Zeeuwse overlijdensakten tot 1940 op internet
Prijs voor Drents verhalenkabinet
Gemeentearchief Delft en Archeologie samen verder als RHC
Dagboekfragmenten razzia op flevolandbovenwater.nl
Studiedagen DIVA drukbezocht
nieuws uit het veld
Streekarchieven
gefuseerd
8
nieuws uit het veld
Het Zeeuws Archief heeft in december
het AKON-project (Algemene Klapper
Overlijdens-akten Nederland) feestelijk
afgesloten. Dit project behelsde het invoe
ren van de overlijdensakten van de Bur
gerlijke Stand van Zeeland. In tien jaar tijd
hebben meer dan veertig vrijwilligers van
het Zeeuws Archief 600.000 overlijdensak
ten in de computer ingevoerd. Het resul
taat is nu via internet door iedereen te
raadplegen. De overlijdensakten zijn nu
samen met andere genealogische bronnen
- zoals geboorte- en huwelijksakten van de
Burgerlijke Stand, lijs
ten van inwoners en
emigranten - beschik
baar via de genealogi
sche database van het
Zeeuws Archief (ISIS):
http://database.zeeuws-
archief.nl.
De enorme klus is in
1994 opgestart door de
Stichting Historische
Steekproef Nederlandse
bevolking te Amster
dam (HSN) en het
Zeeuws Archief. De
HSN doet onderzoek
naar levensgeschiede
nissen van Nederlan
ders. Van een bepaald
percentage Nederlanders die in de negen
tiende en twintigste eeuw hebben geleefd,
worden alle gegevens verzameld om een
beeld te krijgen van de mensen die in ons
land woonden. Om het overlijden van
deze mensen en hun families makkelijker
terug te kunnen vinden, ontwikkelde de
HSN een programma voor het invoeren
van de overlijdensakten. Aangezien de
Zeeuwse akten van de Burgerlijke Stand
worden bewaard bij het Zeeuws Archief
zocht de HSN in Zeeland samenwerking
met deze archiefinstelling.
Voor het invoeren van de
vele honderdduizenden
akten stelden behalve
enkele vrijwilligers van het
Zeeuws Archief, ook leden
van de Nederlandse Genea
logische Vereniging afde
ling Zeeland hun diensten
ter beschikking. Immers,
voor genealogisch onder
zoek zijn de overlijdensak-
Francois de Reu.de oudste Zeeuw in
de negentiende eeuw. Hij overleed te
Nieuwvlietop I april 1899 op 103-
jarige leeftijd! Hij was geboren in de
achttiende eeuw, op 16 maart 1796,
nog voor het begin van de Burger
lijke Stand. Foto: Genealogisch
Centrum Zeeland.
ten eveneens zeer belangrijk.
Alle overlijdensakten van de Burgerlijke
Stand van de in totaal 153 (voormalige)
gemeenten in Zeeland over de periode
1811-1940 zijn nu ingevoerd. Aangezien
de Burgerlijke Stand in Zeeuws-Vlaanderen
al op 22 september 1796 begon, zijn van
dit gedeelte van Zeeland de akten vanaf
dat moment ingevoerd.
Per akte is hiermee een groot aantal gege
vens digitaal beschikbaar: de naam van de
overledene, diens leeftijd bij overlijden,
geboorteplaats, burgerlijke staat en beroep.
Ook gegevens over de partner en de ouders
(inclusief leeftijden en beroepen) zijn, als
deze in de akten genoemd zijn, ingevoerd.
Ze geven zo een goed beeld van de identi
teit van de overledene en raadpleging van
de originele akte is daardoor in veel geval
len niet meer nodig.
Sinds 1 januari is het streekarchief
Hollands Midden gefuseerd met het
streekarchief Krimpenerwaard te
Schoonhoven. De nieuwe organisatie
gaat verder onder de naam streekarchief
Midden-Holland met als vestigings
plaats Gouda.
