OOO©#OO©00Q0
Webzijdelings
Rijksoverheid gaat achterstanden in overdracht archieven wegwerken
Archiefdienst
Amersfoort voortaan
Archief Eemland
nieuws uit het veld
Op 6 juni 2005 overleed na een lang
durige ziekte Gerard Lasee (1958), relatiebe
heerder bij het Historisch Centrum
Overijssel. Na de lerarenopleiding Engels
en Geschiedenis gaf hij les. Zijn historische
belangstelling voerde hem in 1987 naar
het archiefwezen. Hij werkte enkele jaren
als archivist bij het Ministerie van
Buitenlandse Zaken en was sinds 1992 ver
bonden aan het Rijksarchief in Overijssel,
later het HCO. Tot 2001 in een dubbel
functie van relatiebeheerder en leeszaalme
dewerker.
In de informatiebemiddelaar leefde de
leraar voort. Zijn diepste ambitie lag even
wel in het relatiebeheer. Door zijn inspan
ningen gedurende ruim een decennium
heeft het Overijsselse relatiebeheer zich
succesvol ontwikkeld. Werkend vanuit een
breed perspectief bracht hij een rijke ver
scheidenheid aan maatschappelijk rele
vante historische informatie bijeen. Nadat
de verkorting van de archiefwettelijke
overbrengingstermijn voor rijk en provin
cie in Overijssel vrijwel volledig was uitge
voerd, richtte zijn aandacht zich op de uit
bouw van het HCO tot streekarchief. Bij de
acquisitie van particuliere archieven lag
het accent de laatste jaren op de welzijns-
kant van de verzorgingsstaat en de archie
ven van migranten. Op dit stevige funda
ment bouwt het HCO voort.
Het Overijsselse archiefbedrijf zal zich
Gerard Lasee herinneren als een onderne
mende, kritische en initiatiefrijke collega
en dankt hem voor de uitdaging en inspi
ratie die hij daardoor heeft geboden.
Prof.dr. Eric Fischer, algemeen directeur
van het Verbond van Verzekeraars, is de
nieuwe bestuursvoorzitter van GO oplei
dingen. De afgelopen vier jaar werd deze
functie vervuld door oud-Tweede-Kamerlid
Gerrit Valk. Laatstgenoemde heeft nu zijn
handen volledig vrij voor zijn functie van
wethouder in de gemeente Bergen (NH).
Als bijzonder hoogleraar bedrijfsgeschiede
nis, een in 1994 door het NEHA ingestelde
leerstoel, geeft Fischer al meer dan tien jaar
colleges. Zijn bijzondere interesse voor het
onderwijs blijkt ook uit verschillende
bestuurlijke en adviserende werkzaamhe
den op dit gebied. Fischer over zijn nieuwe
functie: "Er is altijd en overal behoefte aan
kwaliteit en toegevoegde waarde. Goed
onderwijs speelt daarin een cruciale rol."
Niet alleen op onderwijskundig gebied is
Fischer actief. Zo vervult hij verschillende
functies op cultureel gebied en was en is hij
actief binnen verschillende archief- en erf
goedinstellingen, waaronder het IISG,
Nieuw Land Erfgoedstichting, Beeld en
Geluid en de KVAN.
De politicologe en wiskundige Natalie
Ceeney (34) is onlangs benoemd tot 'Keeper
of the Public Records' (vergelijkbaar met
onze Algemeen Rijksarchivaris) in Londen.
Voorheen werkte zij als management con
sultant bij McKinsey en was ze manager
bedrijfsvoering bij de British Library. Bij
deze laatste instelling heeft ze de commer
ciële activiteiten sterk gemoderniseerd.
Ceeney's benoeming op een functie die
van oudsher wordt bekleed door vooraan
staande historici en archivarissen is
niet onomstreden. De voormalige
Labour Party-activiste staat bekend als
iemand die de kosten kan terugdrin
gen en inkomsten kan genereren.
