van
...met onze vernieuwde verrijdbare Archief oplossingen.
FOCUS ON CUSTOMER SATISFACTION
Erik Godin
Een lijn met een nieuwe kijk op verrijdbare Archief oplossingen. Niet alleen
dankzij het revolutionaire ontwerp. Maar ook vanwege de diverse uitvoe
ringsmogelijkheden. Flexibel, toegankelijk en kostenefficiënt. Iedere kubieke
centimeter wordt optimaal benut. Betrouwbaar doordat onze producten
voldoen aan alle belangrijke internationale kwaliteits- en veiligheidsnormen.
Laat u inspireren, vraag de nieuwste catalogus aan,
kijk op www.bruynzeel.org of neem contact op met +31 (077) 306 90 00.
bruynzeel
filing and storage
archiefervaring
Gelders Archief
Een ander voorbeeld. Ter voorbereiding
van de bewerking van de collectie van de
militair historicus kolonel titulair dr. J.W.
Wijn (1891-1965) prepareer ik mij door
mij wat meer in zijn biografie te verdie
pen. Wat mij direct opvalt is de tragische
rol die de dood in zijn leven speelde.
Wat wil het geval? Toen hij 8 was kwam
zijn vader te overlijden, zijn jongste
broer overleed op jonge leeftijd door een
longontsteking na het uitlenen van zijn
jas aan een drenkeling, een tweede broer
verdrinkt tijdens de oversteek van de
Atlantische Oceaan. Wijn zelf ontkomt
als luchtvaartpionier ternauwernood aan
de dood, nadat hij met zijn vliegtuig in
1918 in de Rijn neerstortte. Hij is vervol
gens gelukkig getrouwd maar tot over
maat van ramp wordt zijn vrouw kort na
de oorlog aangereden door een Canadees
legervoertuig, waarbij zij de dood vindt.
Toch maakt al deze rampspoed Wijn
niet bitter: hij gaat op kamers wonen en
werpt zich met een tomeloze energie op
de studie van de militaire geschiedenis.
Dit resulteert in diverse boeken en tal
loze andere publicaties, waarmee hij zijn
internationale reputatie als militair histo
ricus vestigt. Tijdens het beschrijven van
het persoonsgebonden materiaal valt uit
het militair zakboekje van Wijn een oude
foto met een afbeelding van het legeron
derdeel waarbij zijn overleden broer dien
de. Ik voel mij ontroerd, in een flits van
emotionele identificatie. Wijn wordt van
een historische figuur tot medemens...
Historische sensatie is voor hen die het
verleden onderzoeken geen onbekend
verschijnsel. Bronnen en artefacten kun
nen soms tot leven komen en een gevoel
evoceren bij de onderzoeker. De ervaring
of sensatie overbrugt dan de kloof in de
tijd die er bestaat tussen object en erva
ring. Een dergelijke ervaring kan worden
opgedaan door het lezen van een tekst
of het zien van een afbeelding of schil
derij. Maar ook in een archiefinstelling
kan men bij het ontsluiten van histori
sche collecties geconfronteerd worden
met dit grensgebied van
objectiviteit en gevoel.
Want het bewerken van
persoonsgebonden materi
aal, zoals brieven, foto's en
andere egodocumenten,
impliceert een directe con
frontatie met de levensge
schiedenis van de archief
vormer.
Het Nederlands Instituut
voor Militaire Historie
(NIMH) te Den Haag is
de plek bij uitstek waar
het bronnenmateriaal van
het militair erfgoed van
Nederland bewaard wordt.
Bij het maken van een
inventaris op de collectie
van brigadegeneraal titu
lair J.L.H. AAntoni (1896-
1982) raak ik onder de
indruk van zijn bewogen
leven, waaruit ik één voorval nader wil
belichten. Na een traditionele militaire
carrière raakte Antoni direct aan het begin
van de Tweede Wereldoorlog betrokken
bij een zaak die ingrijpende consequen
ties voor hem zou hebben. Kort na de
Duitse bezetting van Nederland werd hij
door de Gestapo gearresteerd wegens het
beledigen van Adolf Hitler. Tijdens een
toespraak voor zijn manschappen deed
hij de uitspraak: "Ik hecht meer aan de
woorden van koningin Wilhelmina dan
aan die van een Duitse schilder." Deze
opmerking, die ons nu wellicht vrij
onschuldig in de oren klinkt, kwam hem
op tweeënhalf jaar opsluiting in diverse
strafgevangenissen te staan. Aansluitend
werd hij in krijgsgevangenschap gevoerd,
zodat hij uiteindelijk vijf jaar van huis
was.
Het geheel wordt nog navranter: ik lees
in de stukken dat tijdens zijn gevangen
schap zijn vrouw zich aansloot bij de NSB
en hun dochters lid van de Jeugdstorm
maakte. Tijdens het beschrijven van de
stukken uit de periode van zijn gevan
genschap komt mij een brief onder ogen,
door Antoni geschreven aan een van zijn
twee jonge dochters ter gelegenheid van
haar verjaardag. De inhoud is, begrijpe
lijk, sentimenteel. Dan wordt plotseling
mijn aandacht getrokken door een ronde
vlek... Dan realiseer ik mij dat dit haast
niets anders kan zijn dan de vlek van een
traan; het is een aangrijpend moment.
In retrospect besef ik dat dit is wat Huizinga
bedoelde met historische sensatie;
de geschiedenis van de mens Antoni komt
tot leven en wordt emotioneel tastbaar.
Bruynzeel Storage Systems BV Industrieterrein 7 Postbus 7118 5980 AC Panningen - Nederland
Tel.: +31 (0)77 306 90 00 Fax: +31 (0)77 307 81 33 www.bruynzeel.org
De
archiefervarin
februari 2009 archievenblad
Erik Godin is kunsthistoricus en klassiek
archeoloog. Hij bereidt een proefschrift voor
over pleisterbeeldencollecties. Hij is geassoci
eerd onderzoeker bij het Huizinga Instituut te
Amsterdam en als medewerker collectiebeheer
verbonden aan het NIMH te Den Haag.
Brief met een traan uit de collectie van brigadegeneraal
titulair J.L.H.A.Antoni (1896-1982) en het militair
zakboekje met foto uit de collectie van militair historicus
kolonel titulair dr.J.W.Wijn 1891 -1965).
Beide collecties zijn ondergebracht bij het Nederlands
Instituut voor Militaire Historie (NIMH).
