OOOO#OOO00OO
fusie Drents Archief en gemeentearchief Assen
BEELD EN GELUID ONTDEKT IVENS-FILMS
nieuws uit het veld
6
nieuws uit het veld
Aanmelding voor Landelijke Archievendag 2005
LANDELIJKE
ARCHIEVEN
DAG
Zestig jaar bevrijding
in Streekarchief Midden-
Holland
NIEUWS
u i t
Per 1 april is Erik van der Doe aangesteld
als coördinator archieven bij het Bureau
Metamorfoze op de Koninklijke Biblio
theek. Metamorfoze heeft nu naast het lan
delijke programma voor de conservering
van bibliotheekmateriaal ook een apart tra
ject voor archieven. Voor het behoud van
archieven van nationaal belang heeft het
ministerie van OCW voor de komende
jaren geld beschikbaar gesteld. Metamor
foze is een samenwerkingsverband tussen
het Nationaal Archief, de Koninklijke
Bibliotheek en het instituut Collectie
Nederland. Hiervoor was Van der Doe
hoofd bewerken op het Nationaal Archief-
Eerder was hij verbonden aan het Zeeuws
Archief en werkzaam voor het oud-archief
van de gemeente Oostburg.
Sinds 1 april heeft het Internationaal
Informatiecentrum en Archief voor de
Vrouwenbeweging (IIAV) in Amsterdam
een nieuwe directeur in de persoon van dr.
Saskia Wieringa. Wieringa heeft jarenlange
ervaring als docent en onderzoeker op het
terrein van vrouwenstudies - voornamelijk
in derdewereldlanden - en heeft daarnaast
veel ervaring in het managen van onder-
zoeks- en ontwikkelingsprojecten.
Saskia Wieringa is cultureel antropoloog en
als senior onderzoeker verbonden aan de
Universiteit van Amsterdam. Ze is voorzit
ter van de International Association for the
Study of Sexuality, Culture and Society en
medeoprichter en bestuurslid van het
Kartini Network for Asian Women's
Studies. Vanaf het begin van de jaren
zeventig is ze actief betrokken bij de
Nederlandse én de internationale vrouwen
beweging. Ze heeft jarenlang gedoceerd op
het Haagse Institute of Social Studies en
was daar recentelijk Associate Professor.
Wieringa heeft vele internationale onder-
zoeks- en ontwikkelingsprojecten geleid op
het gebied van vrouwenstudies, seksualiteit
en HIV/AIDS. Ze heeft gedoceerd, onder
zoek gedaan en consultancy-projecten ver
richt in vele landen, waaronder Indonesië,
India, Japan, Namibië, Soedan, Peru en
Costa Rica. Haar vele publicaties zijn voor
namelijk gerelateerd aan vrouwenstudies,
de vrouwenbeweging en seksualiteit.
Wieringa volgt interim-directeur Inge Ruys
MBA op, die vanaf 10 februari 2004 werk
zaam was voor het IIAV. Zij verving voor
malig directeur Joke Blom, die op 26 januari
2004 onverwachts overleed.
De WoonOmgeving moet uitgroeien
tot de belangrijkste digitale infrastructuur
voor geografisch-historische informatie.
Naast kwartiermaker voor de beheerorgani
satie ten behoeve van De WoonOmgeving
Roelof Hol heeft DIVA onlangs Leila Liberge
aangesteld als inhoudelijk medewerker
digitale infrastructuur. Zij houdt zich aller
eerst bezig met het bijwerken en herstellen
van de huidige site. Vervolgens zal zij zich
richten op de verdere ontwikkeling van de
site.
Met ingang van 1 april is drs. Lieuwe
Zoodsma officieel benoemd tot directeur
van het Noord-Hollands Archief te
Haarlem. Het Noord-Hollands Archief is
de nieuwe naam van de organisatie die
is ontstaan uit de fusie tussen de
Archiefdienst voor Kennemerland en
het Rijksarchief in Noord-Holland. De
in Friesland geboren en getogen
Zoodsma studeerde rechtsgeschiedenis
aan de Vrije Universiteit en werkte ver
volgens tien jaar bij het Rijksarchief in
Zeeland te Middelburg. Op 1 januari
1995 werd hij gemeentearchivaris van
Haarlem en twee jaar later directeur van
de Archiefdienst voor Kennemerland.
