Vitaal en relevant:
archivarissen enArchief 2.0
Archief 2.0
Christian schreef voor het Archieven
blad van april 2007 een enthousiast ver
slag van zijn Zuidland-project bij het
Brabants Historisch Informatie Centrum
(BHIC) in 's-Hertogenbosch. In dat pro
ject wil hij die organisatie bewust maken
van de veranderende wereld in digitale
zin, het nut van die ontwikkeling voor
hun archiefdienst en de veranderende rol
van de archivaris. Als 'digitale archivaris'
was Christian ook al enige tijd actief als
blogger (http://digitalearchivaris.blogs-
pot.com). Ik vertelde over mijn idee om
alle informatie in de archieven, elk record
in de database van beschrijvingen en
nadere toegangen, open te stellen voor de
bezoekers.
Na deze inspirerende ontmoeting raakten
we ervan overtuigd dat we op de goede
weg zaten. Welke weg dat is en waar die
naartoe leidt is onduidelijk, maar de reis
beviel ons prima. Hoe nu verder? Dat was
de concrete vraag die bleef hangen.
Web 2.0 is een verzamelnaam voor
webtoepassingen die de interactiviteit
van websites en webinformatie mogelijk
maken en verbeteren. De passiviteit van
het 'oude' internet, waar je als gebruiker
niet verder komt dan communicatie of
interactiviteit via e-mail en/of webformu
lieren, is de laatste jaren omgebouwd tot
het 'nieuwe' internet, waar je als gebrui
ker zelf informatie toevoegt. Weblogs (je
eigen dagboek online), uploaden van je
bestanden via allerlei websites (Flickr,
Box, SlideShare, et cetera), online samen
werken met Google Does, je agenda behe
ren en delen via een website, deelnemen
aan communities en fora, chatten met
de hele wereld, spelen en mensen ont
moeten in prachtig vormgegeven online
werelden. Je kennis, bestanden, emoties,
ideeën, hobby's, werk, frustraties en fan
tasieën delen met de hele wereld!
Wat kunnen archivarissen met deze nieu
we technieken? Heel veel! Niet alleen als
aanbieder van informatie - onze core
business - maar ook om onze informatie
(mede) te laten beschrijven door bezoe
kers en gebruikers van onze websites en
studiezalen. Nieuwe, waardevolle context
en/of content laten toevoegen aan het
archiefmateriaal. Losse archiefstukken
laten verbinden via hyperlinks, een nieuw
netwerk van informatie laten creëren op
basis van de specifieke kennis die onze
gebruikers opbouwen tijdens hun speur
tochten door archieven en collecties.
Én we kunnen Web 2.O-toepassingen gaan
gebruiken om met elkaar, als informatie
specialisten, deze nieuwe ontwikkelingen
te signaleren, er kennis van te nemen en
die kennis ook uit te bouwen, te delen
en te verrijken. In online communities
werken producenten, leveranciers en con
sumenten van (historische) informatie
samen, waardoor oude rollen vervagen.
Onze klanten zijn ook informatieprodu
cent en -leverancier, terwijl wij archivaris
sen steeds meer informatie consumeren
van onze klanten. Een ontwikkeling die
zich versneld doorzet de laatste jaren.
Het begon simpel met chatten via
Meebo (http://www.meebo.com). Deze
webapplicatie maakt het mogelijk op
een eenvoudige manier tijdens het werk
even wat te vertellen of te delen via het
beeldscherm. Dat kan zowel met collega's
binnen je eigen organisatie en gebouw
als daarbuiten. Christian gebruikt dat op
kleine schaal al binnen het BHIC.
Geïnspireerd door bibliothecarissen, die de
community Bibliotheek 2.0 waren gestart,
waagde Christian op 7 juni 2007 de stap
om ook voor archivarissen een dergelijke
community te starten (http://archief20.
ning.com). Inmiddels gaan we richting de
50 deelnemers (situatie op 20 november
2007), waaronder ook een aantal biblio
theekmedewerkers en genealogen, die van
uit hun discipline en hobby met dezelfde
problematiek te maken hebben.
Webbase d ess Collaboration
participation - Community
Archiefwiki Acc:e*®iblil,y
Images Taking chances
Perpetual Beta
Standardization
RSS-feeds
Manifest
Forum
User Centered
File sharing
Video
Chatbox
Links
Sharing
Deze community verbindt een kleine,
maar groeiende groep archiefmedewer
kers, die zich wil inzetten om de mogelijk
heden van Web 2.0 en de technologische
vooruitgang in het algemeen te integre
ren in hun werk, website en organisatie.
Helaas is in het archiefwezen het aantal
mensen dat zich hiermee bezighoudt
beperkt en hebben nog niet alle geïnteres
seerden de weg naar deze nieuwe commu
nity gevonden.
In de community zijn al verschillende
discussieonderwerpen aan bod gekomen.
We houden elkaar op de hoogte van arti
kelen die in tijdschriften en online ver
schijnen. We delen leuke of bijzondere
toepassingen van Web 2.O-technieken die
we online zijn tegengekomen. Er is een
kalender waarin congressen, studiedagen
en dergelijke worden gedeeld. Via RSS
kunnen de leden op de hoogte blijven
van nieuwe berichten of reacties op hun
eigen bijdragen. Documenten die interes
sant zijn voor deze community zijn onli
ne beschikbaar op de homepage.
