JAN
I IB I N N E N
E
ITENLANDSE EVENEMENTEN
Exposities
In de KunstKerkBakenes in Haarlem
is momenteel de tentoonstelling
'Haarlem op de kaart gezet - historische
kaarten en hun functies' te zien. Op deze
tentoonstelling hangen circa zestig stads
plattegronden, op één na alle afkomstig
uit de collecties van het Noord-Hollands
Archief. Die ene kaart maakt deel uit van
de collectie van het Algemeen Rijksarchief
te Brussel. Het betreft de oudste kaart
van Haarlem, die in 1539 is vervaardigd
door Simon Meeuszoon. Deze kaart werd
gemaakt in verband met een grenscon
flict tussen
Haarlem en
Heemstede en
diende voor
het proces dat
hierover werd
gevoerd voor
de Grote Raad
vanMechelen.
Bij de vervaardiging van de kaarten waren
vele specialisten betrokken: de cartograaf
of landmeter, de graveur, de drukker,
de uitgever en natuurlijk de opdracht
gever. Dat waren vaak overheden,
hoogheemraadschappen, polderbesturen,
charitatieve instellingen of welgestelde
particuliere grondbezitters. Een aantal
mogelijke functies van kaarten zijn: juri
disch, militair-strategisch of economisch.
Ook werden kaarten vervaardigd in ver
band met de veiligheid, bevolkingsgroei
of trots op de eigen woonomgeving. Op
de tentoonstelling wordt het gepresen
teerde historische kaartmateriaal behan
deld aan de hand van deze functies.
Locatie: Haarlem, KunstKerkBakenes
Info: www.noordholiandsarchief.org
>--.-y
Het verhaal van gast
conservator Jan Marijnis
sen over de dagelijkse
strijd om het bestaan van de Twentse
fabrieksarbeider tussen 1900 en 1950
PE FABRIEK
met aansluitend de fototentoonstelling
'Meisjes van de fabriek' van het Nationaal
Archief met zwart-wit foto's die door de
Arbeidsinspectie gemaakt zijn in diezelfde
periode. "Arbeid is de bron van alle wel
vaart", zegt Jan Marijnissen in een van zijn
films op de tentoonstelling. De Twentse
fabrieksarbeiders verdienden rond 1900
ondanks hun
lange werk
week net
genoeg om
van te leven.
Langzamer
hand kwa
men zij in
verzet tegen
de uitbuiting door de fabrikanten. Ze
richtten de eerste vakverenigingen op,
weliswaar verzuild, maar toch. Er volgden
grote en beruchte stakingen, die landelijk
veel aandacht kregen. Twente geldt dan
ook als de bakermat van de moderne vak
beweging. Hoe uiteindelijk rond 1950 de
welvaart toch bereikbaar werd voor de
arbeiders, is de leidraad in de tentoonstel
ling.
De fototentoonstelling 'Meisjes van de
fabriek' toont de omstandigheden waar
onder vrouwelijke arbeiders in de eerste
helft van de twintigste eeuw hun werk
in de fabrieken moesten doen. Soms
waren deze arbeidsters nog heel jong;
bijvoorbeeld de meisjes die elke dag in
een benauwde en stoffige ruimte uren
lang stonden te strijken. Maar er werkten
ook oudere vrouwen en moeders die wel
gedwongen waren in de fabriek te werken
om het karige loon van hun man aan te
kunnen vullen.
Deze zomer laat Het Utrechts Archief
zien hoe de Domstad vroeger werd bezocht
en beleefd door (buitenlandse) bezoekers.
In deze expositie komen beroemde en
minder bekende gasten aan het woord.
Beklom men in de zeventiende eeuw de
Domtoren, of maakte men een boottochtje
over de gracht? Hoe vond men deze stad,
en waar werd er uitgerust van alle bele
venissen? Aan de hand van persoonlijke
notities, prenten, postkaarten en teke
ningen toont de
expositie een beeld
van een stad die
met veel plezier is
bezocht. Een van de
hoogtepunten is de
tekening die Pieter
Saenredam in 1636
maakte, waarmee
hij een prachtig
eigentijds inkijkje
geeft in wat toen als
topattractie van
Utrecht werd gezien:
de Mariakerk. Maar
ook de vele negentiende- en twintigste-
eeuwse 'Groeten uit Utrecht' geven een
persoonlijk beeld van wat toeristen in de
stad hebben meegemaakt. Huidige bezoe
kers worden uitgenodigd om de expositie
ter plekke aan te vullen met hun eigen
ervaringen in de stad.
mussen
Komend najaar starten bij de Archief-
school, onderdeel van de Hogeschool
van Amsterdam, verschillende cursussen.
Hieronder een greep uit het aanbod:
In deze cursus komen de volgende
stappen van archiefbewerking (klassiek
inventariseren) komen aan bod: context
van het archief en de voorbereiding en
planning van een archiefbewerkingsplan;
analyse van het archief, waarbij aandacht
is voor verschillende ordeningsstelsels;
beschrijven van de verschillende onder
delen van het archief met behulp van de
Archiefterminologie en internationale
standaarden als ISAD(G) en ISAAR(CPF;
het maken van een archieftoegang; aan
dacht voor de keuzes die archiefbewerker
maakt: soorten toegangen, gebruikers
groepen en mogelijkheden om de toe-
40
agenda
gang te presenteren; het verantwoorden
van de keuzes bij de bewerking.
Na afronding van de cursus is de deel
nemer in staat zelfstandig een archief te
bewerken vanuit archivistische methoden
en principes. De deelnemers doorlopen
de stappen van archiefbewerking aan de
hand van een eigen archief.
