functie ei design msseri B( )MEFA Utéèi Tüüi van Ts7 Lourens Oldersma* mnm m ■h—mMBWII w Voor inlichtingen over tarieven en plaatsing van zowel product- als personeelsadvertenties kunt u contact opnemen met: Sales Services, contact persoon: Gerrit Kulsdom Postbus 2317, 1620 EH Hoorn Tel. 0229 - 211 211. Fax 0229 - 270 404 E-mail: snsdtp@planet.nl ö/sns@wxs.nl Het volgende nummer van het Archievenblad verschijnt op 1 november 2003. V <s<zte ewcceó Rekken en kasten Archief rekken Studie- en IT-tafels Dealing en control desks Bezoek onze stand 3.A.060 7 t/m 9 oktober 2003 Jaarbeurs Utrecht My Office de archiefschat ut adventc&t*t<p a*td Postbus 5014 8260 GA Kampen Tel.: +31(0)38 3370444 Fax: +31(0)38 3312285 E-mail: info@bomefa.nl www.bomefa.nl S m •4-"' B De archiefschat De keuze van dé archiefschat is een schier onmogelijke. Het heeft iets van een keuze moeten maken welke van je kinderen je het meest dierbaar is. En helemaal nu de kinderschaar meer dan verdubbeld is door de fusie. Immers uit het Ryksargyf, de Provinsjale Biblioteek fan Fryslan en het Frysk Letterkundich Museum en Dokumintaasjesintrum, is in 2002 Tresoar ontstaan. Niet voor niets heeft het sinds 1 september 2002 bestaande Friese instituut de naam Tresoar gekregen. Tresoar, de ruimte waar de meest waardevolle stukken werden en worden opgeborgen, de schatkamer. Een schatkamer vol met onder andere een handschrift uit 836, het Friese vrij heidsprivilege, de laatste schoenen en gedichten van dichter-staatsman Pieter Jelles Troelstra, de door stadhouder Johan Willem Friso aan de Franeker Academie geschonken Blaeu-atlas in een speciaal gemaakte pronkkast, het recla me- en verpakkingsmateriaal van Koop- mans Meelfabrieken, archief en biblio theek van de universiteit van Franeker en het Hof van Friesland. Ik kan zo wel door blijven gaan maar dat is niet de bedoe ling van de opdracht van de redactie. Die wil dat er een keuze gemaakt wordt. Bij de door mij gemaakt keuze heb ik als cri terium genomen: de uiterlijke verschij ning, de inhoud en het verhaal achter het stuk. In 1975 bood mevrouw S. Brandsma-Kats uit Opeinde het Ryksargyf een envelop met daarin drie briefjes aan. Het waren brieven afkomstig van Romke Eelkes Zandstra, die in het leger van Napoleon had gediend, aan zijn verloofde Sjoukje Hendriks. De briefjes waren steeds van moeder op dochter doorgegeven. Het oudste briefje is een kattebelletje, geschreven in april 1811 in Leeuwarden vanaf het Toernooi- veld. Op dit Toernooiveld moesten de lotelingen zich verzamelen. In dit briefje schrijft hij dat ze op vrijdag zullen ver trekken richting Groningen. Hij hoopt dan dat hij in de buurt van haar woon plaats Twijzel een nacht verlof kan krij gen zodat ze elkaar nog even kunnen zien. De tweede brief, gedateerd 29 augustus 1811, heeft een fraai briefhoofd. Het is een ingekleurde tekening van een dame die van een soldaat een brief overhan digd krijgt. Romke schrijft hierin dat ze nog in het kamp van 'Baloeije' (Boulogne?) zijn maar dat het gerucht gaat dat ze naar het kamp bij Zeist zullen vertrekken. De derde brief aan Sjoukje is ongeda teerd, maar verwijst naar een brief van haar van oktober. Blijkbaar sloeg bij haar de twijfel toe, maar Romke is optimisti scher: 'ik kan niet loven dat ik soldaat blijf, het kan zoo niet lang dure.En er is ook niet een andere geliefde in het spel: 'O neen, suike liefe vroului zijn er niet meer dat ik een ander zou voor u kiese. Toch was de twijfel van Sjoukje niet geheel onterecht; Romkes regiment is in mei 1812 naar Stuttgart getrokken en vandaar richting Rusland. Romke is niet meer teruggekeerd. De maire van Drachten geeft in een brief aan de Gouverneur van Friesland op dat het laatste teken van leven van Romke dateert van 29 mei 1812 en afkomstig was uit Stuttgart. Romkes verloofde wacht nog negen jaar op hem, maar trouwt uiteindelijk op 33-jarige leeftijd een weduwnaar. Zij krijgt vijf kinderen. De brieven van haar grote liefde heeft ze altijd bewaard en doorgegeven aan een van haar dochters. ■-/'/A' w In een reportage van Omrop Fryslan kwa men deze drie brieven ter sprake. Hierop reageerde mevrouw Feenstra-Kats met de mededeling dat zij ook nog een brief van die Romke in haar bezit had en wel wou afstaan. Mevrouw Feenstra bleek een nakomeling van de broer van Romke. De brief, gericht aan zijn ouders, is ook geschreven in Baloeije en gedateerd 1 juli 1811. In tegenstelling tot de brieven aan zijn verloofde staat in deze brief meer informatie over het leven van de soldaat. 'In ons champ staan bij de 300 tenten en wij legge met ons 20 in een tent en legge naast malkaar op strooij en 1 grouwe sak daar moet wij naken in en ons jas is ons deken en de ransel ons hoofdkussen. De vlojen en muisen zijn zoo sterk dat wij er niet om kun nen rusten. Het eten in het Franse leger was ook niet alles: 'wij krijgen om de 4 dagen 2 broden maar kunnen er niet met toe. Ik koop er nog een bij, dan moet ik het nog rekken. En we kunnen het voor de muisen niet bewaren. Omdat hij voedsel bij moet kopen vraagt hij zijn ouders geld via een postwissel te versturen - 'die geen geld heeft moet honger lijje' - Hij legt zijn ouders uit hoe ze een postwissel moeten versturen. De brieven van Romke Eelkes Zandstra waren sinds 1975 al zeer geliefd bij rond leidingen. Het briefhoofd van de tweede brief en het verhaal van de bakkers knecht die moest vechten in het leger van Napoleon en niet meer terugkwam, spraken de mensen zeer aan. Met het verkrijgen van de brief van Romke aan zijn ouders is er een beter beeld ontstaan van de ontberingen die hij heeft ondergaan. Het maakt het ver haal completer en voor de bezoekers nog aansprekender. Daarnaast is het voor mij altijd het voorbeeld dat archieven gege vens bevatten van en voor iedereen. Ieder mens kan iets van zichzelf terug vinden in de archieven. Lourens Oldersma is manager marketing en PR bij Tresoar in Leeuwarden. november 2003 archievenblad

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Archievenblad | 2003 | | pagina 1