burgerlijke stand
het voorwerk doen. En het selecteren en
inventariseren van particuliere archieven
in het algemeen en kerkelijke archieven
in het bijzonder is vaak niet het grootste
probleem. Wij merken dat veel kerkelij
ke gemeenten daar best wel voor willen
betalen, zeker als een gemeente opgehe
ven wordt. Dan komt er vaak wel geld vrij
om de archieven als herinnering aan wat
geweest is, goed te verzorgen."
Hoe ben je eigenlijk in Haarlem terechtgeko
men?
"Toen ik in Middelburg kwam was ik met
mijn 28 jaar al afdelingshoofd en plaats
vervangend rijksarchivaris, dus de tweede
man. Van 1991 tot 1993 heb ik Roelof
Koops als rijksarchivaris vervangen toen
deze was gedetacheerd in Den Haag en ik
kwam er achter dat zo'n functie mij wel
lag. Een van de eerste gelegenheden die
zich voordeed was Haarlem. Een schit
terende stad met een stadsbestuur dat
feeling en binding heeft met geschiede
nis. En kerkelijk zeer interessant met bij
voorbeeld twee bisschoppen en heel veel
archieven van al die verschillende kerkge
nootschappen die er geweest zijn. Ik heb
er geen moment spijt van gehad dat wij
naar Haarlem zijn gegaan."
Kwam je in Zeeland meer aan schrijven toe,
terwijl nu het management meer vraagt?
"Ik kwam hier als gemeentearchivaris: zo
heette ik officieel, al zeggen de burgemees
ters vaak stadsachivaris. Regionaliseren
was ons doel en in de periode 1995-2001
is er dankzij de grote inzet van een groot
aantal betrokkenen, waaronder niet in
het minst de Provincie Noord-Holland,
een bloeiend regionaal archief opgezet.
Daarna zijn we in 2005 gefuseerd met
het Rijksarchief in Noord-Holland tot
het Noord-Hollands Archief. Dat ging in
eerste instantie moeizaam, maar de laat
ste anderhalf jaar zijn de culturen op een
uitstekende wijze in elkaar opgegaan. Er
was sprake van een moeilijke medezeg
genschap, maar daardoor is de hele opera
tie 'des te beter doordacht en des te beter
doorwrocht'. Daar moet wel aan gewerkt
worden.
Zo'n verzelfstandigingsoperatie vraagt
heel veel tijd en energie. En dan blijft
er voor de directeur, maar dat geldt even
zeer voor de andere MT-leden, weinig
tijd over voor publiceren. En als je dan
en middelmatig archief van een kerkelijke
gemeente. Als je daar steeds meer van
krijgt, moet je dat dan wel doen? Vroeger
was de kerk een belangrijke speler op het
maatschappelijk terrein, tegenwoordig is
de kerk dat steeds minder, zeker in de sterk
geseculariseerde gebieden in de Randstad.
De meeste archiefdiensten beschikken
tegenwoordig over een dichtgetimmerd
acquisitieprofiel of nog beter een acqui
sitieplan, maar dat geeft lang niet altijd
een antwoord op de eerdergenoemde toe
vloed van kerkelijke archieven.
Wij werken bij het Noord-Hollands
Archief veel met vrijwilligers uit kerkelij
ke gemeenten, die dan een groot deel van
mm
burgerlijke stand
in 2003 met een ingrijpende wijziging
in je thuissituatie krijgt te maken en je
gezin en je kinderen veel extra aandacht
vragen, dan verdwijnt het schrijven en
publiceren helemaal naar de achtergrond.
Hoewel ik nog wel met veel plezier, samen
met Florence Koorn en Ben Speet, heb
gewerkt aan de populair-historische reeks
Ach Lieve Tijd Kennemerland.
Wat zijn je toekomstplannen? Zou je nog
terug willen naar Friesland?
