Blue Shield,
het Rode Kruis
voor cultureel erfgoed
Snel en centraal
ANCBS
Archives without Borders
Angela Dellebeke
Om het cultureel erfgoed te beschermen
tegen de bedreigingen van oorlogs
geweld en natuurrampen is in 1996
door vijf organisaties het International
Committee of the Blue Shield (ICBS)
opgericht. Het doel: voorbereid zijn om
adequaat te reageren op noodsituaties
in geval van gewapende conflicten of
natuurrampen die het cultureel
erfgoed bedreigen.
De vijf partijen die Blue Shield in het
leven hebben geroepen zijn de
International Council on Archives (ICA),
de International Federation of Library
Associations and Institutions (IFLA),
de International Council on Museums
(ICOM), de International Council on
Monuments and Sites (ICOMOS) en de
Coordinating Council of Audiovisual
Archives Associations (CCAAA). Het
embleem van de Haagse Conventie
- het blauwwitte schild - is door de
organisaties als symbool overgenomen.
Op 28 juni 2000 werd in datzelfde kader
Blue Shield Nederland opgericht,
op initiatief van de Nederlandse
vertegenwoordigers van de
overkoepelende internationale cultuur
organisaties én van de Nationale
UNESCO Commissie.
Blue Shield Nederland is opgezet als een
netwerkorganisatie die kan functioneren
dankzij medewerking van talloze
professionals op vrijwillige basis. Het
krachtigste instrument is de database
met daarin namen en gegevens van
experts met hun expertise, inzetbaar in
geval van nood. In geval van gewapende
conflicten of (natuur)rampen waarbij
culturele instellingen getroffen zijn, kan
hiermee snel en centraal effectieve hulp
worden geboden. Te denken valt aan
informatieverspreiding, coördinatie en
indien nodig het verlenen van specifieke
hulp bij opslag, herstel en conserverings-
en restauratiewerkzaamheden.
Stressbestendige mensen met kennis van
erfgoedbehoud kunnen zich hiervoor
aanmelden (www.ancbs.org).
Daarnaast wordt nauw samengewerkt
met de Nationale UNESCO Commissie,
het Prins Claus Fonds en de betrokken
overheidsinstellingen, zoals de Erfgoed
inspectie, Instituut Collectie Nederland,
de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
en de ministeries van OCW en Defensie.
Blue Shield Nederland richt zich bovendien
op het actief opstellen van rampen
plannen en risicoanalyses binnen
Voorbeelden van situaties waarin
Blue Shield in actie kwam, zijn de
instorting van het archief van
Keulen (2009) en de aardbeving in
Haïti (2010). Het bestuur van Blue
Shield Nederland bestaat uit: Hans
Mulder (vicevoorzitter), Gerrit de
Bruin (penningmeester), Paul van
Duin (bestuurslid), Erik Kleyn
(bestuurslid) en Angela Dellebeke
(secretaris).
Meer weten over de Haagse
Conventie. Zie: www.icomos.org/
hague/. Voor meer informatie over
Blue Shield, zie: www.ancbs.org
Nederlandse erfgoedinstellingen, zoals
archieven, bibliotheken, musea en
monumenten.
Momenteel werkt Blue Shield Nederland
aan het ontwikkelen van een training
voor de ANCBS op het gebied van
waterschade en wordt er informatie
ingewonnen over de bruikbaarheid van
remote sensing bij het opstellen van
noodhulpplannen. Daarbij worden eerst
omvang en aard van de ramp,
waarnemingen uit het veld, de
hulpvraag (soort en omvang) en
logistiek vormgegeven. Dit zou snelle en
doeltreffende hulpverlening kunnen
bespoedigen.
In december 2008 is de Association of
the National Committees of the Blue
Shield (ANCBS) opgericht. ANCBS wordt
ondersteund door alle nationale Blue
Shield Comités en door ICBS. Het ANCBS
coördinatiecentrum is gevestigd in Den
Haag en heeft een aantal hoofdtaken.
Ten eerste het bieden van een openbaar
toegankelijk overzicht van wereldwijde
hulpvraag en -aanbod bij directe
bedreiging van cultureel erfgoed door
een natuurramp of een conflict. Ten
tweede de bemiddeling van deskundige
Eerste Hulp, gebruikmakend van de door
Nationale Blue Shield Comités
onderhouden database met experts.
En ten derde de ondersteuning van
(nieuwe) nationale comités bij de
opbouw van hun organisatie.
Angela Dellebeke secretaris Blue Shield
Nederland.
nummer 6 2010 39
