ERFGOEDCENTRUM VOOR HET NEDERLANDS KLOOSTERLEVEN
Restauratie, en conservering van papier,
leer en perkament
Nieuw
Uw waardevolle documenten gaan
bij ons door vakkundige handen.
Tijdelijke ondersteuning nodig om
uw (digitale) informatiehuishouding
procesgericht op orde te brengen?
D I-facilities is gespecialiseerd in:
wegwerken van archiefachterstanden
(her-)inrichting van archieven
tijdelijke ondersteuning bij de
uitvoering van reguliere DIV -taken
D I -facilities
Documentair Informatiemanagement
Restauratie Atelier Helmond bv
IJsduikerstraat 23
2492 PM Den Haag
Tel. 070-3265588
Mob. 06-53524853
E-mail info@DI-facilities.nl
www. Dl-facilities.nl
35
Boeken en losse stukken
Charters en zegels
Prenten, tekeningen, kaarten en affiches
Ondersteuning bij calamiteiten
Brand- en waterschade
Schimmelbestrijding incl. verhuizingen
Uw rechtstreekse partner voor gammadoorstraling
Consultancy betreffende beheer van archieven
Verzorgen van digitalisering en verfilming
Inktvraatbehandeling
24 uur bereikbaar op+31 (0)6 - 536 50 007
Tijdens kantooruren: +31 (0)492 - 55 39 90
Panovenweg 40,5708 HR Helmond (NL)
Tel.+31 (0)492 - 55 39 90
Fax +31 (0)492 - 55 24 42
E-mail: infoa)restauratie-atelierhelmond.nl
internet: www.restauratie-atelierhelmond.nl
chief is eindelijk overzichtelijk en toegankelijk
bor Adlih Archief. Er zijn zoveel verschillende
mogelijkheden datje altijd vindt watje zoekt,
gaat het ons juist om. Met Adlih is het beheer
1 ons archief een stuk makkelijker aeworden".
Adlib software is al decennia toonaangevend
in informatie-, collectie-, kennismanagement
en archiefbeheer. Adlib applicaties staan bekend
om hun gebruiksgemak, overzichtelijkheid en
flexibiliteit. Bel of e-mail voor meer informatie
of voor een geheel vrijblijvende demonstratie.
Software voor musea,
bibliotheken en archieven.
Adlib Information Systems
Postbus 1436, 3600 BK Maarssen
Tel: 0346 586800
E-mail: sales@adlibsoft.com
Internet: www.adlibsoft.com
Door Marga Arendsen
De kloosters behoren tot de meest vergrijsde
kerkelijke gemeenschappen in Nederland.
De getallen spreken voor zich: rond i960
telde Nederland nog bijna 50.000 religieu
zen, in 2008 zijn dat er minder dan 9000 en
ligt de gemiddelde leeftijd rond de 80 jaar.
De meeste kloostergemeenschappen bouwen
hun aanwezigheid in Nederland geleidelijk af
en moeten daarbij ook besluiten nemen over
hun erfgoed.
Omdat het veel kloostergemeen
schappen ging ontbreken aan de beno
digde menskracht om hun archieven bij
te houden, richtten zij reeds in 1989 het
Dienstencentrum Kloosterarchieven op.
De archivarissen van het centrum assi
steerden in de kloosters bij het archief
werk. In een gezamenlijke vergadering
stelden de betrokken kloostergemeen
schappen - nu bijna tien jaar geleden - de
toekomst van hun erfgoed aan de orde.
Waar konden zij hun archieven, biblio
theken en voorwerpen onderbrengen op
het moment dat zij de laatste vestigingen
in Nederland zouden sluiten?
Erfgoedcentrum Klooster Sint Aegten, gevestigd in het
Kruisherenklooster bij Cuijk.