"Nee, daarvoor ben ik 'it Heitelan' te veel
ontgroeid. Hier in Haarlem feliciteer
ik de mensen in het Fries en ze krijgen
ook Friese nieuwjaarswensen. En ook
al kom ik regelmatig in Friesland (mijn
moeder woont nog in Bolsward), toch is
de afstand te groot geworden. En er ligt
nog veel werk in Noord-Holland. Er komt
nog een grote verbouwing van de locatie
Kleine Houtweg, zodat dit complex opti
maal kan functioneren als back-officelo-
catie voor de beheer- en behoudactivitei-
ten van het Noord-Hollands Archief.
Het Noord-Hollands Archief draait nu
drie jaar als zelfstandige organisatie. Het
publiekscentrum aan de Jansstraat, cen
traal gelegen in het hart van de histori
sche binnenstad van Haarlem, is nu iets
meer dan een jaar in gebruik. Wij hebben
een ambitieus beleidsplan gemaakt voor
de komende jaren (2007-2010), en zijn
nu druk bezig met de invulling daarvan.
Dat geeft meer dan voldoende uitdaging
en voldoening voor de komende jaren.
Bovendien heeft een archivaris een verge
lijkbare status als een museumdirecteur:
hij is een autoriteit in een stad vanwege
zijn grondige kennis van de geschiede
nis en de omgeving. Dat was een diep
te-investering, eerst in Middelburg en
daarna in Haarlem. De laatste jaren zie je
steeds vaker dat 'buitenstaanders' worden
aangesteld als RHC-directeur. De archief
sector krijgt daardoor nieuwe impulsen.
Maar het is een groot goed voor de RHC's
in Nederland dat er nog directeuren zijn
met een archiefachtergrond, zodat er
aandacht en begrip blijft voor de inhou
delijke kanten van het vak. Die mix van
'alle-twee-wat' vind ik prima."
Het interieur van de Janskerk, het publiekscentrum van
het NHA, tijdens de voorbereidingen voor deThemadag
Wooncultuur op 6 oktober 2007 (foto Paul Maessen).
archievenblad september 2008
Burgerlijke stand
september 2008
archievenblad
De verbouwingsoperatie van het rijksgebouwencomplex
van het NHA aan de Kleine Houtweg in Haarlem heeft
inmiddels een aanvang genomen (foto Paul Maessen).
Naam: drs. L. (Lieuwe) Zoodsma
Geboren: 7 december 1955 te Arum
(gemeente Wunseradiel)
Burgerlijke staat: gehuwd met
Machteld Wierenga (2007), drie kinde
ren: Jolien (22), Marieke (20) en Jan (15)
Opleiding:
1968-1974 Bogerman College Sneek
1974-1981 Vrije Universiteit Vrije
Studierichting Rechtsgeleerdheid
1981-1983 Archiefschool, opleiding tot
Hoger Archiefambtenaar, stageplaats
Rijksarchief in Zuid-Holland, Den Haag
Werk:
1979-1981 student-assistent
Rechtsgeschiedenis, Vrije Universiteit,
Amsterdam
1984-1995 hoofd Externe Dienstverlening
en plv. Rijksarchivaris, Rijksarchief in
Zeeland
1995-1997 gemeentearchivaris,
Gemeentearchief Haarlem
1997-2005 directeur Archiefdienst voor
Kennemerland, Haarlem
2005-heden directeur Noord-Hollands
Archief
Bijzonderheden:
Voorziter Commisie tot registratie van
Protestantse kerkelijke en semi-kerke-
lijke Archieven
Lid kerkenraad Evangelisch-Lutherse
Gemeente Haarlem-Beverwijk (sinds
1990)
Voorzitter Erfgoedcoalitie Haarlem
(sinds 2007)
Secretaris Kring van Archivarissen in
Noord-Holland (sinds 2007)
Voorzitter Straatnamencommissie
Haarlem (q.q., sinds 1995)
Lid bestuur historische vereniging
Haerlem (q.q., sinds 1995)
Dick Deuzeman is redacteur van het Archievenblad.