De Rijksarchiefinspectie (RAI) is begin
juli een collega van het eerste uur
kwijtgeraakt. Hélen Heskes stapt over
naar de Inspectie Openbare Orde en
Veiligheid (IOOV). Heskes begon in
december 1998 bij de RAI. De afgelo
pen jaren heeft ze zich vooral gericht
op de problematiek rond digitaal infor
matiebeheer. Over dit onderwerp
schreef ze samen met Manja Koomen
recent nog het rapport 'Een demente
rende Overheid?'
Sinds enkele maanden heeft de RAI er
ook weer een nieuwe inspecteur bij:
Jan van der Starre. Hij is afkomstig uit
het bedrijfsleven (Capgemini), waar hij
de afgelopen jaren heeft gewerkt als
consultant documentaire informatie
voorziening. Daarvoor werkte hij bij
de overheid, onder meer bij het
Rijksbureau voor Kunsthistorische
Documentatie. Daar heeft hij zich
onder meer bezig gehouden met de
informatisering bij musea. Van der
Starre is de opvolger van Marie-Anne
van de Griek, die eerder dit jaar bij de
inspectie vertrok.
De Rijksoverheid heeft een plan van
aanpak opgesteld voor het wegwerken
van de achterstanden in het overdragen
van archieven tot en met 1975 van de
centrale overheid. Dit plan is op 8 juli
door staatssecretaris Van der Laan van
Cultuur, mede namens minister Pechtold
van Bestuurlijke Vernieuwing, aangebo
den aan de Tweede Kamer. Het plan
wordt gedragen door alle ministeries, het
Nationaal Archief en de Centrale Archief
Selectiedienst. Ook de Raad voor Cultuur
is bij de opstelling van het plan betrok
ken geweest.
In dit plan krijgt een nieuwe, tijdelijke
projectorganisatie de taak de archieven-
voorraad van de centrale overheid t/m
1975, zo'n 74 kilometer materiaal, snel,
slagvaardig en op verantwoorde wijze te
selecteren en over te dragen aan het
Nationaal Archief. De projectorganisatie
werkt voor, en mét alle ministeries aan
het streven om deze achterstand in over
brenging in 3,5 jaar in te halen.
Zie voor de brief en het bijbehorende
plan van aanpak: www.minocw.nl/
archieven/brieven.html.
nieuws uit het veld
Mail uw nieuws naar: bureau@kvan.nl
Dit themanummer over Europa biedt
een goede gelegenheid om in een nieuwe
serie Webzijdelings de blik eens over de
grens te werpen. Was het vroeger noodza
kelijk ver te reizen naar archiefdiensten
om vervolgens te constateren dat je er
niets te zoeken (of beter: te vinden) had,
tegenwoordig kan het onderzoek thuis al
worden begonnen via internet. Maar is dat
wel zo? Hoe is het gesteld met de publica
tie van archiefinventarissen in de drie
grote Europese landen: Duitsland, Frank
rijk en Engeland?
Elk nadeel hep zijn voordeel. Ik onderzoek de
toegankelijkheid van archieven in het bui
tenland als relatieve nieuwkomer, dus kan
ik mij een oordeel vormen over hoe nieu
welingen hun weg vinden in het buiten
landse archiefwezen.
Ik begin mijn speurtocht in Frankrijk bij
les Archives Nationales (www.archivesnatio-
nales.culture.gouv.fr/). Het kan aan mijn
Frans liggen, maar helder vind ik de orga
nisatiestructuur niet. Elke organisatie heeft
haar eigen manier om de archieven en
hun inventarissen te presenteren. Geluk
kig wordt alles in de websites wel uitge
legd, maar het vergt veel studie voordat je
ergens bent. Zelf ben ik verder gedoken in
de website van het Centre Historique des
Archives Nationales met archiefbestanden
van voor 1958. Er zijn verschillende zoek
machines, die elk een eigen doel lijken te
hebben. Daarmee kunnen dus alleen erg
gerichte zoekvragen worden gesteld.