We zijn ervan overtuigd dat deze commu
nity in een behoefte voorziet. De meeste
archiefdiensten in Nederland én België
hebben niet voldoende medewerkers in
dienst om uren vrij te maken voor onder
zoek of experimenten op het gebied van
digitale dienstverlening. De ene archief
dienst is beter uitgerust om dergelijke
ideeën verder uit te werken en/of te rea
liseren dan de andere. Samenwerking is
in deze fase van technologische ontwik
kelingen, die zich in razend tempo vol
trekken, onontbeerlijk en daarmee het
belangrijkste element binnen deze com
munity. Dat vereist een open vizier en
kennis delen, enthousiasmeren, maar net
zo goed kritisch blijven!
Om als archivaris een rol te kunnen
spelen in al deze nieuwe ontwikkelin
gen, moeten we ons ook daadwerkelijk
een andere rol aanmeten. Gelukkig zijn
we niet de enigen die deze weg inslaan.
Op een Engelstalig weblog stond een
manifest voor de 2.O-archivaris. Leden
van de community Archief 2.0 hebben dit
manifest vervolgens vertaald. Het mani
fest is - hoe kan het ook anders - geen
hard gebod en eeuwig gegeven. Het is
vooral bedoeld als aanknopingspunt voor
discussie over de nieuwe rol van archiva
rissen en een andere manier van werken
op archiefdiensten. Herken je jezelf in het
manifest of delen daarvan? Meld je dan
zeker aan bij Archief 2.0!
36
37
ssgrcCTnaB
digitaliseringen informatisering
digitalisering en informatisering
Door Luud de Brouwer m.m.v. Christian van derVen
Na jaren in Tilburg bij het Regionaal Archief
aan het pionieren te zijn geweest, vond ik
het tijd worden om eens met mensen te gaan
praten die er min of meer dezelfde kijk op
nahielden. Een artikel in het Archievenblad
en de aankondiging in de folder voor de
KVAN Studiedag kort daarna, vormden
de aanleiding om contact te leggen met
Christian van derVen, die zich actief beweegt
in een geheel nieuwe, virtuele wereld: die
van Second Life. Als collega's van buur-
archiefdiensten kenden we elkaar al enigs
zins. Er volgde al snel een gezellig gesprek
waarbij we, mijn collega Isabelle Heyvaert,
Christian en ik, van gedachten wisselden
over het gebruik van nieuwe toepassingen in
de digitale dienstverlening.
Web 2.0
Van samenwerken word je beter
Profielfoto's van leden van de Archief 2.0-community, een
online sociaal netwerk.
Changing roles Open API
- Browser
Widgets
Simplicity
Calendar
Tagging
Social Software
Joy of Use Web Standards
BlOgpOSt Changing roles
Mashp
Pod casting
Folksonomy
Tagcloud van Archief 2.0.
Manifest voor de Archivaris 2.0
Luud de Brouwer is webmaster bij het Regionaal
Archief Tilburg. Christian van der Ven is coördinator
Studiezaal bij het Brabants Historisch Informatiecentrum
in 's-Hertogenbosch.
Manifest voor de Archivaris 2.0
Ik erken dat het universum van de infor
matiecultuur snel verandert en dat archief
diensten positief moeten reageren op deze
veranderingen om bronnen en diensten aan
te bieden die gebruikers willen en nodig
hebben.
Ik stel mezelf op de hoogte van de informa
tiecultuur van mijn gebruikers en zoek naar
manieren om wat ik leer te incorporeren in
de diensten die mijn archiefdienst aanbiedt.
Ik ga kritiek op mijn archiefdienst niet uit
de weg, maar houd een open blik op zijn
positie en maak een eerlijke inschatting ten
aanzien van wat bereikt kan worden.
Ik neem actief deel aan het positief ontwik
kelen van mijn archiefdienst.
Ik erken dat archiefdiensten langzaam ver
anderen en werk samen met mijn collega's
om sneller te reageren op verandering.
Ik durf te pleiten voor nieuwe diensten
en nieuwe manieren om diensten aan te
bieden, ook al bieden sommige van mijn
collega's weerstand.
Ik geniet van de opwinding en het plezier
van positieve verandering en draag dit uit
naar collega's en gebruikers.
Ik laat bestaande praktijken los als er een
betere manier komt om dingen te doen,
zelfs als deze bestaande praktijken ooit zo
goed leken.
Ik kies een experimentele benadering ten
aanzien van verandering en ben bereid fou
ten te maken.
ik wacht niet tot iets perfect is voordat ik
het vrijgeef en ik pas het aan op basis van
reacties van gebruikers.
Ik ben niet bang voor Google of soortge
lijke diensten, maar zet deze diensten in
ten voordele van gebruikers, terwijl ik ook
excellente diensten lever die gebruikers
nodig hebben.
Ik vermijd dat gebruikers eerst thuis moe
ten raken in de terminologie en systema
tiek van de archivaris, maar geef diensten
zo vorm dat die een weerspiegeling zijn
van voorkeuren en verwachtingen van
gebruikers.
Ik ben bereid om naar plaatsen te gaan
waar gebruikers zijn, zowel online als
fysiek, om mijn beroep uit te oefenen.
Ik ontwikkel open websites die het gebrui
kers mogelijk maken om samen met archi
varissen inhoud te leveren, om daarmee
hun leerervaring te verbeteren en hulp te
bieden aan medegebruikers.
Ik lobby voor open toegangen die geper-
sonaliseerde, interactieve mogelijkheden
bieden die gebruikers verwachten in online
informatieomgevingen.
Ik moedig professioneel bloggen in mijn
archiefdienst aan.
Ik bevestig, door mijn acties, de vitale en
relevante taak van archivarissen in iedere
toekomstige vorm van informatiecultuur.
archievenblad
februari 2008
februari 2008
archievenblad