In eigen beheer
Na uitvoerig overleg over de verschil
lende mogelijkheden kozen de klooster
gemeenschappen uiteindelijk voor de
oprichting van een erfgoedcentrum in
eigen beheer. Daar zouden zij gezamen
lijk hun kerncollecties kunnen onder
brengen. Aan die keuze lagen de volgende
motieven ten grondslag. Het gaat om erf
goed van Nederlandse aangelegenheden,
grotendeels in de Nederlandse taal opge
steld. Het dient daarom in Nederland te
blijven. Verder schept een categoriaal erf
goedcentrum een zekere waarborg voor
behoud van kennis over de kloostertra
ditie in Nederland. Daarnaast vullen de
verschillende soorten erfgoed elkaar aan.
In een gezamenlijk erfgoedcentrum kun
nen de verschillende bronnen bij elkaar
blijven en in hun onderlinge context wor
den ontsloten. En ten slotte: niet alleen
roerend erfgoed, maar ook kloostergebou
wen en een kloostertuin geven informatie
over kloosterleven. De vestiging van het
erfgoedcentrum in een klooster vormt
een meerwaarde voor de betekenis van
het roerende erfgoed.
Landelijk project
Kloostergemeenschappen hebben
voor de Nederlandse samenleving veel
betekend. Voorzieningen die we nu als
vanzelfsprekend beschouwen - onderwijs,
gezondheidszorg, maatschappelijk werk en
ontwikkelingswerk - zijn voor een belang
rijk deel door hen opgezet. Welke idealen
hadden kloosterlingen, hoe zag hun dage
lijks leven er
uit en waar
zijn de spo
ren van hun
werk te vin
den? Deze
vragen staan
in het erf
goedcentrum
centraal.
Het centrum
is inmiddels
uitgegroeid
tot een lan
delijk pro
ject waaraan
meer dan 90
orden en congregaties deelnemen, onge
veer tweederde van alle kloostergemeen
schappen in Nederland. Als vestigings
plaats is gekozen voor een Nederlands
klooster met een heel bijzondere geschie
denis: het Kruisherenklooster van Sint
Agatha, in de gemeente Cuijk, 17 km ten
zuiden van Nijmegen. Dit is het oudste
bewoonde klooster in Nederland, waar
sinds 1371 kruisheren wonen en werken.
Het is het enige klooster in Nederland dat
vanuit de middeleeuwen is overgebleven.
In 2004 en 2005 is een deel van het kloos
tercomplex gerenoveerd met het oog op
Archieven en Religieus Erfgoed
De studiezaal van het erfgoedcentrum.
het erfgoedproject. Tegelijkertijd is er op
het kloosterterrein een depot gebouwd,
dat ongeveer 6,5 km archief- en biblio
theekmateriaal kan herbergen. Het erf
goedcentrum treedt naar buiten onder de
naam Klooster Sint Aegten.
Kerncollecties
Omdat één klooster natuurlijk niet
de inboedel van tientallen kloosters kan
huisvesten, moet er scherp geselecteerd
worden. Het gaat in Sint Agatha om de
kerncollecties van de orden en congrega
ties: om het erfgoed dat een directe band
heeft met de kloostergemeenschappen.
De medewerkers van het erfgoedcentrum
maken met alle deelnemende kloosterge
meenschappen afspraken over het erfgoed
dat zij in Sint Agatha zullen onderbren
gen. Het centrum onderscheidt daarbij
vier deelcollecties: archieven, beeld- en
geluidsmateriaal, de bibliotheek en de
voorwerpencollectie. Inmiddels hebben
zo'n veertig kloostergemeenschappen
hun erfgoed naar Sint Agatha gebracht.
De eerste jaren gaat de meeste aandacht
uit naar het opbouwen en ontsluiten van
de collecties en is het centrum beperkt
toegankelijk. Vanaf 2010 zullen de
publieksactiviteiten worden uitgebreid.
Meer informatie over het Erfgoedcentrum
Klooster Sint Aegten is te vinden op de
WEBSITE: WWW.KL00STERSINTAEGTEN.nl
Marga Arendsen is directeur van het Erfgoedcentrum
Klooster Sint Aegten te Cuijk.
archievenblad
