verwerving rvjivi verankering:
tips uit de praktijk
VAN
mm
Opleiding Archiefassistent
Cursus Digitaal Depot
Cursus EAD in de praktijk
Opleiding Archiefassistent
Cursus Acquisitieplan maken
Seminarcyclus Archivistiek
voor niet-archivarissen
Cursus Archiefrecht
Cursus Regels voor archiefbeheer,
óók in een digitale omgeving
Cursus Werken met selectielijsten
Cursus Archiefbewerking
Uw praktijk profiteert van onze expertise
www.archiefschool.nl T 020 595 47 88
Archief
school
mm
rïïmtifi
tradities en archieven
In het verzamelen, beheren, behou
den en presenteren van sporen uit het
dagelijks leven vormt immigratiegeschie
denis vaak een hiaat. Omdat bronnen uit
sterven, is haast geboden bij het verwer
ven van immaterieel erfgoed, verhalen
en oral history. Daarnaast ontbreekt nog
veel tastbaar erfgoed, zoals archieven van
verenigingen. Gericht diversiteitsbeleid
kan tot slot nieuwe perspectieven bieden
op bestaande collecties, en zo verborgen
verhalen over migratiegeschiedenis en
diversiteit ontsluiten. Meer diversiteit in
het archief vraagt om structureel andere
werkwijzen. Dat is niet nieuw. Al zeker
tien jaar terug bogen archiefinstellingen
zich over dit vraagstuk. Sindsdien zijn er
verschillende programma's en projecten
geweest, veelal met succes. Maar vaak ook
van eindige aard.
Specifieke verwervingsprojecten kun
nen aanzetten tot een integraal en duur
zaam diversiteitsbeleid. Een rondgang
langs de praktijk biedt goede tips en aan
bevelingen:1
Tip 1: Zelforganisaties hebben niet veel
materiaal, weten het archief niet te vin
den of beschouwen hun archief niet als
zodanig. Oplossing: geef cursussen om het
belang van cultureel erfgoed
en van systematisch archi
veren te benadrukken. Een
goed voorbeeld is de cursus
'Archiveren voor zelforganisa
ties' van het Gelders Archief.
Tip 2: Bevraag je eigen col
lectie opnieuw: vaak is er meer cultureel
divers materiaal aanwezig dan je denkt.
Door dit zichtbaar te maken, versterk je
nieuwe relaties. Diverse (stads)musea
beschikken over goede voorbeelden.
Tip 3: Ontwikkel een methode en verdeel
de diverse onderdelen intern onder de
reguliere werkzaamheden. Het Regionaal
Archief Nijmegen realiseerde op deze
manier uiteindelijk een standaardformu
lier dat toepasbaar is op verschillende
soorten nieuw te verzamelen materiaal.
Dit stimuleert de verankering van diversi
teit in de instelling.
Tip 4: Werk samen met andere experti
ses. In verwervingsprojecten blijkt vaak
dat archiefinstellingen niet zijn uitge
rust om mondelinge cultuur te verzame
len. Historici, antropologen, sociologen,
andere erfgoedinstellingen en migranten
koepelorganisaties, zoals het Landelijk
Overlegorgaan Minderheden, kunnen
hierin aanvullen. In deze samenwerkings
processen past het archief de rol van initi
ator. De uitvoering en voeding kan van
derden komen.
Tip 5: Investeer in duurzame relaties,
vooral met sleutelfiguren van gemeen
schappen. Heb hierbij aandacht voor
intergenerationele verbanden en ruim
veel tijd in (die betaalt zich later terug).
Dit kan klein: zet de deur open, wees gast
heer voor voorbereidende bijeenkomsten
en maak gebruik van een divers samen
gestelde klankbordgroep. Onder meer het
Erfgoedcentrum DiEP in Dordrecht bezit
expertise op het gebied van relatiebeheer.
Tip 6: Verankeren gaat natuurlijk veel ver
der dan doelgroepenbeleid. Daarom is het
beleid bij veel (grotere) archiefinstellingen
gericht op inclusiviteit. Dit betekent dat
algemene publieksactiviteiten voor ieder
een aantrekkelijk(er) worden gemaakt.
Kies kortom voor nieuwe presentaties.
Investeer in elk geval in digitalisering.
