Ordenen en computerwerk
Maatschappelijk belang
Jongeren als instrument
M
nform
De maatschappelijke stage biedt een
mooie mogelijkheid om jongeren
bekend te maken met het archiefwezen.
Uit onderzoek dat jongerenonderzoeks-
bureau Qrius voor Erfgoed Nederland
heeft uitgevoerd, blijkt dat jongeren bij
een stage in een archief vooral denken
aan "iets met computers" en "iets
sorteren". Zij zien een grote berg
ongeordende krantenknipsels en foto's
voor zich, die allemaal uitgezocht en
ingevoerd moeten worden. In het
Streekarchief Land van Heusden Altena
verleende een groepje jongeren in het
kader van hun stage inderdaad dergelijke
hand- en spandiensten. Paula Jorritsma
daarover: "De leerlingen waren
enthousiast! Ze waren met name onder
de indruk van het depot en dan in het
bijzonder van onze oudste stukken uit
de middeleeuwen. Ze hadden van
tevoren weinig notie van hoe een
archiefdienst werkt en welk belang het
heeft om 'oud papier' te bewaren. Daar
hebben we ze (gelukkig) van weten te
overtuigen en dat alleen al maakte de
maatschappelijke stage geslaagd."
Betsy Dokter van het Stadsarchief van
Amsterdam zag al snel mogelijkheden
van de maatschappelijke stage: "Vanuit
onze eigen maatschappelijke positie valt
de stage onder publieksbereik. Naast
het educatieve aanbod dat we al
aanbieden, vinden we het een goede
gelegenheid om jongeren bewust te laten
kennismaken met het maatschappelijk
nut van archieven; het bewaren van
documenten, van geschiedenis." Ook
voor Geke van de Kamp van het
Gemeentearchief Zaanstad is het nemen
van maatschappelijke verantwoordelijk
heid een van de overwegingen geweest
om stageplaatsen aan te bieden. "In het
kader van de burgerschapsvorming vind
ik dat als de politiek iets bedenkt, je als
gemeente ook iets moet aanbieden.
Uiteindelijk is het natuurlijk ook een pr
voor je instelling; je wilt dat de stagiairs
met een positieve ervaring weggaan."
De stagiairs hielpen in Zaanstad bij de
reguliere werkzaamheden, maar kregen
ook een specifieke, op hun eigen
belevingswereld gerichte opdracht.
Van de Kamp daarover: "Het tweede
deel van de stage, dat bestond uit het
aanleggen van een persoonlijk dossier,
werd erg leuk gevonden. Vanuit het
Maatschappelijke stage in het archief
archief hebben we aangegeven welke
vragen de leerlingen moesten
beantwoorden over hun persoonlijk
leven en op basis daarvan hebben de
leerlingen materiaal verzameld, zoals
een print van een eigen Hyves pagina,
foto's van hun kamer en een geheim in
een verzegelde envelop. De persoonlijke
dossiers van de leerlingen mogen pas
honderd jaar na hun geboortedatum
worden geopend. Op die manier kunnen
toekomstige leerlingen over honderd
jaar zien hoe het leven er vroeger uitzag,
wat erg nuttig zal zijn want er is nu
weinig archiefmateriaal over jongeren."
Dat zal op deze manier in de toekomst
dus anders zijn. De jongeren dragen zo
prachtig bij aan de maatschappelijke rol
van het archief als hoeder van het
gezamenlijk geheugen.
In het Stadsarchief van Amsterdam zat
de maatschappelijke component van de
geboden stage hem vooral in de
ontmoeting tussen jong en oud.
Leerlingen zoeken samen met ouderen
uit een verpleeghuis in Amsterdam
foto's uit oude familiealbums, die
onderdeel zullen gaan uitmaken van
een online Europees fotoalbum: www.
fotorally.eu. De foto's zijn analoog, dus
die moeten worden gescand en dat is
voor ouderen vaak een stapje te ver.
"Omdat ouderen niet bekend zijn met
nieuwe media, zijn jongeren een
prachtig instrument. De samenwerking
tussen jong en oud resulteert op deze
manier weer in nieuwe manieren om
erfgoed te ontsluiten en te presenteren.
De invulling die we aan de
maatschappelijke stage hebben
gegeven, heeft er voor ons voor gezorgd
dat we met vooralsnog onbekende
partijen, zoals zorginstellingen, konden
samenwerken."
De aanwezigheid van de jonge stagiairs
heeft nog een positieve bijkomstigheid.
Dokter: "Ik vind het zelf heel leuk die
jongelui, je krijgt er altijd energie van
en ze kijken met een frisse blik naar
het archief." Maar er komt ook veel
kijken bij het organiseren van de stage
en het begeleiden van de stagiairs.
"Het contact leggen met scholen en het
combineren van eigen roosters met die
van de scholen was bijvoorbeeld erg
tijdrovend. Soms is het praktisch even
aftasten, maar daar staat wel een mooie
ervaring tegenover." Alle drie de archieven
zullen daarom ook in de toekomst
stageplekken blijven aanbieden.
Kijk voor meer informatie op www.
maatschappelijkestage.nl en op www.
erfgoednederland.nl. In september 2010
organiseert Erfgoed Nederland een
overdrachtsconferentie voor deelnemers
aan het project 'Over de vloer. Jong
talent in het erfgoed' en voor alle
andere geïnteresseerden. De ervaringen
uit het gelijknamige project komen ter
beschikking in de vorm van een
draaiboek, aangevuld met tips en
nuttige informatie. Het draaiboek zal
helemaal zijn toegespitst op
erfgoedinstellingen, waarbij rekening
wordt gehouden met de grote diversiteit
binnen de sector.
Aafje Moonen voormalig
projectmedewerker educatie Erfgoed
Nederland, betrokken bij het project
'Over de vloer. Jong talent in het erfgoed';
momenteel werkzaam bij Stedelijk
Museum Alkmaar als medewerker
educatie.
Laura Bras medewerker publicaties
Erfgoed Nederland.
nummer 6 2010 45