Het Drents Archief heeft met het
samenwerkingsproject 'Het Drents verha
lenkabinet' op 21 december de Prijs voor
het meest innovatieve ICT-project van de
provincie Drenthe ontvangen. De prijs
bestaat uit een oorkonde. Eerder heeft de
adviescommissie van het provinciaal
bestuur al een subsidiebedrag van 70.000
euro aan het project toegekend. Het pro
ject is in samenwerking met GGZ Drenthe
en Waag Society te Amsterdam ontwik
keld. Het Drents verhalenkabinet is een
vervolg op het project Geheugen in Beeld
waarbij historisch fotomateriaal is ingezet
om dementerende ouderen te activeren.
Het Drents verhalenkabinet is een echt
meubelstuk dat historisch beeld- en
geluidsmateriaal bevat uit het Drents
Audiovisueel Archief (DAVA). Gebruikers
van het kabinet kunnen kiezen welk frag
ment ze willen bekijken of beluisteren; je
zou het kunnen vergelijken met een juke
box met historisch materiaal. Het kabinet
is speciaal ontwikkeld voor ouderen met
het idee dat naar aanleiding van de films
en het geluidsmateriaal onbekende herin
neringen en verhalen worden uitgelokt.
Herinneringen vastleggen
Met Het Drents verhalenkabinet
kunnen senioren daarnaast hun herinne
ringen en verhalen samen met eigen
materiaal als foto's en film digitaal vast
leggen en zo via het kabinet voor ande
ren toegankelijk maken. Dit materiaal
komt tevens via een website voor een
veel bredere groep beschikbaar. Lokaal en
regionaal erfgoed wordt op deze manier
behouden en toegankelijk gemaakt.
Het is de bedoeling dat het verhalenkabi
net een bijdrage zal leveren in de kwali
teit van wonen, zorg en welzijn van
ouderen in en rondom zorginstellingen.
De bewoners en bezoekers van zorgcen
trum Dekelhem in Gieten (onderdeel van
GGZ Drenthe) kunnen het verhalenkabi
net in de loop van 2005 voor het eerst in
de praktijk gebruiken.
De jury schreef over Het Drents verhalen
kabinet: 'Een goed project waarin meer
dere doelstellingen samenkomen. Het is
nieuw voor Drenthe en levert op een
hele laagdrempelige manier toegang tot
Drents cultureel erfgoed. Het project
integreert op een innovatieve manier
moderne ICT-technologie en cultureel
erfgoed. De opzet sluit goed aan bij de
doelgroep en bij succes kan dit project
breder benut worden.'
archievenblad
februari 2005
Het Gemeentearchief Delft en het
gemeentelijke vakteam Archeologie zijn
per 1 januari 2005 officieel samengevoegd
tot één organisatie: het Regionaal Histo
risch Centrum Delft, afgekort RHC Delft.
Op die datum is ook Cees Vanweesen-
beeck als nieuwe directeur van het RHC
aangetreden.
De archieven en het archeologische erf
goed van Delft worden beheerd en voor
het publiek toegankelijk gemaakt vanuit
één organisatie: het RHC. Het woord
'regionaal' in de nieuwe naam geeft al aan
dat beide instellingen een groter gebied
bestrijken dan de gemeente Delft. Het
gemeentearchief bedient ook Pijnacker-
Nootdorp, Midden-Delfland en Rijswijk.
Archeologie werkt behalve voor Delft ook
voor Midden-Delfland en er zijn overeen
komsten in de maak met Pijnacker-
Nootdorp en Westland. Dat de instellingen
verwante taken hebben en bovendien
beide actief zijn in de regio, maakt samen
werking logisch en organisatorische ver
sterking noodzakelijk.
Het RHC krijgt een zelfstandiger positie in
de Delftse gemeentelijke organisatie en
een eigen directeur. Gemeentearchivaris
Gerrit Verhoeven gaf leiding aan het RHC-
in-oprichting. Omdat hij de directeurs
functie niet ambieerde en bovendien kor
ter gaat werken, is afgelopen zomer een
wervingscampagne gevoerd. De sollicita
tiecommissie koos uit 141 kandidaten
Cees Vanweesenbeeck. Hij was directeur
van de sector Cultuur in Bergen op Zoom
en eerder gemeentearchivaris van die stad.