Op 20 januari 2005 is op zeventig
jarige leeftijd Henk Hagemeijer overleden.
Hij werkte bijna veertig jaar als archief
medewerker bij Centraal Beheer in
Apeldoorn. Gedurende acht jaar was hij
penningmeester van de NVBA.
Sinds 6 januari vervult Tom van
Slooten, gemeentearchivaris van Heer
len, deze functie ook voor de gemeente
Simpelveld. Vanaf 1 november 2004
zijn de historische archieven van de
gemeente Simpelveld ondergebracht in
de archiefdepots van het Stadsarchief
Heerlen. Het betreft de archieven van de
gemeente Simpelveld (1795-1941) en de
voormalige gemeente Bocholtz (1794-
1940).
De fusie tussen het Drents Archief en
het gemeentearchief Assen kan doorgaan.
Dit heeft de Asser gemeenteraad op 24
februari besloten. De fusie moet nog wor
den goedgekeurd door het parlement,
omdat het Drents Archief tot aan het
moment van de fusie deel uitmaakt van
het ministerie van OCW. De nieuwe orga
nisatie, die Drents Archief blijft heten,
wordt een zogeheten gemeenschappelijke
regeling. Naar verwachting vindt de offi
ciële oprichting medio 2005 plaats.
De fusie moet ertoe leiden dat de histori
sche informatie van de archiefdiensten
nog beter een groot en gevarieerd publiek
bereikt. De nieuwe instelling wil dat reali
seren door bijvoorbeeld cultuurtoeristi-
sche activiteiten te organiseren en een
betere service te bieden voor onderzoe
kers. Archiefbezoekers kunnen rekenen
op een forse uitbreiding van het aantal
openingsuren (naar 43,5 uren per week),
betere faciliteiten en de beschikbaarheid
van digitale bronnen. Het Drents Archief
heeft inmiddels een naam opgebouwd in
het ontwikkelen van publieksgerichte
activiteiten, zoals 'Geheugen in Beeld' en
'Het Drents Verhalenkabinet'.
1 archievenblad april 2005
het veld
Mail uw nieuws naar: bureau@kvan.nl
Het Nederlands Instituut voor Beeld
en Geluid heeft recent drie verloren
gewaande films van Joris Ivens (1898-
1989) teruggevonden in zijn archieven.
Deze 'zwijgende' films uit 1930 zijn door
Ivens gemaakt in opdracht van de
Algemene Nederlandse Bouwarbeiders-
bond (ANBB). De opdracht van de bond
stelde Ivens in staat zich geheel te wijden
aan het maken van films. De films zullen
komend najaar worden vertoond op het
International Documentary Festival Am
sterdam (IDFA).
Tijdens research naar de Nederlandse
documentairefilm stuitte mediahistori-
cus Bert Hogenkamp van Beeld en Geluid
op de Evens-films 'Betonarbeid', 'Spoor
wegbouw Zuid-Limburg' en 'Van jeugd,
strijd en arbeid', geproduceerd in 1930.
Inmiddels heeft Beeld en Geluid de films
overgezet van het brandgevaarlijke
nitraat op veiligheidsfilm en is er een
master van gemaakt. Op deze wijze zijn
ze in ieder geval veiliggesteld, aangezien
nitraatfilm een onstabiele drager is en
zichzelf uiteindelijk vernietigt.
De films zijn gemaakt ter gelegenheid
van het tienjarig bestaan van de Alge
mene Nederlandse Bouwarbeidersbond.
Als centraal thema voor zijn films koos
Ivens de beroepstrots van de bouwarbei
ders. Hij schreef over deze opdracht in
zijn autobiografie: 'Dit was het. Iemand
had werkelijk behoefte aan mijn werk.