Wel zijn erg complete archievenoverzich
ten beschikbaar. Deze moeten 'met de
hand' hiërarchisch worden doorgelopen
waarna een volledig overzicht van toegan
gen wordt gepresenteerd, al dan niet in
een apart PDF-bestand. Soms is een volle
dige archiefinventaris beschikbaar; meestal
in PDF en een enkele keer in HTML.
Ook in Duitsland heb ik mij gericht op de
nationale archiefdienst: Das Bundesarchiv
(www.bundesarchiv.de/). Het Bundesarchiv
biedt een apart menu-item Bestdnde und
Findmittel, waarna meteen duidelijk wordt
uitgelegd dat er een online-archievenover-
zicht is en een collectie online-archiefin-
ventarissen. Vanuit het archievenoverzicht
wordt een verwijzing opgenomen naar de
digitale archiefinventaris - indien beschik
baar. Ook kan direct een lijst van beschik
bare inventarissen worden opgeroepen of
een zoekopdracht worden gegeven aan een
zoekmachine. Net als in Frankrijk zijn ver
schillende zoekmachines beschikbaar voor
deelverzamelingen van archiefinventaris
sen, wat erg verwarrend is.
MidosaSEARCH (www.bundesarchiv.de/
FindbuchServer/web/search.jsp) levert de
handige mogelijkheid om een vondst af te
drukken.
In het Verenigd Koninkrijk ten slotte zijn
ze in mijn ogen het verst gevorderd van
alle drie. Hier is een website beschikbaar
die archiefinventarissen uit bijna 400
instellingen doorzoekt: Access To Archives
(A2A) (www.a2a.org.uk/). Deze website is
ontwikkeld door de nationale archief
dienst van Groot-Brittannië (www.natio-
nalarchives.gov.uk/) en wordt hierdoor
ook beheerd. Het zoekresultaat presenteert
de informatie per instelling en per inven
taris, waarna de gebruiker de resultaten in
één inventaris kan bekijken. Eventueel kan
hij de gehele inventaris downloaden of
informatie aanvragen over de archief
dienst die het gevonden archief beheert.
Een voorbeeld waar de andere grote lan
den in Europa een voorbeeld aan kunnen
nemen!
In de afgelopen jaren heeft de Ge
meentelijke Archiefdienst Amersfoort
zich ontwikkeld van een stadsarchief dat
alleen werkt voor de gemeente Amers
foort tot een regionaal historisch cen
trum voor de hele regio Eemland, dat
bovendien fungeert als documentatie
centrum voor Nationaal Monument
Kamp Amersfoort. Die ontwikkeling zal
I
zijn bekroning vinden als over enkele
jaren het archief in het Eemcentrum
gezamenlijk gehuisvest wordt met ande
re culturele instellingen zoals de Open
bare Bibliotheek en Scholen in de Kunst
(muziekschool en creatief centrum). Om
ook in de naam de reikwijdte en ambitie
van het archief tot uitdrukking te bren
gen, gaat de dienst voortaan als Archief
Eemland door het leven (op internet:
www.archiefeemland.nl).
Communicatieplatfor(u)m
archieven
Op Het Archiefforum (www.archie-
ven.org of http://forum.archieven.org)
is een speciaal board 'Communicatie-
platfor(u)m archieven' gekomen. Dit
platform is een initiatief van en bedoeld
voor de medewerkers communicatie en
PR van archiefinstellingen.
U kunt er de volgende hoofdopties vin
den:
Nieuws
Vraag- en kennisbank
Voorstellen voor samenwerken
Bijeenkomsten communicatieplat
form
Degenen die gebruik willen maken van
het Communicatieplatfor(u)m archie
ven moeten zich eerst aanmelden als
deelnemer aan Het Archiefforum via de
optie 'registreer'. Daarna zorgt de
beheerder van Het Archiefforum dat
het board toegankelijk is.
NIEUWS
u i
archievenblad
september 2005
het veld
Ivo Zandhuis
1
september 2005
archievenblad
