waterschap West-Brabant, dat zich
ontfermde over de waterzuivering
voor heel West-Brabant.
Na de watersnood van 1953, die ook in
West-Brabant veel schade aanrichtte,
maakte de provincie zich sterk voor
de vorming van hoogheemraadschap
de Brabantse Bandijk, opdat de zeewering
op kosten van de belanghebbenden op
orde kon worden gebracht.
In 1977 werden deze vier bijzondere
waterschappen samengevoegd tot
hoogheemraadschap West-Brabant.
In 2004 fuseerde dat met de vier
overgebleven 'gewone' waterschappen
tot Waterschap Brabantse Delta.
Door die lappendeken van polders en
poldertjes is het waterschapsverleden
van West-Brabant op zijn zachtst gezegd
enigszins verbrokkeld. De papieren
neerslag van dat verleden omvat
ongeveer tweehonderd waterschaps
archieven, ondergebracht in vier
archiefbewaarplaatsen, te weten die van
de gemeenten Bergen op Zoom, Breda
en Tilburg en het Regionaal Archief
West-Brabant te Oudenbosch.
De betrokken archivarissen zijn goed
thuis in het gebied dat ze onder zich
hebben, maar ze zijn vaak niet, zoals hun
waterschapscollega's, gespecialiseerd in
waterstaatsgeschiedenis. Bij Brabantse
Delta is die specialistische kennis
Het Regionaal Archief Leiden
presenteert een tentoonstelling over
archeologische vondsten uit de Leidse
wateren. Daarnaast kunt u een
historische vaartocht door Leiden
maken, een kijkje nemen in de depots
of genieten van een doorlopende
filmvoorstelling.
jammer genoeg evenmin voor handen.
De archiefmedewerkers van het jonge
waterschap hebben de handen vol aan
het dynamisch archief. Met name de
stap naar digitale archivering eist zoveel
aandacht, dat aan statisch en semi-
statisch archief niet de nodige aandacht
kan worden gegeven.
Laat ik de vinger maar meteen op de
zere plek leggen. Brabantse Delta heeft
een indrukwekkend erfgoed, waaraan
nog heel veel werk moet worden verzet
om de inhoud daadwerkelijk te
ontsluiten. Ik haast me daaraan toe te
voegen dat ook al heel veel goed werk
r
HbuMton
kViJrenfiLnd
gjid i_cjü
.llWJlt-
ïings
1976
Ham 1973-1696
A i
7 i
5 S Mnrkgrnnd^n
hbiWlmmnfr jFb I99S
lesfrisfls s_ TT
Feian 9
Cip
5 r!
LfiflB
Dtmgi?
1965 1976
j
Tilburg
1879-199V 1879-1995
wsrifir ca 2000
Walraacti.ip OüIIji
piMU
I -3 pnlBrpfonncinli* wa*w schappen
A De S'.i «i»
5 H«ri}jraiOTd
ft Oudo en LnrKteft
7 Snl f Aiiir tc> rapo kier
6 Geccrnb*ie«rde Hoetiwnae Beemden
SctakSekvtfMiifrf 1995-2003
1WM003
Mark en Weetij* 1995-2003
Dongsslroom *976-2903
9 Lank se Vaart
10 H.'i>igs* Btwidm
11 Araatanl «n ZinvoiM
*2HouliwPüJdwï
S3 BanwJon Dgnge
14 Donge
lv «n És* t|w< t BffliV 70C4
f'i'i nipt tsflckji «i waltir&chnp
üMpaHcd
Concentratie van waterschappen in West-Brabant in de twintigste eeuw. De waterhuishouding in de polders was in handen van honderden kleine tot zeer kleine
waterschappen. In de twintigste eeuw nam dat aantal spectaculair af. In 1995 waren er nog slechts vier. In 2004 vormde dit viertal met hoogheemraadschap
West-Brabant een nieuwe organisatie: Waterschap Brabantse Delta.
nummer 8 2010 27
