Dubbel leven
nppef [Gagu
LOEK NIJHOLT
ARCHIEFSERVICE B.V
Compacte Archief-Systemen
Kardex Systemen B.V.
Barwoutswaarder 13a, 3449 HE Woerden
Postbus 250, 3440 AG Woerden
Telefoon (0348) 49 40 40, Telefax (0348) 49 40 60
E-mail: info@kardex.nl, Website: www.kardex.nl
II
Art Conservation
www.artconservation.nl
A member of the KARDEX Group Industrieholding Cham AG
In de kerstvakantie weer zo'n ont
dekking. Een ontdekking die al duizen
den keren ontdekt is, maar nu was ik
gelukkig aan de beurt: Michel de
Montaigne, De Essays in de vertaling van
Hans van Pinxteren. Enkele maanden
geleden verschenen. Een enorme pil van
1500 bladzijden, maar van begin tot
einde boeiend. Een lawine van observa
ties, confrontaties en vragen die op je
afkomt en je over
rompelt. Maar ten
slotte blijft één
vraag je bezighou
den: hoe kan het dat
de zestiende-eeuwer
Montaigne zo dicht
bij ons staat, terwijl
vele negentiende
en twintigste-eeuw-
se schrijvers al volle
dige vreemden voor
ons zijn, waarmee
contact niet meer
mogelijk is?
lijk tot de intimi van Montaigne en je
voelt je onvoorwaardelijk aangesproken.
Hij daagt je voortdurend uit zelf te den
ken, tegen alle vooroordelen en gevestig
de meningen in. Het is alsof je bij
Montaigne aan de keukentafel zit en met
hem het gesprek aangaat.
Fascinerend is het, als je het boek leest, je
te realiseren hoe dicht Montaigne bij ons
Eerst iets over de
man, Michel de
Montaigne.
Geboren in 1533 en
gestorven in 1592
op dezelfde plek, het
kasteel van Mon
taigne ten oosten
van Bordeaux in de
Périgord.
Hij bekleedde enkele
openbare functies,
onder andere als lid
van het gerechtshof van Bordeaux. Maar
hij legde die functie neer toen de heksen
processen in die streek voor de deur ston
den en hij, zoals de vertaler treffend zegt,
al wist hoe ze zouden aflopen: heksen
moeten nu eenmaal branden. Hij trekt
zich in 1570, op zijn 37ste, terug op het
kasteel, bestiert het landgoed, maar legt
zich vooral toe op het bestuderen van de
klassieke schrijvers en - later - het schrij
ven van zijn Essays, waarin hij de eigen
ik verkent aan de hand van allerlei the
ma's en allerlei exempla uit de klassieke
literatuur. Er ontstaat een heel eigenaar
dig boek. Het boek is een zelfgesprek,
maar de lezer wordt voortdurend bij het
betoog betrokken. Als je het boek leest,
zo stelt Van Pinxteren, behoor je eigen-
staat. Zijn manier van observeren, den
ken, reageren... het maakt een ongeloof
lijk moderne indruk. Maar even fascine
rend is het om je dan te beseffen hoe snel
tijden wegzakken in het verleden. Zelfs
als ik filmbeelden uit de jaren zeventig
zie, heb ik al moeite om te begrijpen dat
dat de context was waarin ikzelf nog zo
kort geleden leefde. Waar ligt dat nu aan?
Een belangrijke vraag, omdat het ant
woord voor instellingen als de onze ook
een sleutel is tot het bereiken van het
publiek. Wat is de gevoelige snaar?
Montaigne geeft wellicht zelf het ant
woord. In het essay 'Over enige verzen
van Vergilius' zegt hij: 'De wijsheid van
mijn les zit hem in de getrouwheid, de
vrijmoedigheid, het authentieke en niets
dan dat.' De clou zit niet zozeer in het
woord les, maar in het begrip authentiek.
Wat Montaigne uniek maakt is de wijze
waarop hij geheel vrijmoedig en authen
tiek zijn visies en ervaringen op papier
zet. Hoe authentiek hij is en hoe weinig
hij zich om zijn publiek en omgeving wil
bekommeren, blijkt al uit het woord
vooraf, Aan de lezer'Dus, lezer, ik vorm
zelf de stof van mijn boek; u zou wel gek
zijn uw tijd te ver
doen met een zo
frivool en ijdel
onderwerp.
Vaarwel dus.' En
dan begint-ie!
De behoefte van
ieder mens om zijn
ervaringen te delen,
is - zo veronderstel
ik - de bedoelde
gevoelige snaar.
Om onszelf te vor
men en te onder
houden zoeken we
de confrontatie met
authentieke erva
ringen van mensen
om ons heen,
vrienden, kennis
sen, schrijvers, enz.
Maar die authentie
ke ervaringen zijn
natuurlijk ook in
het verleden te vin
den. Kunnen onze
instellingen daarin
een rol spelen? Het
archief als bron van informatie, maar ook
als bijna onuitputtelijk reservoir van
authentieke ervaringen. Een wetsteen
voor de moderne mens. Het zou geweldig
zijn als we in het besef van het publiek
een door Montaigne geciteerd epigram
van Martialis zouden kunnen laten wer
ken:
27
RESTAURATIE CONSERVERING
Mimispectral
met de ARTIST cam
Art Conservation is ook uw partner voor ga
Massa-conservering k
Art Conservation BV leieroon 0102340291
Kon.Wilhelmlnahaven ZZ19 Fax 0104603437
3134KG Vlaardingen E-mail, info@artconservation.nl
advisering
projecten
documentaire informatievoorziening
archiefbewerking
archiefopslag
Een bekende naam, die staat voor langdurige en brede
ervaring. Deskundigheid, klantgerichtheid en kwaliteit staan bij
ons voorop. Daardoor zijn onze adviezen op maat
gesneden oplossingen. Ook voor de voorbereiding en uitvoering
van projecten staan wij voor u klaar, evenals voor veranderingen
bij uw documentaire informatieverzorging en de
bewerking van uw archieven.Tenslotte bieden wij opslag
van archieven aan in ons eigen archiefdepot.
GOED ARCHIEFBEHEER HEEFT AANDACHT
NODIG. PERSOONLIJKE SERVICE.ONAFHANKELIJK
ADVIES.DAT KUNNEN WIJ U GEVEN.
Bel, schrijf, fax of e-mail voor meer informatie:
Ds. van Haaftenlaan 23
3984 NP Odijk
tel.:030-6572228
fax.: 030-6572228
e-mail: loeknijholtarchief@hetnet.nl
K A R D E X
Door Bert Looper
'Die mens leeft twee keer, die kan genieten
van het verleden.1
b.looper@hcov.nl
Tekening: Peter Vlot
februari 2005
archievenblad