Tip 7: Werk samen met gelijkgestem
den. Richt een netwerk op - met andere
archiefinstellingen, musea, verenigin
gen - waarmee ervaringen en specifieke
expertise wordt uitgewisseld. Zo kan wor
den afgestemd op het gebied van collec
tieprofielen.
Tip 8: Leg het vast in beleid, in de eer
ste plaats op collectieniveau, zoals het
Nederlands Openluchtmuseum doet met
het verankeringsproject 'Bewogen door
ruimte en tijd'. Vergeet de structurele
samenwerking niet; vergroot het draag
vlak met een lange adem en op termijn
is de integrale verankering van diversiteit
niet ver weg meer.
33
Module Thuis in het archief
maandag 7 september 2009
8 dagdelen per module
Niveau: MBO
Prijs: 450
V-
woensdag 30 september 2009
5 dagen
Niveau: HBO+
Prijs: 1.650
woensdagen, data worden nader bekend gemaakt
5 dagen
Niveau: HBO+
Prijs: 1.650
Module Beschikbaarstellen
woensdag 11 november 2009
8 dagdelen per module
Niveau: MBO
Prijs: 450
maandag 2 november 2009
3 dagdelen
Niveau: HBO+
Prijs: 750
i si
maandag 28 september 2009
5 dagen
Niveau: HBO+
Prijs: 1.650
dinsdag 10 en woensdag 11 november 2009
2 dagen
Niveau: HBO+
Prijs: 850
vrijdag 6 november 2009
1 dag
Niveau: HBO+
Prijs: €425
data worden nader bekend gemaakt
4 dagen per cursus
Prijs: 1.500
start maandag 21 september 2009
7 dagdelen
Niveau: HBO
Prijs: 1.625
De Archiefschool is hét expertisecentrum op het gebied van archief-
onderwijs en -onderzoek. De Archiefschool verzorgt (maatwerk)cursussen
en verricht toegepast archivistisch onderzoek. Onze opdrachtgevers zijn
onder meer archiefdiensten, gemeenten en ministeries.
De Archiefschool is onderdeel van de Hogeschool van Amsterdam
NEDERLANDS INSTITUUT
VOOR ARCHIEFONDERWIJS EN -ONDERZOEK
Door Romy Jochems
Het archief wil een representatieve weer
slag zijn van het dagelijks leven, nu en in
de toekomst. Opvallend genoeg is inclusief
verzamelbeleid geen vanzelfsprekendheid.
Nog steeds weten archieven en migranten- of
zelforganisaties elkaar niet structureel te vin
den. Hoog tijd dus voor het verankeren van
diversiteit in beleid en praktijk.
DiversiteitsLab
Veel informatie op het gebied van
erfgoed en diversiteit is te vinden in het
DiversiteitsLab van Erfgoed Nederland.
Dit is een online database met 'good
practices' op het gebied van erfgoed
en diversiteit. Instellingen kunnen een
online account aanvragen en eigen
voorbeelden toevoegen via de website:
www.erfgoednederland.nl/aandachtsge-
bieden/culturele-diversiteit/good-prac-
tices.
Tips en aanbevelingen
De familie Dezelak voor hun huis op deVenweg in
Brunssum, circa 1932 (coll. Historisch Beeldarchief
Migranten/IISG, Amsterdam).
Migratiewebsite
Najaar 2009 gaat www.vijfeeuwen-
migratie.nl online, een project van het
Centrum voor de Geschiedenis van
Migranten (CGM), gefaciliteerd door het
Internationaal Instituut voor Sociale
Geschiedenis (IISG). De website bundelt
informatie en ontsluit bestaande bron
nen over vijfhonderd jaar geschiedenis
van migratie naar Nederland. Meer
informatie: info@vijfeeuwenmigratie.nl
Romy Jochems is projectmedewerker bij
Erfgoed Nederland.
Noot
1 De meeste tips in dit artikel kwamen aan bod
tijdens de workshop 'Duurzame verwerving
van migrantenerfgoed' op de KVAN-dagen,
16 juni 2009. Zij blijken vaak een herhaling
van eerdere ervaringen van verschillende
instellingen en programma's. Meer informatie
is beschikbaar via Erfgoed Nederland en de
auteur: info@erfgoednederland.nl.
september 2009
archievenblad
