Uitgelezen
tentetter, opvang, pasievp
Dezelfde archieven
Onderzoeksgids Oorlogsgetroffenen WÖ2
Zo is er bij Rechtsherstel onder andere
onderscheid tussen Vermogensrechtsherstel
en Schadevergoedingen. De archiefvormers
- want die zijn het uitgangspunt in deze
gids - zijn echter alleen onderverdeeld
naar de hoofdthema's, met zeer lange
lijsten tot gevolg. Enigszins verrassend
blijkt bij 'uitgebreid zoeken' dat bij de
archiefvormers ook een doelgroep is
beschreven, zoals collaborateurs,
krijgsgevangenen of militairen.
Maar wat is nu het verschil met de
Wegwijzer waardoor een afzonderlijke
website gemaakt moest worden?
Blijkbaar is de vraag vaker gesteld,
want bij de veelgestelde vragen staat
als antwoord hierop dat de Wegwijzer
alleen betrekking heeft op de jaren
1940-1945 en de Onderzoeksgids ook
verwijst naar archieven die (nog) niet
ter inzage zijn of verloren zijn gegaan,
dan wel bij particuliere organisaties
berusten. Het eerste is niet helemaal
juist, al was het maar doordat in de
Wegwijzer ook het onderwerp Nasleep
als thema gebruikt wordt. Het tweede
verschil roept vooral de vraag op
waarom deze categorieën van archieven
niet in de Wegwijzer zijn opgenomen.
Waarom is op dit principiële punt door
de projectorganisaties een verschillende
keuze gemaakt? Een ander opvallend
verschil is dat de Onderzoeksgids veel
sterker de nadruk legt op de archief
vormers. Van de instellingen en personen
zijn uitgebreide beschrijvingen gemaakt
met een verwijzing naar de betreffende
archieven en collecties. Ook de archieven
zijn uitgebreid beschreven, maar er zijn
geen beschrijvingen van de stukken
opgenomen.
De beperkte inhoudelijke scheiding
heeft ertoe geleid dat in beide websites
toch veel dezelfde archieven beschreven
zijn. Maar nog opmerkelijker, bij die
beschrijvingen zijn verschillende in
delingen met andere termen gebruikt.
Voor een zo volledig mogelijke beschrijving
van archief, archiefvormer en bestand
delen van een archief uit of over de
Tweede Wereldoorlog moet in veel
gevallen de Wegwijzer, de Onderzoeks
gids en de specifieke toegang van dat
archief worden geraadpleegd. Er had op
zijn minst naar elkaar verwezen kunnen
worden, maar eigenlijk dringt zich toch
vooral de vraag op of deze twee, op zich
goed werkende en vormgegeven
websites, niet veel beter samengevoegd
hadden kunnen worden onder
www.archievenwo2.nl. Voor de scheiding
zijn eerder de organisatorische scheiding
en gebrekkige samenwerking als
verklaringen te geven dan het belang
van de gebruikers.
Ernest Verhees redacteur
Archievenblad.
G.H.A. Venner, Inventaris van het
archief van het Hof van Gelre te
Roermond 1580-1794
Regionaal Historisch Centrum Limburg
(Maastricht 2009) ISBN 978-90-78371
02-1, 784 blz., 35,00.
Na de capitulatie en het vredesverdrag
in 1543 werd het hertogdom Gelre
geconfronteerd met een bestuurlijke
reorganisatie om het in te passen in de
Habsburgse machtsconstellatie. Gelre
kreeg een eigen Hof, met Arnhem als
vestigingsplaats. Ten gevolge van de
Opstand viel het Hof uiteen in een loyale
Brusselse voortzetting, sinds 1580
gevestigd te Roermond, en een Staatse
tegenhanger in het noorden. Alweer een
dertigtal jaar geleden bezorgde A. Maris
een driedelige inventaris voor het
archief van de Arnhemse instelling
(1543-1811). De uitgave bleef bij een
stencildruk, waarvan nooit een verzorgde
editie verscheen.
In dit digitale tijdperk durft het
Regionaal Historisch Centrum Limburg
het aan met een strak vormgegeven en
omvangrijke (784 blz.) publicatie van
een inventaris te komen. De bewerker
Gerard Venner staat garant voor een
gedegen ingang op een van de
belangrijkste fondsen binnen Limburg.
De inventarisator heeft al verschillende
inventarissen over het voormalig Gelderse
deel van de huidige provincie op zijn
naam staan. Inhoudelijk ligt het accent
voor Maris op de personele bezetting,
Venner concentreert zich op de bevoegd
heden en handelingen van de instelling
(totaal 2119 inv.nrs).
De handelingen van het Hof betreffen
de rechtspraak in de meest ruime zin.
Naast contentieuze zaken bemoeide het
Hof zich met curatele, detentie, failliete
en onbeheerde boedels. Zo zijn er ook
gegevens te vinden over minderjarigen
en krankzinnigen. Met criminele zaken
hielden de Raadsheren zich niet of
nauwelijks bezig. Het Hof waakte over
de soevereine rechten en de domeinen,
inclusief wetgeving, gratieverlening c.q.
strafvermindering en buitenlandse
betrekkingen. Verder treft men controle
en toezicht aan, zoals op rechtspleging,
jacht, financiën, maar ook op de armen
zorg. Eveneens hield het Hof zich bezig
met handhaving van openbare orde en
veiligheid, zorg voor onderwijs,
infrastructuur, waterstaatszaken en
stimulering van de economie. Kortom,
van alles wat we van regulerende
overheden verwachten. Het meest
opvallend is de opname van DTB's als
uitvloeisel van controle over
pastoorsregistratie door de Staat.
24 2010 nummer 5
