Rijnlandse collecties
online beter toegankelijk
Sinds 2006 heeft het hoogheemraadschap van Rijnland op zijn
website ook een beeldbank. Deze beeldbank kreeg medio 2009 een
facelift. Er zijn verschillende functies toegevoegd, onder meer om
oude kaarten beter te kunnen bekijken. Een en ander is het resultaat
van het in 2006 vastgestelde digitaliseringsplan.
Digitalisering
Facelift
Noten
Door Gert Koese
Kaartblad uit de atlas van Floris Balthasars,
1615 (coll. Hoogheemraadschap Rijnland).
Het hoogheemraadschap van Rijnland kent
een rijke historie. Al in 1255 erkent graaf
Floris V de rechten van de heemraden als
het gaat om het onderhoud van de Spaarn-
dammerdijk. De zorg voor het waterbeheer
was in de middeleeuwen vooral lokaal
geregeld, maar sommige zaken waren van
regionaal belang. Hierin vindt het hoog
heemraadschap zijn ontstaan. Deze lange
en rijke geschiedenis vertaalt zich naar een
omvangrijk archief. Als een van de weinige
waterschappen beheert Rijnland de archie
ven en collecties in een eigen archiefbe
waarplaats en zorgt een team medewerkers
voor de ontsluiting ervan.
Ongetwijfeld de belangrijkste collectie van
Rijnland is de collectie kaarten en tekenin
gen. De oudste kaart dateert uit 1457, een
proceskaart behorend bij een geschil over de
Spaarndammerdijk. Rijnland maakte bijna
alle kaarten in eigen beheer en had daar
voor landmeters in dienst. Vanouds waren
deze belast met het opmeten van het ge
bied, zodat Rijnland de grondbelasting kon
vaststellen. Later kwamen daar kaarten voor
allerlei andere doeleinden bij. Veel kaarten
horen bij geschillen of bij verzoeken om
vergunningen. Rijnland liet ook overzichts
kaarten maken van het hele gebied. In 1615
verscheen de eerste, gemaakt door Floris
Balthasars en zijn zoon Balthasar Florisz. van
Berckenrode.
In 2005 is de eerste stap gezet richting
digitalisering. De collectie kaarten en teke
ningen uit de periode 1457-1857 werd als
eerste aangepakt. Studio Buitenhof uit
Den Haag digitaliseerde de collectie op loca
tie. Het resultaat was per collectienummer
een moederbestand (TIFF, 300 dpi) en een
werkbestand (JPEG). Mindbus BV ontwik
kelde een beeldbank op basis van een door
Rijnland opgesteld pakket van eisen. Deze
beeldbank is toegankelijk op de website van
Rijnland.1
In 2006 is beleid gemaakt om ook de andere
collecties van Rijnland te digitaliseren en via
internet toegankelijk te maken, hierbij ge
steund door een door het algemeen bestuur
van Rijnland vastgestelde nota erfgoedbe-
leid. Eind 2006 lag er een digitaliseringsplan,
waarin alle collecties in kaart zijn gebracht
en waarin ook een tijdpad is opgenomen
voor digitalisering.
Nu we enkele jaren verder zijn, is ook de col
lectie charters en oorkonden en de collectie
foto's gedigitaliseerd. De collectie charters is
al via de beeldbank te doorzoeken, terwijl de
collectie foto's begin 2010 online is geplaatst.
Ook de collectie kunst- en gebruiksvoorwer
pen is grotendeels gefotografeerd en zal
online gezet worden.
In 2009 heeft de beeldbank een facelift
gekregen. Zo is de zoekfunctie verbeterd en
is de viewer aangepast. Nieuw zijn de twee
rotatieknoppen. Teksten op oude kaarten
staan vaak in alle windrichtingen geschreven.
Door gebruik van de rotatieknoppen kan elke
willekeurige tekst horizontaal in beeld wor
den gebracht. Ook is een winkelwagen toege
voegd. Elke afbeelding kan worden besteld in
de formaten TIFF en JPEG. De betaling kan via
IDEAL worden afgehandeld.
Een bereikte mijlpaal geeft geen gelegen
heid om stil te zitten. Het publiceren van
afbeeldingen blijft doorgaan. Vergroting van
je publieksbereik bereik je niet alleen door
het materiaal op je eigen site te publiceren.
Daarom is in 2008 al een koppeling gelegd
met de portalsite die door het Erfgoedhuis
van Zuid-Holland is ontwikkeld.2 Zowel de
archiefinventarissen als de beeldbank is via
deze portalsite doorzoekbaar. Ook wordt op
dit moment gewerkt aan het koppelen van
een selectie oude manuscriptkaarten aan de
website WatWasWaar.nl. Weer een stap in de
goede richting om het materiaal bekendheid
te geven. De collecties van de waterschappen
zijn het zeker waard!
1 Zie www.rijnland.net/rijnlands_erfgoed.
2 Zie www.geschiedenisvanzuidholland.nl.
Gert Koese archivaris hoogheemraadschap
Schieland en Krimpenerwaard in Rotterdam
en archivist hoogheemraadschap Rijnland
te Leiden. Reageren op dit artikel? Mail naar
g.koese@rijnland.net
nummer 1 2010 27
