Prepaid familieonderzoek
Digitale Studiezaal Centraal Buremor Genealogie van start
58,.
Bij de planvorming rond de Digitale
Studiezaal waren er twee belangrijke uit
gangspunten. Ten eerste zou deze inkom
sten moeten opleveren: om de exploita
tie- en doorontwikkelkosten te dekken
en als bijdrage aan verdere digitalisering.
Inkomsten uit diensten en producten zijn
belangrijk voor het Centraal Bureau voor
Genealogie (CBG). Bijna de helft van de
uitgaven wordt gedekt door eigen inkom
sten. In de tweede plaats moest de Digitale
Studiezaal, net als de fysieke studiezaal in
Den Haag, toegankelijk zijn voor zowel
Vrienden (donateurs) als niet-Vrienden.
Het CBG is er voor iedere onderzoeker.
Anders zou bovendien een grote groep
klanten worden buitengesloten, zoals de
'kleinverbruikers' die een enkele keer op
bezoek komen in de Digitale Studiezaal
en een beperkt aantal afbeeldingen bekij
ken.
Bij digitalisering is in principe geko
zen voor die bronnen waar het CBG
uniek in is. Bij de keuze spelen verder nog
andere factoren een rol, zoals de raad-
pleegintensiteit, de kwetsbaarheid van
het materiaal, de omvang en de kwali
teit van informatie en
'last but not least' de
beschikbare financiële
op dat de meerderheid van de Vrienden
wel wil betalen voor het bekijken van
bronnen. De belangrijkste argumenten
hiervoor droegen zij zelf aan in de
middelen. De Digitale
studiezaal bevat op dit
moment drie verza
melingen: de collectie
familieadvertenties
van het eind van de
achttiende eeuw tot
1970 (zo'n vijf miljoen
stuks bijeengebracht in
een kleine half miljoen
afbeeldingen), het Algemeen Politieblad
over de jaren 1852-1888 (85.000 bladzij
den) en een collectie negentiende-eeuwse
bidprentjes (6000 stuks). De familiead
vertenties uit dag- en weekbladen zijn
per familienaam chronologisch geordend
en alleen op die familienaam ontsloten.
Het Algemeen Politieblad en de bidprentjes
zijn op familie- en voornaam ontsloten.
In het Algemeen Politieblad vindt de onder
zoeker niet alleen persoonsinformatie
over rijkspolitieambtenaren (aanstelling,
promotie, beloning, standplaatsen), maar
ook signalementen van verdachten, ver
oordeelden, gedeserteerden of vermisten,
gegevens over slachtoffers van misdrijven,
en uitgezette en
toegelaten vreem
delingen. Het CBG
heeft als enige
publieksinstelling
een complete serie
(tot 1946) van dit
tijdschrift.
mm.i
(n
Q.
ft
s.
Betalen voor
het raadplegen van
digitale bronnen
is in Nederland
geen vanzelfspre
kendheid. In het
buitenland zijn
genealogen hier
vertrouwder mee. Vooruitlopend op de
interne besluitvorming over betalen voor
digitale dienstverlening peilden wij in
september 2006 de betalingsbereidheid
onder de 12.000 Vrienden van het CBG.
Uit de reacties op de enquête maakten wij
ven toelichtingen: onafhankelijk van
plaats (de studiezaal) en tijd (openings
tijden) onderzoek doen, geen tijd en geld
kwijt zijn aan reizen. Zij verwachtten wel
dat hun donateurschap ook hier voorde
len met zich mee zou brengen.
