"Het kleinschalige verlaagt dlrempel"
In gesprek met Anette de Lange
Lees verder op pagina 39
I 37
Je opleiding, je werk, je partner, alles draait
om het archiefvak. Uit wat voor nest kom je?
"Ik ben opgegroeid in Hattem, een middel
eeuws stadje op de grens van de Veluwe,
in de omgeving van Zwolle. Ik ben de
jongste van vier kinderen. Mijn vader was
directeur van Van Asperen, destijds een
filiaal van Hofnar Sigarenfabrieken. Mijn
grootvader was directeur-eigenaar van een
veevoederfabriek in Zwolle. Mijn moeder
was huisvrouw. Voor haar huwelijk had
mijn moeder onder meer gewerkt in een
boekhandel en in een bibliotheek. Haar
vader was geïnteresseerd in geschiedenis
en wilde na zijn pensionering archief
onderzoek doen. Toen mijn vader direc
teur-eigenaar werd van een importbedrijf
ging mijn moeder - vooral op kantoor
- meewerken. Na schooltijd werkte ik
ook in de zaak: in het magazijn en op de
'reparatieafdeling' (lees: aan de eettafel).
Ook hielp ik met het graveren van gift
sets en relatiegeschenken, en het vouwen
36 I
het Parkhotel, om de volgende ochtend
- vaak niet helemaal uitgeslapen maar
wel op tijd - in de klas te zitten. Ook zijn
we met de klas een weekend naar Parijs
geweest. We zouden een lesdag missen,
maar omdat we een bezoek zouden bren
gen aan het Nationaal Archief werd dat
toegestaan. Tevens hebben we van de
toenmalige Rijksarchivaris Ribberink uit
een fonds een bijdrage gekregen voor de
reis, op voorwaarde dat we een groeps
foto voor hem zouden maken bij het
borstbeeld van Mabillon. Waar we dit
borstbeeld konden vinden, werd ons niet
verteld, maar we hebben Mabillon wel
gevonden. De busreis met logies en ont
bijt kostte 99 gulden per persoon en uit
het fonds ontvingen we, als ik het mij
goed herinner, 100 gulden", lacht Anette.
Wat was je eerste werkervaring in het archief
wezen?
"Ik liep stage bij het Gemeentearchief
Zwolle. Mijn mentor was meneer
Berkenvelder. Hier heb ik een gedegen
leerschool gehad. Ik werkte slechts halve
dagen aan de inventaris en besteedde de
andere helft van de tijd aan alle facetten
van het vak. Enkele maanden studiezaal-
dienst, een maand DIV in het gemeen
tehuis, een maand restauratieatelier,
een maandje met de fotograaf mee, een
maand bibliotheek en zelfs een maand
microfilmen. Elke dag las ik oud schrift
met een van de archivisten. Wekelijks
besprak ik met meneer Berkenvelder de
gemaakte beschrijvingen. Een beschrij
ving die begon met 'Stukken betreffen
de...' werd meteen afgedaan als een zwak
tebod en ik had dan een week de tijd om
met iets beters te komen. In het half jaar
voorafgaand aan de Archiefschool kreeg
ik van meneer Berkenvelder wekelijks les
in de vakken die naar zijn idee ontbraken
in de archiefopleiding: heraldiek, zegel
kunde, maten en gewichten, maar ook de
geschiedenis van Zwolle en het Zwolse
gemeentearchief kwamen aan bod."
Klinkt inderdaad als ouderwetse degelijk
heid.
"Nou, niet zozeer ouderwets. In de stu
diezaal van het gemeentearchief stonden
lange rijen met kaartenbakken met een
generale index. Per halve eeuw stonden
de indexen op diverse bronnen bij elkaar
en gesorteerd op persoonsnaam, naar een
idee van meneer Berkenvelder. Hier werd
destijds in het veld schande van gespro
ken. Het was ondenkbaar dat je indexen
op verschillende bronnen zou kunnen
samenvoegen. Maar het was zo handig
voor de bezoekers... Nu kunnen we zeg
gen dat Berkenvelder op dit punt zijn
tijd vooruit was. Maar het was ook een
archivaris en een leidinggevende van de
oude stempel. Er waren strikte regels, die
zelfs bepaalden op welke zender de radio
in de kantine op een bepaald tijdstip
mocht staan. Binnen het gebouw was het
'meneer Berkenvelder', maar buiten het
gebouw had ik toestemming om 'Frans'
te zeggen."
Welke andere opleidingen en banen heb je
nog gehad?
"Voor wat betreft andere opleidingen: ik
heb Management gestudeerd bij de Open
Universiteit (Bedrijfsopleidingen). Ook
heb ik PR en Voorlichting gedaan en het
diploma NGPR-A gehaald. Een tijdje heb
ik Rechten en Cultuurwetenschappen
gestudeerd, maar geen van beide (nog)
afgerond. De eerste 'baan' buiten het
bedrijf van mijn vader had ik als museum
medewerker: ik was de eerste medewerk
ster bij het Anton Pieck Museum en ik heb
destijds geholpen bij de eerste inrichting
ervan. De 'baan' werd betaald met een
vrijwilligersvergoeding, aangevuld met
een provisie over je verkopen. In die tijd
was de familie Pieck nauw betrokken bij
de opzet van het museum en ook Anton
Pieck kwam geregeld in het museum.
