35 Jaar Vlaams-Zeeuwse
buitenland
Het initiatief voor het Vlaams-Zeeuws
Archivarissenoverleg werd genomen bin
nen de Kring van Zeeuwse Archivarissen.
Als voorzitter van deze kring en als rijks
archivaris in Zeeland heb ik in een brief
van 3 september 1981 de rijksarchie
ven in Gent, Brugge, Kortrijk, Ronse,
Antwerpen, Beveren-Waas en de stadsar
chieven van Aalst, Antwerpen, Brugge,
Eeklo, Gent, Kalmthout en Veurne bena
derd met de vraag of daar enig animo
bestond om te komen tot een grens
overschrijdend collegiaal overleg van
archivarissen in Vlaanderen en Zeeland.
van de Vereniging van Archivarissen
en Bibliothecarissen van België aan zijn
instemming met het idee enigszins som
ber toe: "Het komt mij echter voor, dat
zoals steeds de financiering het zwaarste
probleem zal zijn. De tijdsomstandig
heden zijn uw opzet ongetwijfeld niet
gunstig gezind. Het is al zeer moeilijk
bestaande betoelaging te handhaven,
zodat het aanboren van nieuwe bron
nen ongetwijfeld een lastige zaak wordt."
Deze voorspelling is echter gelukkig niet
uitgekomen. De afgelopen 25 jaar hebben
wij steeds kans gezien bereidwillige mede
werking en financiële ondersteuning te
verkrijgen van de ontvangende dienst en
in veel gevallen ook van de provincies
Oost- en West-Vlaanderen en Zeeland.
Ook twijfelde Asaert er samen met de
rijksarchivaris in Antwerpen aan, of er in
Antwerpen en Belgisch Brabant wel animo
zou bestaan om naast de al bestaande
De reacties die ik terugkreeg waren una
niem positief, hoewel een aantal malen
voorzien van de kanttekening 'mits
informeel'. Toenmalig collega Asaert
voegde in zijn functie als voorzitter
Brabantse archivarissendagen aan een
Vlaams-Zeeuws Archivarissenoverleg te
gaan deelnemen. De reacties waren even
wel toch zo enthousiast en positief dat ik
in het voorjaar een eerste oriënterende
bijeenkomst in Middelburg heb belegd,
waarbij de provincie Zeeland als gast
heer optrad en ons in het Abdijcomplex
ontving. Deze constituerende vergade
ring van het toen nog Zeeuws-Belgisch
Archivarissenoverleg werd gehouden op
24 mei 1982. Wij werden tijdens deze ver
gadering toegesproken door de toenma
lige Zeeuwse gedeputeerde voor archief
zaken Van de Bosse, die zijn toespraak
besloot met de woorden: "Waarbij ik
tevens de hoop uitspreek dat dit overleg
het begin mag worden van een bloeiend
collegiaal overleg tussen de Vlaamse en
Zeeuwse archivarissen." Gezien het feit
dat wij in 2008 het 25-jarig jubileum heb
ben kunnen vieren, blijkt deze toen uitge
sproken hoop meer dan waargemaakt.
De eerste bijeenkomst in 1982 werd
besteed aan het bespreken en formuleren
van de doelstellingen en inrichting van
het collegiaal overleg. Als doelstellingen
werden geformuleerd:
het bevorderen van informele en col
legiale contacten;
het uitwisselen van gegevens ten aan
zien van het archiefwezen in België en
Nederland;
het uitwisselen van gegevens en ideeën
over het functioneren van op zichzelf
staande archiefdiensten in België en
Nederland ten aanzien van de taakuit
oefening;
het houden of doen houden van lezin
gen over activistische en historische
onderwerpen;
het organiseren van een 'recreatief' pro
grammagedeelte.
Als geografische begrenzing werden de
provincies Oost- en West-Vlaanderen en
Zeeland genomen, waarbij archivarissen
uit Transplanteren en Belgisch Brabant in
voorkomende gevallen welkom zouden
zijn. De voertaal zou echter Nederlands
zijn en blijven.
Naast alle archivarissen in overheids
dienst in de genoemde provincies zouden
ook belangstellende religieuze archivaris
sen uitgenodigd worden. Er werd besloten
het te laten bij ééndaagse bijeenkomsten
en het overleg niet te institutionaliseren.
Tevens werd er een permanente werkgroep
ingesteld om de bijeenkomsten voor te
bereiden en werd besloten te bezien of er
een eenvoudig mededelingenblad opge
zet zou kunnen worden.
De volgende bijeenkomst zou op uit
nodiging van collega Decavele in Gent
gehouden worden, op 7 november 1983.
Dat wij als pril Archivarissenoverleg zorg-
buitenland
vuldig te werk zijn gegaan, mag ook blij
ken uit het feit dat wij tijdens die tweede
bijeenkomst besloten een enquête te hou
den onder de 53 deelnemers, om te peilen
hoe de bijeenkomst bevallen was en om
inspiratie op te doen voor de volgende
bijeenkomsten. Van de 53 verzonden
formulieren ontving ik er 37 terug; dat
wil zeggen een score van 70%, wat een
goed resultaat mag heten in enquêteland.
Op basis van de ingekomen resultaten
heeft de voorbereidingwerkgroep gecon
cludeerd dat "er een manifeste behoefte
is aan de voorzetting van het Vlaams-
Zeeuws Archivarissenoverleg, waarbij vol
doende mogelijkheid moet zijn voor het
leggen en/of intensiveren van informele
contacten. Tevens blijkt de combinatie en
de 'dosering' van de programmaonderde
len de overgrote meerderheid te bevallen.