Hier lag een kans mijn werk richting,
doel en strijdbaarheid te geven. Hier
Een beeld uit de film 'Van jeugd, strijd en arbeid'.
Foto: Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid.
werd me de gelegenheid geboden om al
mijn tijd aan het maken van films te wij
den.'
De film 'Betonarbeid' laat zien hoe cais
sons worden gebouwd. Ivens benadrukt
de rol van de menselijke arbeid en maakt
daarbij gebruik van de typische avant-
garde-stijl van het einde van de jaren
twintig met veel nadruk op beeldcompo
sitie en montage.
De film 'Spoorwegbouw Zuid-Limburg'
gaat over de werkzaamheden aan het
'Miljoenenlijntje'. De spoorlijn tussen
Schaesberg, Kerkrade en Simpelveld die
per kilometer een miljoen gulden kostte.
Hiervoor moesten enorme hoeveelheden
grond worden verplaatst. De film laat
zien hoe mensen met hun eigen spier
kracht en met machines dit werk ver
richtten. Een thema dat Ivens overigens
in talloze films centraal stelde: de mens
die dankzij zijn arbeidskracht en vernuft
Doet uw instelling nog niet mee aan de Landelijke Archievendag op zaterdag 29
oktober a.s.? Meldt u dan nu aan, want het belooft een inspirerende dag te worden.
Het thema 'Buren' biedt uiteenlopende mogelijkheden nieuw publiek kennis te
laten maken met het archief. De Landelijke Archievendag vormt net als vorig jaar de
aftrap van de Week van de Geschiedenis. Deze week staat in het teken van burenre-
laties door de eeuwen heen. DIVA houdt u de
komende maanden weer op de hoogte van de
plannen en activiteiten van andere erfgoedin
stellingen. Kijk op www.divakoepel.nl voor het
aanmeldingsformulier.
de natuur de baas wordt. Ook deze film
kent de typerende avant-garde-filmstijl
van de jaren twintig: in kikvorsperspec
tief gefilmde arbeiders en spoorwagons
die diagonaal door het beeld lopen.
De derde film 'Van jeugd, strijd en
arbeid', ook wel bekend als 'Jeugddag
Vierhouten', brengt het vakantiekample
ven van jonge bouwvakkers in beeld in
het laatste jaar voordat de crisis toesloeg
in de bouw. Van deze film is alleen de
eerste acte bewaard gebleven.
Deze drie films maakten deel uit van een
filmprogramma, waarmee de Bouwar
beidersbond in 1930 en in 1931 een film
tournee organiseerde, onder de gelijkna
mige titel 'Van jeugd, strijd en arbeid'.
Zes Goudse instellingen, waaronder
het Streekarchief Midden-Holland, heb
ben de handen ineen geslagen voor een
educatief project rond zestig jaar bevrij
ding gericht op leerlingen van groep 8
van de basisschool. Ruim 150 leerlingen
van zeven basisscholen zijn in februari
vol enthousiasme begonnen met het
bezoeken van twee tentoonstellingen om
inspiratie op te doen. Het gaat om de ten
toonstelling 'Verboden klanken, muzika
le vrijheden' in het Verzetsmuseum Zuid-
Holland, over door de bezetter verboden
muziek, en om de tentoonstelling
'Bevrijding, 60 jaar geleden' in het
Streekarchief, waar verschillende aspec
ten van de bevrijding worden geïllus
treerd met foto's en originele oorlogsaffi
ches. Inmiddels zijn de klassen zelf aan
de slag gegaan met liedteksten, gedichten
en tekeningen. Het eindresultaat van dit
project wordt een cd met daarop door de
scholieren gezongen eigen liedteksten en
voorgelezen gedichten. De tekeningen
worden tentoongesteld. De mooiste teke
ning zal de voorkant van het cd-hoesje
sieren.
april 2005
archievenblad
