U I
OOOdtOdOdOOO
Den Haag stad vol geschiedenis
Sonttol-registers in databank
Oss krijgt
machtiging substitutie
Toto's uit Tfet (geheim register van ontsfagen gevangenen
nieuws uit het veld
Dockum. De sponsorovereenkomst
maakt het mogelijk om het Utrechtse
verleden dichtbij de mensen te bren
gen, of beter gezegd: de mensen dichter
bij het verleden.
Rabobank Utrecht e.o.
maakt de Utrechtse
geschiedenis toegankelijk
Op 5 juni hebben Rabobank
Utrecht e.o. en Het Utrechts Archief
samen geschiedenis geschreven. De
Rabobank betaalt voortaan voor indi
viduele bezoekers het entreeticket voor
de nieuwe publiekspresentatie van Het
Utrechts Archief. Met de nieuwe mul
timediale presentatie over 2000 jaar
stad en provincie krijgt Utrecht er een
museale dimensie bij. "Onze nieuwe
permanente opstelling biedt een com
binatie van unieke archiefschatten en
de modernste technieken waarin we
bezoekers veel willen laten zien en
horen, en vooral ook zelf willen laten
doen. Door middel van interactieve
snufjes kan jong en oud hier aan de
slag, en op zoek gaan naar het eigen
verleden", aldus directeur Saskia van
Rijksuniversiteit Groningen en Tresoar
zijn druk bezig om een unieke bron
voor de maritieme en economische
geschiedenis op internet te plaat
sen: een elektronische databank met
alle gegevens van de Sonttol-registers
(STR). De STR behoren tot de bekendste
en belangrijkste bronnen voor de eco
nomische en maritieme geschiedenis
van Nederland en de rest van Europa.
De registers vormen de administratieve
neerslag van de tol die de koning van
Denemarken hief over de scheepvaart
door de Sont, de zeestraat tussen Zweden
en Denemarken die de Noordzee en
Oostzee met elkaar verbindt. Ze zijn
(met enige hiaten) bewaard gebleven
voor de periode 1497-1857 en bevatten
gegevens over 1,7 miljoen doorvaarten.
Van elke doorvaart noteerden de amb
tenaren van de Tolkamer in Helsingor
de naam van de schipper, zijn woon
plaats, de haven van vertrek, de samen
stelling van de lading en vanaf de
jaren 1660 ook de bestemming van het
schip. De helft van schippers die door
de Sont voeren kwam uit Nederland.
In de achttiende eeuw waren onder
de Nederlanders Friezen in de meer
derheid. De originele Sonttolregisters
- meer dan 700 dikke, handgeschre
ven delen - worden bewaard door het
Rijksarchief in Kopenhagen. Dankzij de
database die nu wordt gemaakt worden
zij voor iedereen gemakkelijk toegan
kelijk en kunnen zij eindelijk in hun
volle omvang worden gebruikt voor
wetenschappelijk onderzoek. Het pro
ject zal in 2011 zijn voltooid.
Oss heeft als eerste gemeente in
Nederland een machtiging ontvangen
voor de substitutie (vervanging) van te
bewaren archiefstukken. Deze archief
stukken, die volgens de wet permanent
bewaard moet worden (onder andere
bouwvergunningen, sloopvergunnin
gen, etcetera), mogen nu vervangen
worden door een digitaal exemplaar.
