Echte innovatie
Noten
Voorbeeldprojecten
Europeana
Erfgoedplus.be
Wat nu te doen?
van velden worden onafhankelijk van
het informatiesysteem bij de archief
dienst vastgelegd en er worden relaties
gelegd met data en veldnamen op
andere plaatsen op het web. Deze veld
namen en verwijzingen kunnen door
elke computer die de beschikking krijgt
over de data worden gebruikt om een
precies en compleet antwoord te geven
op de zoekvraag van de mens. Maar dat
is niet alles.
De datastructuren maken het mogelijk
de data ook voor andere doeleinden te
gebruiken dan alleen het zoeken en
vinden van archiefmateriaal. Behalve de
vraag: "Welke archiefstukken gaan over
Rembrandt?", kan ook de vraag: "Wat
kocht Rembrandt voor schilderijen?"
beantwoord worden. Of nog algemener:
"Welke schilders kochten schilderijen
van elkaar?". Ook als geen directe
verbanden zijn gelegd, kunnen relaties
worden afgeleid. Het is aan de computer
om op deze manier de feiten op een rij
te zetten en aan de (kunst)historicus de
taak daarmee een beeld van de ge
schiedenis te scheppen. Dus blijft de rol
van de archivaris, net als altijd, het
ontsluiten van het archief in de vorm
van gestructureerde data. Nu alleen niet
meer in archiefinventarissen, kaarten
bakken en zelfs niet in de vorm van
webpagina's, maar in triples.
voorwerpen en onderwerpen online
te zetten, maar de voorwerpen en
onderwerpen zelf.
1 Met dank aan Jacco van
Ossenbruggen (Centrum voor Wiskunde
en Informatica/VU Amsterdam), Theo
Thomassen (Universiteit van Amsterdam)
en René Spork (Gemeentearchief
Rotterdam) voor het kritisch meelezen.
2 T. Berners-Lee, M. Fischetti, E. van
Steenis-Perelaër en M. Wijsman, De
wereld van het World Wide Web: Het
oorspronkelijke ontwerp en de uit
eindelijke bestemming van het World
Wide Web, beschreven door zijn
uitvinder (Amsterdam 2000).
3 Een interface is een kanaal waar
mee tussen een systeem en een mens
(human interface) of tussen systemen
onderling (computer interface) kan
worden gecommuniceerd.
4 Zie voetnoot 1.
5 Vereniging Digitaal Erfgoed
Nederland, Woordenboek voor het
digitaal erfgoed (Den Haag 2008).
6 http://stadsarchief.amsterdam.nl/
presentaties/uitgelicht/rembrandt_
prive/rembrandt_van_rijn/rembrandt_
koopt_huis/
Ivo Zandhuis onderzoeker en adviseur
voor digitale ontsluiting van culturele
informatie.
Europeana heeft twee
belangrijke voorgangers,
die in de organisatie en
in de website zijn terug
te vinden:
het (wetenschappelijke) MultimediaN
project en de European Digital Library
(EDL). In de EDL wordt data uit ver
schillende Europese bibliotheken en
cultureel erfgoedinstellingen via een
platform toegankelijk gemaakt.
Het MultimediaN project is een
samenwerkingsverband van enkele
universiteiten, erfgoedinstellingen en
DEN, waarin een demonstratietoepassing
ontwikkeld is. Hierbij is geëxperimen
teerd met het zoeken naar en presen
teren van informatie met behulp van
in triples vastgelegde informatie.
De 'award-winning' toepassing is
toegankelijk onder het 'lab' van de
website van Europeana. Op dit moment
wordt het systeem van Europeana
gevuld met behulp van een op Dublin
Core gebaseerd metadataschema,
maar nog niet op basis van Semantisch
Web-technologie. Dit vormt een proto
type, waarmee aan de gebruikers en
geldschieters een idee wordt gegeven
van wat Europeana behelst. In 2011
wordt een eerste officiële versie
verwacht, waarin ook gewerkt wordt
op basis van triples. Ook archiefdiensten
worden uitgenodigd hun data beschik
baar te stellen aan Europeana. Dit kan
door de data uit de databases als triples
op internet beschikbaar te hebben,
gerelateerd aan de ontologie van het
Europeana-project.
0p de website
Erfgoedplus.be kan worden bekeken wat er
in een zoekmachine mogelijk is als de data
is gestructureerd met behulp van triples.
In dit project worden databases van
voornamelijk musea in tripleformaat
verzameld en via een systeem
doorzoekbaar gemaakt. In de interface
kan van tevoren worden bepaald of de
zoekterm die is ingevoerd een persoon,
een object of een plaats zou moeten zijn.
Ben innovatief en doe mee. U bent niet
de eerste en enige, dus bouw uw
volgende website met op deze manier
gepubliceerde data. Vraag er uw
leverancier naar.
Als u nu een webpagina maakt met de
data van een (nadere) toegang of ander
systeem waarin de data wordt beheerd,
dan wordt de database gebruikt als
basis en wordt automatisch een
webpagina gemaakt. In plaats van dat u
de data uit de database publiceert als
webpagina, gebruikt u op het Semantisch
Web dezelfde database om de data op
de website te plaatsen in de vorm van
triples. De data hoeft dus niet opnieuw
te worden ingevoerd of in een ander
systeem te worden opgenomen.
De Semantisch Web-technologie is
(slechts) een nieuwe techniek om de
bestaande (nadere) toegangen nog
toegankelijker te maken. En dat door
niet alleen webpagina's over uw
14 2010 nummer 5