Digitaal depot
In deze cursus raakt u vertrouwd
met het duurzaam toegankelijk houden
van digitale documenten en leert u hoe
u een digitaal depot introduceert binnen
uw eigen archiefinstelling. De cursus is
gebaseerd op learning by doing: u schrijft
een plan van aanpak voor het beheer
van het digitaal erfgoed waarvoor uw
organisatie verantwoording draagt. Het
gaat om gedigitaliseerde documenten en
om oorspronkelijk digitaal materiaal. U
maakt een analyse van de mogelijkhe
den die digitalisering biedt: verbetering
van de dienstverlening of vergroting
van het publieksbereik voor uw organi
satie. De documenten moeten natuurlijk
duurzaam toegankelijk blijven. Het leren
van elkaar wordt ondersteund door een
digitale leeromgeving: een platform waar
casussen, vragen, oplossingen en ervaring
kunnen worden uitgewisseld.
In deze cursus staat het schrijven van
een acquisitieplan voor een archiefbehe-
rende instelling centraal. De deelnemers
werken aan opdrachten tussen de cursus
dagen. Stapsgewijs maakt u een plan van
aanpak voor de acquisitie van uw organi
satie. Onderwerpen die aan bod komen
zijn: Wat wil ik in huis halen en waarom?
Wat houdt het in: acquisitiebeleid, -pro
fiel en -plan?; Analyse praktijkvoorbeel
den op acquisitieniveau; Wat moet ik nu
doen om in de toekomst verzekerd te zijn
van archieven?; Analyse praktijkvoorbeel
den op niveau samenwerking met andere
instellingen; Collectievorming en behoud
van het cultureel erfgoed: afstemming en
samenwerking met andere organisaties.
10 en 11 november 2009
Archiefrecht
De wettelijke basis voor het archief
beheer en -beleid is niet alleen neergelegd
in de Archiefwet 1995, menig artikel of
onderdeel uit andere wetgeving is van
toepassing. Zo zijn er bepalingen in het
Burgerlijk Wetboek of uit de Wet open
baarheid van bestuur van toepassing op
het archiefbeheer. Complicerende fac
tor is dat in de wet- en regelgeving niet
altijd van archiefbescheiden of archief
sprake is, terwijl dit wel wordt bedoeld.
De tweedaagse cursus is gericht op de
dagelijkse beroepspraktijk. Elke deelne
mer brengt een concrete casus of relevant
beroepsprobleem naar voren. De vol
gende thema's passeren de revue: vinden
van relevante wet- en regelgeving over
de vorming, het beheer en de beschik
baarstelling van archieven; waarderen
en beoordelen van wet- en regelgeving;
onderkennen van de bevoegdheden en
verantwoordelijkheden van de partijen die
bij de archiefvorming en het archiefbeheer
betrokken zijn; analyseren van de omge
vingsfactoren van een casus (welke regel
geving geldt?); vinden van relevante des
kundigen op het gebied van wet- en regel
geving. De deelnemers verwerven inzicht
in wet- en regelgeving over voor hen rele
vante en duidelijke beroepsproblemen. De
toepassing in het dagelijkse werk en de uit
wisseling van ervaringen staan centraal.
Meer informatie over deze en andere
cursussen op www.archiefschool.nl.
Bijeenkomsten
j 10 en 11 september 2009
Op 10 en 11 september vindt in de
Kursaal in Oostende Informatie aan Zee
plaats. Op dit ICT-congres kunnen bibli
othecarissen en archivarissen kennisma
ken met de nieuwste ontwikkelingen in
hun vakgebied. De uitbouw van digitale
depots en de verspreiding van elektroni
sche boeken zijn de centrale thema's, maar
er is ook aandacht voor andere onderwer-
pen, zoals 'zoeken en vinden' en Web
2.0. Uiteraard is er aandacht voor Archief
2.0. Daarnaast is er een sessie over docu
mentbeheer waarin onder meer ingegaan
wordt op MoReq2 en op de problema
tiek van digitaal klasseren. Sonja Schaule
van David toont hoe je in tien stappen
een digitaal archief kan uitbouwen. Filip
Boudrez leidt een sessie over het digitaal
depot waarin projecten van het Vlaams
en Nederlands Architectuurinstituut, het
Vlaams Parlement en de K.U. Leuven
voorgesteld worden. En zo is er nog veel
meer...
Noteer alvast in uw agenda! Op 30 en
31 augustus 2010 vindt in het Vredespaleis
in Den Haag een internationale conferen
tie plaats over onder meer good gover
nance. De organisatie is in handen van de
KVAN en de VVBAD.
41
GE ND A
I t/m 26 oktober 2009
Haarlem op de kaart gezet
Plattegrond van Haarlem in 1575
t/m 13 september 2009
jan Marijnissen en De meisjes
van de fabriek
I MAMMISSEN
8 DE MEISJES VAN
Fabrieksmeisjes.
Locatie: Enschede, Twentse Welle
Info: www.twentseweUe.nl
t/m 25 oktober 2009
Utrecht on tour - reizigers over de Domstad
Locatie: Het Utrechts Archief
Info: www.hetutrechtsarchief.nl
De Domtoren, van ouds
her een van de toeristische
trekpleisters van Utrecht.
Najaarsprogramma Archiefschool
I vanaf 16 september 2009
Archiefbewerking
archievenblad
juli 2009
vanaf 30 september 2009
vanaf 2 november 2009
Acquisitieplan maken
Informatie aan Zee
Ansichtkaart van de De Kursaal in Oostende in 1895.
Locatie: Oostende, Kursaal
Info: www.wbad.be/lnformatieaanZee
30 en 31 auguatsus 2010
Conferentie KVAN en VVBAD Den Haag
juli 2009
archievenblad