Deze documenten worden bij bin
nenkomst gescand en daarna volledig
digitaal behandeld. Deze machtiging is
afgegeven door de provinciaal archiefin
specteur, namens Gedeputeerde Staten
van Noord-Brabant. Gemeente Oss had
in januari 2007 al een positief advies
gekregen van de archivaris van het
Brabants Historisch Informatie Centrum
(BHIC) om 'op termijn vernietigbare
archiefbescheiden' te vervangen door
een digitale versie. Vanaf dat moment
is de gemeente steeds meer processen
gaan digitaliseren. Echter, de procedure
om 'permanent te bewaren archiefbe
scheiden' te vervangen door een digitale
versie is veel zwaarder. Daarvoor moest
de gemeente Oss ook voldoen aan de
'Beleidsregel vervanging archiefbeschei
den provincie Noord-Brabant'. Om
daaraan te kunnen voldoen, moeten de
processen aan strenge eisen ten aanzien
van digitale verwerking en opslag vol
doen en is het Handboek Digitalisering
opgesteld. Bovendien moest de gemeen
te beschikken over de juiste scanners
en een Document Management System
(DMS, Hummingbird).
Op 1 juni overleed op bijna 85-jarige
leeftijd Huub van Bavel O. Praem.,
monnik en priester verbonden aan de
norbertijner abdij van Berne te Heeswijk-
Dinther. Hij was archivaris van de abdij
sinds 1962 en lid van de Historische
Commissie van de Orde van Prémontré
en lid van de Werkgroep Norbertijner
Geschiedenis in de Nederlanden.
nieuws uit het veld
Mail uw nieuws naar: nieuws@kvan.nl
Het 'Geheim register van ontsla
gen gevangenen' was ooit bedoeld om
bepaalde categorieën in vrijheid gestelde
gevangenen door justitie en politie beter
in de gaten te kunnen houden. In dit regis
ter uit de periode 1882-1896 zitten fraaie
portretten, zogeheten cartes-visites, van
ex-gedetineerden uit de Leeuwarder straf
gevangenis. Deze portretten zijn gescand
en toegevoegd aan het Fries Fotoarchief,
de fotodatabase van Tresoar.
In de index bij het Geheim register worden
gegevens als naam, geboortejaar, geboorte
plaats en signalement van de betrokkene
genoemd, maar ook karaktereigenschap
pen van de persoon en hoe hij of zij zich
ten tijde van gevangenschap heeft gedra
gen. Deze en andere informatie is bij de
bijbehorende foto op te roepen door te
klikken op een koppeling naar een PDF-
bestand.
Met deze bijzondere collectie portret
ten en een aantal andere toevoegingen
bevat het Fries Fotoarchief inmiddels
meer dan 51.000 afbeeldingen. Ook
nieuw is een serie foto's afkomstig uit het
familiealbum van de heer Van Kampen,
betrekking hebbende op de periode 1900-
1945. Zijn vader, Hendrik van Kampen,
was eigenaar van fotozaak VAKA in de
Leeuwarder Sint-Jacobstraat. Tevens
zijn foto's toegevoegd van diverse Friese
plaatsen, afkomstig uit het voormalige
fotoarchief van de Provincie Fryslan, en
materiaal dat afkomstig is uit diverse par
ticuliere collecties en betrekking heeft op
onder meer Sneek, Workum, Warten en
Wolvega en de gemeente Gaasterland.
Ten slotte is ook nog een selectie van
fotomateriaal afkomstig uit het archief
van de Lijempf, de NV Leeuwarder IJs-
en Melkproductenfabrieken, toegevoegd.
De inventaris van dit archief is onlangs
beschikbaar gekomen op de website van
Tresoar.
De uitbreiding van de beeldbank gaat in
de toekomst door. Ook de bezoeker kan
hieraan een actieve bijdrage leveren.
Op de reeds geplaatste afbeeldingen
kunt u zinvol en aanvullend commen
taar geven. Zo zijn aan de hand van de
meer dan tweeduizend opmerkingen
die Tresoar de afgelopen jaren heeft
mogen ontvangen, reeds vele honderden
bestaande beschrijvingen verbeterd en/
of aangevuld. Eveneens is het mogelijk
scans van foto's, dia's, ansichtkaarten en
dergelijke te sturen met de daarbij beho
rende beschrijvingen.
