Dualisering archieven:
wie draagt er zorg voor?
Gemeentelijke organisaties hebben sinds 2002 te maken met het
duale stelsel. Daarin zijn de verantwoordelijkheden en bevoegd
heden van de verschillende gemeentelijke organen gescheiden,
met als doel helderheid scheppen en debatten verscherpen.
Scheiding in archiefbeheer en informatievoorziening is echter
niet aangebracht. Dit had wel moeten gebeuren.
Veelvormige praktijk
Door Wouter ten Have
Het probleem begint bij de wetgeving.
Er bestaat een tegenstrijdigheid tussen de
Archiefwet en het beoogde doel van de Wet
dualisering gemeentebestuur. De organi
satorisch onafhankelijkere positie van de
gemeenteraad na de dualisering is in de
Gemeentewet verankerd. Daarin is onder
meer bepaald dat de raad nadere regels
stelt in verband met zijn eigen werkwijze
en zijn eigen werkapparaat. Dit is een
exclusieve bevoegdheid van de raad. De
wetgever heeft hiermee willen stellen dat
dit niet beïnvloedbaar is vanuit andere
bestuursorganen. Dit lijkt tegenstrijdig met
de Archiefwet. Die wet stelt namelijk dat
het college van B en W zorgdrager is van de
archieven van alle gemeentelijke organen.
Er bestaat geen hiërarchie tussen de twee
wetten. Evenmin is sprake van letterlijke te
genstrijdigheid, aangezien de Wet dualisering
niet expliciet ingaat op het archiefbeheer en
de archiefzorg. Scheiding in archieven lijkt
vanuit het beoogde doel van de Wet dualise
ring echter wel noodzakelijk. Vanuit juridisch
oogpunt kan hier een mouw aan worden
gepast. De Wet dualisering gemeentebestuur
is een specialistische wet. Als een dergelijke
specialistische wet het noodzakelijk maakt
om af te wijken van een generalistische wet,
in dit geval de Archiefwet, dan kan dit in
lokale regelgeving verankerd worden. Door
het niet expliciet bij wet te regelen blijft dit
echter een wankele oplossing. Het is nog
maar de vraag of een dergelijke oplossing
een juridische toets doorstaat.
Tekening Len Munnik.
Een ander manco van de dualisering is dat
gemeenten een grote mate van keuzevrij
heid hebben gekregen om naar eigen inzicht
en behoefte maatwerk te leveren. Dit komt
de beoogde uniformiteit en transparantie
niet ten goede. Het expliciteren van de
ondersteunende taken van de griffie in de
Gemeentewet, en welke ondersteuning door
de 'gewone' ambtelijke organisatie geleverd
zou worden, ging de toenmalige regering te
ver. Dat zou afbreuk doen aan de veelvormige
praktijk. Het gebruik van faciliteiten van de
gemeentelijke ambtelijke organisatie, zoals
de salarisadministratie, moest mogelijk
nummer 2 2010 23