Een bijzondere man. Voor mij is het
vreemd dat men hem in Nederland
vrijwel enkel kent als tekenaar van de
kalenderplaten, terwijl hij bijvoorbeeld
in Japan en Canada vooral bekend is als
graficus. Mijn eerste echte baan was bij
een huiswerkinstituut. Hier hielp ik leer
lingen met economie I en II en sprong bij
waar nodig, vooral met geschiedenis en
Engels."
En hoe verliep je loopbaan in het archiefwe
zen?
"Na het behalen van mijn diploma heb
ik eerst tien maanden gewerkt voor de
Stichting Archiefverzorging. In novem
ber 1988 kwam ik in dienst van het
Stadsarchief Zutphen, waar ik externe
dienstverlening, PR en educatie deed.
Ik kwam binnen in een grote verbouwing
en uitbreiding van het pand met het mid
deleeuwse Nieuwe Gasthuis. Ook ben ik
daar verantwoordelijk geweest voor de
Stedelijke Bibliotheek, totdat er een biblio
thecaris aangesteld kon worden. Daarna
kreeg ik de gemeentelijke archiefinspectie
erbij.
In 2001 ben ik hoofd van de sectie
Acquisitie en Beheer bij het Stadsarchief
Breda geworden. Hier kwam na enige tijd
ook de sectie Materieel Beheer bij. Ik vond
het geweldig dat het archief onderdeel
van geschenkverpakkingen,
dat overigens zo in oktober
door iedereen bij ons thuis
gedaan werd. In die tijd
dacht ik nog het bedrijf later
over te zullen nemen, maar
dat is er uiteindelijk niet
van gekomen. Twee van de
vier kinderen zijn wel in het
bedrijfsleven terechtgeko
men, mijn oudste zus staat
voor de klas en ik ben archi
varis geworden."
Hoe ben je dan in het archief
vak beland? Heeft dat gezin
waarin je opgroeide dan toch
een rol daarin gespeeld?
"Mijn moeder en ik hadden
altijd al belangstelling voor
de lokale geschiedenis en
wij waren dan ook blij met
het besluit van de gemeente
een archivaris te benoe
men en de archieven uit
het Rijksarchief in Arnhem
terug te halen. Ik was toen
al lid van de heemkunde
kring en werkte mee in de
archeologische werkgroep.
De nieuwe archivaris - Gerrit Kouwen-
hoven - gaf een cursus paleografie bij de
heemkundekring, en die ging ik volgen.
In de bus van Zwolle naar huis probeerde
ik de opdracht voor de cursus af te ron
den; ik kreeg hulp van een meneer die
toevallig naast me kwam zitten: Casper
van Heel. Door de kennismaking met
deze twee archivarissen ging ik een car
rière in het archiefwezen overwegen.
In eerste instantie moest dit thuis wel
uitgelegd worden. Mijn ouders waren
gewend aan mijn studiekeuzes waarin
naar hun idee geen droog brood te verdie
nen viel: geschiedenis (tenzij ik daarin les
wilde geven), taalwetenschappen en bin
nenhuisarchitectuur, om maar een paar
dwarsstraten te noemen."
Maar je koos dus voor de Archiefschool in
Den Haag. Hoe kijk je terug op die tijd?
"Met veel plezier denk ik terug aan dat
jaar (1984-1985). Ik geloof wel dat ik een
bijzondere klas had. Wij kwamen gere
geld de avond voor de schooldag al naar
Den Haag, gingen gezamenlijk uit, logeer
den op kosten van het Morrenfonds in
Burgerlijke Stand
Naam: Anette Catharina Josée de Lange
Geboren: Zwolle, 17 oktober 1965
Burgerlijke staat: getrouwd met Rolf
Hage, twee kinderen
Studie:
1986-1987 Rijksarchiefscbool, Den Haag
Werk:
1987-1988 inventarisator bij de
Stichting Archiefverzorging
1988-2001 hoofd externe dienstverle
ning en educatie bij het Stadsarchief
Zutphen
2001-2005 hoofd sectie Acquisitie en
Beheer bij de Vakdirectie Document
Management en Archief Breda (locatie
Stadsarchief)
2005-heden gemeentearchivaris bij het
Gemeentearchief Gemert-Bakel
Door Jac. Biemans
maart 2009 archievenblad I
Ze was enige tijd de jongste gediplomeerde
archivaris van Nederland. Anette de Lange
(43) studeerde aan de Archiefschool, werkte
in diverse archieven en trouwde met een
archivaris. En toch is er ook een leven
naast het archiefwezen. Een gesprek met
de gemeentearchivaris van het Peellandse
Gemert-Bakel.
Anette als kleuter, circa 1969 (foto's part. coll.).
archievenblad
maart 2009
In het Zutphense archief werd regelmatig gekookt...
Catering tijdens een feest met links Nermin £aliskan,
rechts Richard Hermans.
Anette en haar archiefklas bij het beeld van Mabillon in
Parijs, 1987.
