I
Monumentale uitstraling
Hier zien we weer hoe krachtig het
collectieve geheugen is. Tijdens de
Tweede Wereldoorlog werden voor het
eerst op grote schaal vliegtuigen ingezet
en luchtbombardementen uitgevoerd en
dat doet in één klap vergeten dat steden
al eeuwenlang werden gebombardeerd
met geschut. Maar gelukkig hebben de
auteurs van Middelburg 17 mei 1940
het enige echte collectieve geheugen
gebruikt, de archieven. Het boek, met
een indrukwekkende bronnenlijst,
verdient het niet alleen daarom om in
dit blad besproken te worden, maar ook
omdat het een gedegen studie met
nieuwe inzichten heeft opgeleverd.
Vooral het hoofdstuk over de rol van
de Fransen in de verdediging zou voorts
veel nieuwe informatie bevatten, maar
het levert geen wezenlijk ander beeld
op dan reeds bekend was. De meest
verassende hoofdstukken zijn verder
die over het onderzoek dat de Duitsers
zelf instelden naar het zinloze bombar
dement van Middelburg, en dat over het
bestuur, de brandweer en militairen in
de stad op 17 mei 1940.
Dat het bombardement van Middelburg
de Zeeuwen nog altijd zwaar op de
maag ligt, blijkt uit de uitvoering van
en de extra's die het boek bevat, zoals
een reeks etsen van Wim Abeleven uit
1940. Daardoor heeft dit standaardwerk
over Middelburg in 'mei '40' en in het
bijzonder het bombardement terecht
een monumentale uitstraling gekregen.
Louis Ph. Sloos Conservator literatuur,
Legermuseum Delft.
Frans Willem Lantink en Jaap Temminc
(red.),
Wetenschapsarchieven in het
Noord-Hollands Archief.
Publicaties Noord-Hollands Archief 1
Uitgeverij Verloren (Utrecht 2010) ISBN
978-90-8704-160-1, 110 blz., 12,00.
Als 'concentratiepunt van
wetenschapsarchieven' in Nederland
was voor het Noord-Hollands Archief de
keuze voor het onderwerp van de eerste
uitgave in de reeks Publicaties van de
Stichting Vrienden van het Noord
Hollands Archief snel gemaakt. Zeker
als het jaar daarvoor door diezelfde
stichting een symposium is georga
niseerd over de collectie en het beleid
ten aanzien van wetenschapsarchieven.
Deze eerste bundel bevat vijf interes
sante bijdragen van historici over
historisch onderzoek naar de weten
schapsgeschiedenis en het gebruik van
archieven. Daarnaast is er een uit
gebreide beschrijving en inventarisatie
van de wetenschapsarchieven in het
Noord-Hollands Archief opgenomen.
In de uitstekend verzorgde uitgave
springt voor ons vakgebied de
geschiedenis van het concentratiepunt
van wetenschapsarchieven in het artikel
van Godelieve Bolten eruit. De in
Haarlem gevestigde archiefinstelling
heeft deze status als rechtsopvolger van
het voormalige Rijksarchief in Noord
Holland overgenomen. De ontwikkeling
hiervan en de lotgevallen van enkele
particuliere archieven bieden een
aardige inkijk in de geschiedenis van
de Nederlandse archiefwereld. Senior
medewerkster van het Noord-Hollands
Archief Bolten noemt ook enkele
aardige anekdotes, zoals het archief van
Nobelprijswinnaar P Zeeman dat 56 jaar
na zijn dood in 1989 in het huis van zijn
kort daarvoor overleden zoon in
vuilniszakken werd aangetroffen.
Het opgenomen overzicht van de
ongeveer 100 wetenschapsarchieven
is ook digitaal (als PDF) beschikbaar
via de website van het Noord-Hollands
Archief. Zoals redacteur Frans Willem
Lantink in de inleiding aangeeft, is dit
een "levend document". In een
volgende bundel over wetenschaps
archieven zal "naar mogelijkheid"
een geactualiseerde versie worden
gepubliceerd. Hopelijk kunnen het
archief en de Stichting Vrienden dit
mooie initiatief een vervolg geven.
Ernest Verhees redacteur
Archievenblad.
We lenstha psa rc h iev en
in het
Noord Hollands Archief
nummer 7 2010 39