De beeldbank is te raadplegen via de web
site van Tresoar door in het menu naar
de optie Beeld en geluid en vervolgens
Fries Fotoarchief te gaan, of rechtstreeks
via www.friesfotoarchief.nl. De foto's van
de ontslagen gedetineerden zijn te vin
den door te zoeken op collectie: Geheim
Register Ontslagen Gevangenen.
In 2008 beleeft de Haagse
Fotografieprijs het eerste lustrum. Alweer
voor de vijfde keer kan voor de Haagse
Fotografieprijs worden ingezonden.
De prijs wordt uitgereikt in maart 2009.
Het Haags Gemeentearchief, dat de Haagse
Fotografieprijs in opdracht van het colle
ge van B&W organiseert, bestaat in 2009
maar liefst 125 jaar. Dubbel feest dus! Het
thema voor de Haagse Fotografieprijs 2008
is daarom: 'Den Haag stad vol geschie
denis'. Het Vredespaleis, de Ridderzaal,
Het Binnenhof en het Voorhout: Den
Haag is net één groot openluchtmuseum.
Geschiedenis van de plek, geschiede
nis van het gebouw, geschiedenis van de
mensen die er woonden of wonen. Achter
elke plek schuilt een verhaal. Aan de deel
nemers van de Haagse Fotografieprijs
2008 de opgave om dit verhaal in een
mooie foto te vatten. Iedereen, amateur of
professional, kan meedoen aan deze foto
grafieprijs. De eerste prijs, met een waarde
van 1000 euro, wordt toegekend aan een
individuele foto. Voor de tweede en derde
prijs is een bedrag beschikbaar van res
pectievelijk 300 en 200 euro. De uiterste
inleverdatum is 9 januari 2009. Meer info
over de voorwaarden op www.gemeente-
archief.denhaag.nl
NIEUWS
Het glas wordt geheven op de sponsorovereenkomst
tussen Rabobank Utrecht e.o. en Het Utrechts
Archief.Van links naar rechts:A.Wolfsen (voorzitter
van het bestuur van Het Utrechts Archief), L. van
den Nouwland (directeur Rabobank), H. Renkema
(Rabobank) en S. van Dockum (directeur
Het Utrechts Archief).
archievenblad
juli 2008
het veld
Portretfoto van Constantijn Julius Frederik Has (coll.Tresoar).
N°. 5. IIAA, Conqfnniyn Jallu* Frederik, oud 38
janr, reiziger en zaakwaarnemerweduwnaar, Protestant,
geboren te Utrecht, laatst wonende te Haarlem, lang 1.73
meterhaar donkerbruin wenkbr. bruin voorhoofd hoog
oogen grijs neus met breede vleugels mond klein kin beJekt
baanl bruin nangezigt ovaalkleur bleekmet een kliergezwel
aan den bals
"Werd bij arrest van het geregtshof te Amsterdam in
hooger beroep dd. 24 Dcc. 1878 wegens opligting veroordeeld
tot IS iiiimiiiien celstraf; en laatstelijk bij arrest van bet-
zelfde Hof mede in booger beroep dd. 15 Mei 1881 wegens soort
gelijk misdrijf tot 10 maanden celstrof.
Hij wordt den 22 Junije. k. uit de cellulaire gevangenis to
Utrrcht ontslagen en schijnt voornemens tc Utrecht te blijven.
Zijne kleine uiigaanskas zal hem bij zijn ontslag worden ter
hand gesteld.
Zijn gedrag in de gevangenis wn3 vrij goed ditmaal minder
pretentieus dan de vorige keer. Hij is een avonturieren falsaris
hivigmopflig nnop-egt. lichtzinnig en tevpns wrevplig vnn humeur.
Hij was meestal ziekelijk en met papierplakken werkzaam.
Hij kan zeer goed schrijven.
Opmerkingen over Constantijn Julius Frederik Has in het
Geheim Register (coll.Tresoar).
juli 2008
archievenblad
