lüHpM
bijvoorbeeld 'Google Earth anno 1748'
en 'Maastrichtse krant tikte kroonprins
Alexander op de vingers'. Overbodig te
stellen dat niet alleen Maastrichtenaren
hun hart kunnen ophalen. De verhalen
worden geïllustreerd met afbeeldingen
van foto's, prenten, kaarten en oude ge
schriften uit de rijke en gevarieerde col
lectie van het RHCL, aangevuld door het
Sociaal Historisch Centrum voor Limburg
en Archeologie gemeente Maastricht.
Er is een index op namen opgenomen,
die uitstekend kan dienen om de min of
meer chronologisch ingedeelde verha
lenbundel eveneens als naslagwerk te
gebruiken.
Fransien Smeets werkzaam bij Gemeente
archief Weert en redacteur Archievenblad.
Luca Becchetti (e.a.), De Geheime
Archieven van het Vaticaan
VdH Books (2009) ISBN 978-90-8881
008-4, 252 pagina's, 344 kleurenfoto's,
verkrijgbaar in het Nederlands, Frans,
Engels en Italiaans, 49,90.
de: (ri li f.i m K .1 Kcit nr vi n
VAN HET VATtCAKN
In het voorwoord van dit lijvige koffie-
tafelboek wordt het predicaat 'geheim'
al direct genuanceerd: de Vaticaanse
archieven zijn namelijk grotendeels
openbaar; het 'secretum' in archivum
secretum vaticanum geeft aan dat de
84 strekkende kilometer historische do
cumenten het persoonlijke bezit van de
paus zijn. Hoe mysterieus de zwarte kaft
met een nachtelijk verlichte Sint-Pieter
en het door grote sleutels gevulde em
bleem van de archieven ook aandoet, in
het 2,5 kilo wegende boekwerk erachter
zult u geen geheimen ontdekken.
Dat is echter geen reden om de ge
heime archieven van het Vaticaan geen
plek in de boekenkast, of inderdaad,
op de koffietafel te gunnen. Op de
pauselijke schappen ligt ruim 800 jaar
onafgebroken wereldgeschiedenis en
daarover is een bovenal erg mooi én
interessant boek gemaakt. Uit de meer
dan 630 collecties, ook wel fondsen
genoemd, zijn 105 stukken geselec
teerd, die, voorzien van een uitgebreide
toelichting, haarscherp zijn afgebeeld.
En daar zitten erg interessante stukken
tussen. Enkele voorbeelden: het concor
daat van Worms, waarmee de strijd tus
sen de kerkelijke en wereldlijke macht
over de benoemingen van bisschoppen
werd beëindigd. Stukken uit het proces
tegen de orde van de tempeliers, de
veroordelings- en excommunicatiebullen
van Maarten Luther, brieven van Erasmus,
Michelangelo en Voltaire en het proces
tegen Galileo Galilei. Maar ook de
Vaticaanse contacten buiten Europa zijn
in de selectie terug te vinden: een brief
van de Grote Khan Güyuk uit 1246 en
achttiende-eeuwse correspondentie met
de Dalai Lama, om twee voorbeelden te
noemen. Ten slotte komt ook de relatie
van het Vaticaan met nazi-Duitsland aan
bod in een van woord tot woord gewo
gen brief van paus Pius XI aan Hitler uit
1938, sterk geredigeerd door kardinaal
Pacelli, nuntius te München en de latere
paus Pius XII. Wie overigens wil weten
hoe goed of hoe fout Pius XII tijdens WOII
was, zal nog minstens vijf jaar moeten
wachten, dan worden ook de nog echt
geheime archieven van het Vaticaan
openbaar.
De vormgeving van dit boek is prachtig:
de op een zwarte achtergrond afgedruk
te boekrollen, aktes en handschriften
worden afgewisseld met sfeervolle foto's
van het archief zelf: de verschillende
studiezalen, maar ook ruimtes die niet
voor bezoekers toegankelijk zijn, zoals
het astrologisch observatorium en de
depots. Is men meer inhoudelijk geïnte
resseerd, dan is achterin een uitgebreide
bibliografie te vinden.
Omdat de afbeeldingen verkleiningen
zijn van de originele documenten zijn
deze vaak, hoe scherp ook, niet echt
leesbaar. Ook ontbreekt een transcript
of vertaling van de teksten. De letters
van de toelichtingen zijn daarnaast
behoorlijk klein. Toch heeft de uitgever
hiermee wel goede keuzes gemaakt:
door de gedetailleerde achtergrondinfor
matie worden de documenten stevig in
hun historische context geplaatst, waar
door ze voor de leek, en daarvoor is dit
boek toch met name bedoeld, beter tot
hun recht komen dan wanneer er alleen
een vertaling was gegeven.
Ramses Peters archivaris Katholiek
Documentatie Centrum.
nummer 4 2010 41