Bij het raadplegen van afbeeldingen
in de Digitale Studiezaal betaalt een bezoe
ker door middel van 'pay-per-view' met
'eenheden', die verrekend worden met
het tegoed dat hij heeft gekocht of gekre
gen. Vrienden krijgen per contributiejaar
500 eenheden gratis. De eenheden zijn te
koop via de webwinkel van het Centraal
Bureau voor Genealogie. Dat kan per 100,
200 of 500 'eenheden', voor respectieve
lijk 5, 9 en 20 euro. Vrienden van het CBG
krijgen korting. Zo'n tegoed blijft tot één
jaar na aankoop geldig. Daarna vervalt
het restant. Daarmee voorkomen we 'sla
pende tegoeden' van genealogen die geen
onderzoek meer doen. Buitenlandse com
merciële genealogische sites (bijvoorbeeld
Findmypast.com) kennen kortere termij
nen, tot één of enkele maanden. Eén jaar
vinden wij redelijker. Bovendien loopt dit
parallel met de geldigheidstermijn van de
gratis eenheden die Vrienden krijgen.
De gevraagde gebruiksvergoeding ver
schilt per type bron. Bij de bepaling van
de hoogte spelen zaken mee als de aard
van de geboden informatie, de mate
waarin deze ontsloten is en of er behalve
tekst ook beeld aanwezig is. Een pagina
familieadvertenties kost bijvoorbeeld vier
eenheden, een bladzijde uit het Algemeen
Politieblad acht eenheden en een bid
prentje twintig eenheden.
De productie heeft - van offertes tot
oplevering - een jaar in beslag genomen.
De Digitale Studiezaal is gebouwd door
Pictura Database Publishing bv. Naast
de website van het CBG is hiervoor een
tweede website gerealiseerd, met gelijke
vormgeving. Met de 'dubbele website'
kan gemakkelijk tussen de CBG-home-
page (met zoekresultaten van de catalo
gus) en de Digitale Studiezaal genavigeerd
worden.
De beheerskant van de website is
gebouwd in Joomla. Betalingen worden
door Pictura afgehandeld. Een buiten
gewoon lastig stukje was de koppeling
van het Joomla-relatiebestand aan de
Vriendenadministratie van het CBG en de
toekenning van eenheden aan Vrienden
op basis van het aantal maanden dat de
contributie nog loopt. Dit onderdeel was
een van de redenen waarom de Digitale
Studiezaal later opgeleverd werd dan oor
spronkelijk gepland.
De afbeeldingen staan op de server van
Pictura. Daarmee zijn wij zeker van per
manente beschikbaarheid, een zekerheid
die wij met de interne CBG-server niet
kunnen bieden.
Hoe werkt het precies? De online
catalogus op de homepage www.cbg.nl
biedt toegang tot de Digitale Studiezaal.
Als resultaat van het zoeken op familie
naam verschijnt een scherm met knop
pen. Een groene knop betekent dat er
in de betreffende collectie informatie op
die naam aanwezig is. De knoppen van
de collecties in de Digitale Studiezaal zijn
voorzien van een 'document'-icoontje.
Door in het volgende scherm de knop
'afbeelding' aan te klikken opent de web
site van de Digitale Studiezaal.
Daar moet de bezoeker eerst een account
aanmaken voordat hij kan inloggen.
Na accordering van het gebruiksregle-
ment opent het scherm van de Digitale
Studiezaal. Vrienden kunnen hier direct
aan de slag en afbeeldingen bekijken op
basis van hun contributie-eenheden.
Anderen kopen eerst eenheden in de web
winkel, die vanuit de Digitale Studiezaal
te bezoeken is. Betalen kan daar alleen
online, met iDeal (internetbankieren) of
via creditcard. De mogelijkheid van girale
betaling bieden wij niet, omdat het bij
aanschaf van eenheden om relatief kleine
bedragen gaat. De daar tegenover staande
administratiekosten zouden te hoog zijn.
Na het inloggen krijgt de bezoeker
een deel van de afbeelding te zien in
een viewer. Daarmee krijgt hij een eerste
indruk en kan hij desgewenst bladeren
zonder dat hiervoor eenheden berekend
Verwijderde vreemdelingen.
worden. Pas wanneer de bezoeker de vol
ledige afbeelding bekijkt worden eenhe
den van zijn tegoed afgeschreven. Dat
tegoed is zichtbaar zolang hij ingelogd is.