Hij heeft als opdracht gekregen van het
RHC een stevige organisatie te maken en
gaat bovendien met de directeur van de
Gemeentemusea onderzoeken hoe de
samenwerking met die instelling verder
kan worden versterkt. De deskundigheid
en de collecties vullen elkaar immers
prachtig aan. Dat blijkt bijvoorbeeld uit
de succesvolle gezamenlijke tentoonstel
lingen en het tijdschrift Delf. Cultuurhisto
risch Bulletin Delft dat Gemeentearchief,
Gemeentemusea, Archeologie en Bouw-
historie al sinds 1997 samen uitgeven.
Op 17 november 2004 was het pre
cies zestig jaar geleden dat bij een grote
razzia in de Noordoostpolder honderden
mannen door de Duitsers werden opge
pakt. Ter gelegenheid hiervan is op de
website www.flevolandbovenwater.nl
een deel van een dagboek geplaatst van
iemand die de razzia persoonlijk heeft
meegemaakt en destijds naar Duitsland
werd gevoerd.
In 1942 viel de Noordoostpolder droog,
de tweede polder in het Zuiderzeeproject.
Bij de ontginning waren duizenden
jonge mannen betrokken die uit alle stre
ken van het toen door Nazi-Duitsland
bezette Nederland kwamen. Het werken
in de polder was aantrekkelijk omdat de
arbeiders waren vrijgesteld van
Arbeitseinsatz in Duitsland. Aan het einde
van de oorlog was de situatie voor de
bezetter zo nijpend geworden dat de
Duitse autoriteiten besloten een einde te
maken aan de uitzonderingspositie voor
de polderwerkers. In november 1944 werd
de Noordoostpolder hermetisch afgeslo
ten en zo'n 1800 jongens en mannen
werden gearresteerd. De meesten werden
in de buurt van Lingen, niet ver van de
Nederlandse grens, tewerkgesteld. Ze wer
den ingezet bij de bouw van een verdedi
gingslinie die tot doel had een geallieerde
invasie in Duitsland tegen te houden.
Op de website www.flevolandbovenwa-
ter.nl is een dagboekfragment geplaatst
van de heer Hans Muis, woonachtig te
Emmeloord. Hij was ten tijde van de raz
zia 24 jaar oud en werkte als ploegbaas
bij het Centraal Magazijn bij Vollenhove.
Hij werd, zoals vele anderen in de
Noordoostpolder, opgepakt en naar
Duitsland gevoerd. Het dagboekfragment
geeft een bijzondere kijk van binnenuit
op deze dramatische gebeurtenissen. De
onzekerheid en de angst voor wat hen te
wachten stond zijn voelbaar aanwezig in
dit ooggetuigenverslag. Hans Muis zou
pas in april 1945 uit Duitsland terugke
ren.
Op 1 en 9 december jl. organiseerde
DIVA weer twee drukbezochte studieda
gen. Het thema van de studiedag Edu
catie, over het opstellen van een educa
tiebeleidsplan, bleek een schot in de
roos. Het Drents Archief in Assen, voor
loper op het gebied van educatie en
beleid, leverde het voorbeeld voor de
dag.
De studiedag van de sectie Kwaliteits
zorg, 'Transparantie in Dienstverlening',
bracht zo'n negentig mensen naar
Apeldoorn. De resultaten van de Kwali
teitsmonitor 2004 wer
den gepresenteerd door
Evidens. Op nietsont
ziende wijze werd daar
na een oordeel geveld
over de toegankelijkheid
van sommige archief
websites door een grote
klant, de Nederlandse Genealogische
Vereniging. Ten slotte werd met behulp
van de deelnemers door de site-testers
van Happy User gekeken wat er dan pre
cies moet worden gedaan om een web
site overzichte
lijk en transpa
rant te maken.
Ook is er naar
aanleiding
hiervan gespro
ken over het
opstellen van
concrete eisen waaraan een goede web
site van een archiefinstelling moet vol
doen. De presentaties van de beide
dagen zijn, evenals de foto's, te zien op
de website van DIVA.
februari 2005
archievenblad
