Engelse vertaling Schadeatlas
archieven verschenen
Tropisch tintje
Nieuw jasje
Archives without Borders
Erik van der Doe
De in 2007 gepubliceerde Schadeatlas
archieven is in een Engelse vertaling
verschenen. Deze internationale versie
is uitgegeven door Metamorfoze, het
samenwerkingsverband van het
Nationaal Archief en de Koninklijke
Bibliotheek in het Nationaal
Programma voor het Behoud van het
Papieren Erfgoed.
Omslag van de Archives Damage Atlas.
Het bewaren van miljoenen stukken
archiefmateriaal is niet het doel van het
archief- en bibliotheekwezen; onderzoekers
in staat stellen ze te kunnen raadplegen
wel. De atlas relateert schade aan
raadpleegbaarheid van documenten.
Het herkennen van een schadebeeld
vergt training, omdat eenzelfde
schadebeeld niet altijd tot eenzelfde
beperking van de raadpleegbaarheid
hoeft te leiden. De Archives Damage
Atlas is een hulpmiddel bij het
herkennen en classificeren van de
schade aan archief- stukken, helpt
daarbij schadesoorten te onderkennen,
de oorzaken ervan te benoemen en kan
tegelijk de aanzet vormen tot het
opstellen van een conserveringsplan.
Niets is zo divers als archiefmateriaal.
De Archives Damage Atlas telt bijna
honderd foto's, ingedeeld in 22 soorten
schade in vijf categorieën: binding and
text block damage (zoals versleten
naaiwerk en rugbeschadiging), chemical
damage (onder andere brandschade,
inktvraat, kopervraat en verzuring),
mechanical damage (door gebruik en
geweld), pest infestation (insecten en
knaagdieren) en water damage
(bijvoorbeeld vervilting en schimmel).
Elke schadesoort is geïllustreerd met
een of meer foto's en een beknopte
uitleg. Bij elke afbeelding is aangegeven
of, gelet op de raadpleegbaarheid, de
schade licht, matig of ernstig is.
De Nederlandse Schadeatlas archieven
is een geactualiseerde en verbeterde
versie van de oorspronkelijk alleen
digitaal verschenen Schadeatlas van de
Rijksarchiefdienst uit 2001. De behoefte
aan een exemplaar in boekvorm dat ook
op de werkvloer gehanteerd kan worden,
leidde tot de uitgave van Metamorfoze
in 2007; in 2009 verscheen een tweede
druk.
Door de vele internationale contacten
van het Nationaal Archief en de
Koninklijke Bibliotheek groeide de vraag
naar een Engelse versie, onder andere
voor workshops schade-inventarisatie.
Met de oprichting van het programma
Gemeenschappelijk Cultureel Erfgoed
nam deze behoefte toe. Dit programma
richt zich op het behoud van het cultureel
erfgoed in landen waarmee Nederland
in het verleden nauwe relaties onderhield
en een gemeenschappelijke geschiedenis
heeft. Door de Nederlandse regering zijn
Indonesië, India, Sri Lanka, Zuid-Afrika,
Ghana, Suriname, Brazilië en Rusland als
kernlanden in het programma gedefinieerd.
Het GCE-programma, gefinancierd door
de ministeries van OCW en Buitenlandse
Zaken, heeft de uitgave van de Engelse
schadeatlas mede mogelijk gemaakt.
De vertaling is afgestemd met
restauratoren van The National Archives
in Kew en The British Library in Londen.
De Archives Damage Atlas heeft een
tropisch tintje gekregen. Extra foto's van
archiefstukken uit de tropen, nieuwe
paragrafen over documenten op lontarblad
en schade toegebracht door termieten
werden toegevoegd. Nu kunnen nog
meer mensen, over grenzen heen, de
atlas gebruiken waarvoor hij is bedoeld:
een hulpmiddel bij het uitvoeren van
een schade-inventarisatie en het behoud
van het papieren erfgoed. Groot voordeel
is verder dat er internationale
standaardisering komt in het benoemen
van schades.
Op de omslag van de uitgave prijkt een
achttiende-eeuwse kaart van de VOC
van het Indonesische eiland Celebes.
De achterkant toont de doorslag van
kopervraat en inktvraat. De eerste
exemplaren van de Archives Damage
Atlas werden uitgereikt bij de opening
van het nieuwe Nationaal Archief van
Suriname op 12 april van dit jaar. De
Nederlandse versie is te bestellen
bij Bureau Metamorfoze. De Engelse
uitgave is, eveneens gratis, via
mara.de.groot@nationaalarchief.nl
te bestellen.
Erik van der Doe coördinator Archieven
Metamorfoze en redacteur Nederlandse
en Engelse versie Schadeatlas.
Archives Damage Atlas
A tool for assessing damage
42 2010 nummer 6