Indien gewenst kan de afbeelding geheel
of gedeeltelijk - na selectie - gedownload
worden als jpg- of pdf-bestand. Van de
geraadpleegde afbeeldingen wordt een
logboek bijgehouden (onder 'eerder beke
ken' in het navigatiemenu). De afbeeldin
gen in het logboek kan de bezoeker een
jaar lang gratis opnieuw raadplegen.
Zonder dat er al reclame was gemaakt
wandelden de bezoekers direct na de ope
ning binnen. Binnen een maand maakten
zo'n drieduizend bezoekers een account
aan. De ene helft daarvan is Vriend, de
andere helft niet. Uit het gebruik komt
naar voren dat afstand en tijd geen rol
meer spelen. Op elk moment van de
dag/nacht komen bezoekers binnen,
met pieken om 11 uur 's ochtends, 4 uur
's middags en 9 uur 's avonds. Ook de ver
zending van de digitale nieuwsbrief van
het CBG heeft een positief effect op het
bezoek.
De telefonische helpdesk, die tijdens kan
tooruren bereikbaar is, krijgt niet meer
dan enkele telefoontjes per dag. Er is dan
vooral ondersteuning nodig bij het aan
maken van een account. Vragen zijn er
ook over de berekening van de eenheden
die Vrienden krijgen. De eerste weken is
de handleiding voor de Digitale Studiezaal
(op www.cbg.nl) op basis van de reacties
van gebruikers enkele malen aangepast.
Om de vele afstammelingen van
geëmigreerde Nederlanders te bedienen
komt er nog dit jaar een Engelse versie
van de Digitale Studiezaal. Sommige door
zetters uit landen als Canada of Australië
hebben nu al de weg gevonden, maar de
taalbarrière is voor velen te groot.
De inhoud van de Digitale Studiezaal
zal de komende tijd worden uitgebreid
met bronnen die al digitaal beschikbaar
zijn, zoals de advertenties 1970-2000, de
heraldische databank, de zegelbank en
volgende jaargangen van het Algemeen
Politieblad. Verder krijgen afbeeldingen
van lopende digitaliseringsprojecten een
plaats, zoals Oost-Indische bronnen of
Duitse akten (afschriften en uittreksels
van Duitse akten van de burgerlijke stand,
vooral uit de oorlogsjaren, die betrekking
hebben op Nederlanders). Daarbij zal in
de Digitale Studiezaal ook een digitale
bibliotheek ingericht worden, met naslag
werken en tijdschriften.
23
digitaliseringen informatisering
digitaliseringen informatisering
Door Rob van Drie
Op 7 april dit jaar ging de Digitale Studiezaal
van het Centraal Bureau voor Genealogie van
start. Ruim een half miljoen afbeeldingen van
bronnen zijn er nu te bekijken. Rob van Drie
schrijft over de totstandkoming, werking en
toekomst van de Digitale Studiezaal van het
CBG.
Drie verzamelingen
zoekresultaat
eerder bekeken
eenheden kopen
aanschafhistorie
vriend worden
uw gegevens
reglement
uitloggen
w Ce*t cuoü^com
Digitale studiezaal
home Ram'"eadvertenties tot 1970, Andrlessen
r V-C«roo«)t r r.-0/ri. ."•i: v~* [I
laiiBDeL'jORc; C. --A.N'D KIES S"K N.'
I den A3 Jung. cn :f
.iHal A, J. .'M EJS. V,S fc
vorige oaolna 5 volgende pagina
S
kindvin dit voor om z.
io Dekenden hli deze kénr
en v«n rouwbeklag veribg
3 treffend verlje» i«n Vriet
met verzoek om vj
tT"** hT'cT LA'MM'ERS.
i.. Familie, Vrienden en Bekenden, gelkven deze lip-
meer» ali bljtondeto.kennugeviug aantennneo.
V Heden-morgen i« ure, overleed ilhier, mijn
ligt Echigenoutde Hoog Edel - Ceitr. Heer LOUIS
ANTONI BLANDdi een lingdtirig ven-i! van kridi-
renio den onderdoor nn ruim 73 en na onze Eebtver-
cenlgine vin 44 jircn, in leven geweest zijnde Ctfnüt.
mtri Maitr rim in> Sia.il.