Uit de thema's die gesuggereerd worden
voor volgende bijeenkomsten valt een
grote belangstelling voor de automatise-
ringsproblematiek op. Ook aan de bespre
king van de beroepsproblemen van de
archivaris wordt veel belang gehecht."
In 1983 hebben wij het in Gent gehad
over de problematiek van de inventarisa
tie en ontsluiting van overheidsarchieven
en dan in het bijzonder de archieven van
de Staten van Zeeland en van de Staten
van Vlaanderen. In 1984 spraken wij in
Goes over het beheer en de ordening
van hedendaagse gemeentelijke archie
ven in Oost-Vlaanderen en Zeeland.
In 1985 waren wij in Beveren-Waas te gast
en spraken we over het beleg en de val
van Antwerpen in 1584-1585 in relatie
tot Oostelijk-Vlaanderen. In 1986 waren
wij weer in Middelburg te gast in het
Polderhuis van het toenmalige Waterschap
21
Walcheren en lieten wij ons informeren
over Walcheren in historisch perspectief
met in de middag aanschouwelijk onder
richt tijdens een geleide bustocht over het
eiland. In 1987 werden wij in Brugge bij
het stadsarchief bijgepraat over de fami
lies Van Gistel en Adornes en hun banden
met westelijk Zeeuws-Vlaanderen. Tijdens
de zevende bijeenkomst in het toenma
lige rijksarchief in Zeeland in Middelburg
(1988) stond de automatisering centraal
met de ontwikkelingen dienaangaande
bij de toen nog bestaande Nederlandse
rijksarchiefdienst. In Torhout spraken
wij in 1989 over de inventarisatie van
de archieven van
het waterschap
Axeler ambacht en
over de geschiede
nis van Torhout en
Wijnendale, het
geen werd afgeslo
ten met een bezoek
aan het kasteel van
Wijnendale. In 1990
waren we weer bij
een in Middelburg
ter gelegenheid
van het sympo
sium over honderd
jaar rijksarchief in
Zeeland. In 1991
stond een bezoek
aan Kortrijk op de agenda, maar die bij
eenkomst is door praktische problemen
niet doorgegaan. Gelukkig hebben we
dat gemis tien jaar later goed gemaakt.
Het jaar 1991 is derhalve het enige jaar
dat we overgeslagen hebben.
Voor de tiende bijeenkomst in 1992
waren we op uitnodiging van de pro
vinciale archiefinspectie van Zeeland
te gast in Sluis en werd gesproken over
de geschiedenis van Sluis in relatie tot
Brugge, over de inventarisatie van West-
Zeeuws-Vlaamse gemeentearchieven en
de bronnenpublicatie over de middel
eeuwse agrarische geschiedenis van het
graafschap Vlaanderen. In 1993 waren
wij weer in Brugge, maar nu als gast van
het rijksarchief en stond de geschiedenis
van het rijksarchief en de onderzoeksmo
gelijkheden in de polder-, watering- en
waterschapsarchieven in West-Vlaanderen
en Zeeland centraal. Tevens werd daar op
basis van een proeve, die het rijksarchief
Brugge en het rijksarchief in Zeeland
hadden opgesteld, definitief besloten
het in 1981 al gelanceerde idee van een
grensoverschrijdende bronnengids voor
Vlaanderen en Zeeland te gaan uitvoeren.
In 1994 was Zierikzee gastheer en spraken
wij over het materieel behoud van de aan
onze zorg toevertrouwde archieven in het
algemeen en de Nederlandse opleiding
behoudsmedewerker papier in het bij
zonder. In 1995 waren wij in Sint-Niklaas
en spraken wij over de bewerking van de
archieven van Sint-Niklaas en zagen wij
de door het stadsarchief vervaardigde dia
montage over de Tweede Wereldoorlog
in die plaats. In 1996 waren wij te gast
bij het gemeentearchief Vlissingen en
wisselden wij ervaringen uit rond het
thema 'Vriendenkringen, lust of last?'.
De vijftiende bijeenkomst in 1997 was
ons eerste bezoek aan leper en collega Rik
Opsommer. Op die dag werden onder het
motto 'een lange weg voor een goed idee'
de eerste voorlopige resultaten van de
grensoverschrijdende bronnengids gepre
senteerd en stonden de problemen en
oplossingen voor de gevolgen van 1914-
1918 voor leper en 17 mei 1940 voor
Middelburg centraal. In 1998 waren wij te
gast bij het Waterschap Zeeuwse Eilanden
in Goes en verdiepten wij ons in de inpol
deringgeschiedenis van Noord-Beveland
met aanschouwelijk onderricht ter plek
ke (middels een bustocht in de namid
dag). Op 25 oktober 1999 waren wij met
andere genodigden in het Provinciaal
Lees verder op pagina 23
Door Roelof Koops
Op 13 oktober 2008 werd te leper, in aanwe
zigheid van de gedeputeerden van de provin
cies Oost- en West-Vlaanderen en Zeeland,
de schepen van leper en de wethouder van
Middelburg (allen met archiefzaken in hun
portefeuilles), de 25ste bijeenkomst van
het Vlaams-Zeeuws Archivarissenoverleg
gevierd. Roelof Koops blikte daar terug op
'25 Jaar Vlaams-Zeeuwse'.
Collegiale contacten
Deze en volgende foto's: impressies van de geslaagde
viering van het 25-jarig jubileum van het Vlaams-Zeeuws
Archivarissenoverleg,gehouden op 13 oktober 2008 in de
stad leper (foto's Zeeuws Archief, Middelburg).
Manifeste behoefte
20
archievenblad
februari 2009
Roelof Koops spreekt als voorzitter van het Vlaams-
Zeeuws Archivarissenoverleg de aanwezige archivarissen
toe.
Van inventarisatie tot automatisering
februari 2009 archievenblad I
Bronnengids