Diere ode deze tot bijzondere kernmgevtog «in Familie
verdere Betrekking, zoo bitiMn ili _bulten_dezc Stad.
Mto
Wed- L. L
''Vloden ov'eilèëd tot mljiie e
HSiR voor 3e Ziel van Zaliger
JTABÏA ¥IS,
overleden te OVDUNBOSCJELjJm. 6JanuanflS3i.
d23a/u*t f,n OTlaxMui.
f/zy c/y z/70 'fenen/ /ncuz/r
Ca /ww,
Txaias Cap. Mm, .u.10,12,13
e 'tc/a* c/t/w su/aa /nee/!, j
rt<£</ck/ <yy/ut? ^u/aaef/1
4<C1td«/. JvBCTS Cap. TM. V. 15
3t.J P.
Bidprentjes zijn gedachtenisplaatjes die bij een begrafenis
in rooms- en oud-katholieke kringen worden uitgereikt.
Ze bevatten vele interessante persoonsgegevens.
Een bijzondere collectie met de oudste bidprentjes is ont
sloten op persoonsnamen en te raadplegen in de Digitale
Studiezaal.
Betalingsbereidheid
Met een handige viewer kan de bezoeker afbeeldingen in
de Digitale Studiezaal bekijken en downloaden.
Pay per view
22
archievenblad
juli 2008
Realisatie
Inloggen
Raadplegen afbeeldingen
Zuidholland zullen worden gezonden ter afkondiging, aan.
plakking en inschrijving in het register van publicatie:!.
's Gravenhageden 29sten Juiij 1880.
De Commissaris dit Eoninys voornoemd,
Fock.
1985. Laak, Klisabkth vanoud '25 jaren, geboren er.
laatst wonende te Issum, lang 1.65 meter, aangezigt ovaal,
voorhoofd hcogr.eus en mond gewoonkin rondhaar en
wenkbr. blond, kleur gezond, taal Duitsch; merkbare teeke
non blind.
1986. Hoeyri.maxs, Gbhtp.ld, huisvrouw van Johan.v Ja
cob Sibiibs, oud 32 jaren, koopvrouw, geboren te Kamp,
laatst wonende tc Alpen, lang 1.52 meter, aangezigt ovaal,
voorhoofd laagoogen bruin, neus en mond gewoon, kin
rondhaar en wenkbr. blond kleur gezoadtaal Duitsch
merkbare teekenenlinkeroog een weinig scheel.
Beiden
middel van
Duitschland.
als zonder behoorlijke legitim.-papieren en geld of
in bestaan; 12 Julij, uit Utrecht, via An
aArnhem, naar
1987. LtsonnkoTv, Nicolasoud 27 jaren, graveur,
geboren en wonende te 8t. Petersburg, lang 1.72 meter,
aangezigt ovaal, voorhoofd hoog. oogen blaauw, neus spits,
mond gewoon, kin rond, kleur bleek, haarwenkbr. en baard
bruin.
Als zonder geld of middel van bestaan; 12 Julij, uit Bergen
op Zoom, via Botterdam.
1988. G'Brslomo, t'arislo, oud 46 jaren, orgeldraaijer
geboren te Dignone (Italië), wonende to Antwerpen, lang
1.75 meter, aangezigt ovaal, voorhoofd hoog, oogen bruin.
Het A/gemeen Politieblad (1852-2005) was bedoeld voor
een betere informatievoorziening van de politie. Het CBG
heeft de jaargangen van 1852 tot 1891 op persoonsnamen
ontsloten en in de Digitale Studiezaal beschikbaar gesteld.
Het Algemeen Politieblad bevat informatie over politie
ambtenaren, mensen die gezocht worden en uitgezette
vreemdelingen.
Eerste ervaringen
Wat komt er nog meer?
Rob van Drie is hoofd publieksdiensten en plaats
vervangend directeur van het Centraal Bureau voor
Genealogie.
I juli 2008
archievenblad
