Digitale Oplossingen
ONDERBEZET OP DIV-GEBIED?
HaegheVelde BV
Art Conservation
nnnnnnonnnnooonn
iDisfljConsult^
www.artconservation.nl
Document Management
- uw technische tekeningen, tekstdocumenten en
foto's bij elkaar in één file
- doorzoekbaar op tekst, OMR en IMR
- scannen van boeken en tijdschriften, dossiers,
registers, akten, persoons- en woningkaarten
- scannen in kleur: diverse bestandsformaten
RESTAURATIE CONSERVERING
Het vervullen van (tijdelijke) vacatures op
het gebied van DIV is een arbeidsintensieve
en prijzige aangelegenheid. DisConsult
neemt deze zorg van u over. Wij hebben ja
renlange ervaring in het detacheren, werven
en selecteren van gekwalificeerd en gemo
tiveerd DIV-personeel.
Detachering
DisConsult heeft personeel in dienst - uitvoerend, staf
en management - waarover u voor kortere of langere
tijd kunt beschikken.
Werving en selectie
DisConsult beschikt over specialistische
kennis voor werving en selectie en beschikt
over een uitgebreid netwerk. Hierdoor kun
nen wij snel en doeltreffend een kandidaat
selecteren die past in het door u geschetste
profiel.
Meer weten?
Als u meer wilt weten over onze diensten, belt u dan
met DisConsult, telefoon 079 - 342 95 09. Wij kun
nen u dan van alle informatie voorzien.
DOCUMENT MANAGEMENT KENNIS MANAGEMENT 4 WORKfLOW MANAGEMENT DIOR-OPLEIDINGEN
Cityhouse, Engelondlaon 174, 2711 DW ZOETERMEER,
telefoon 079 - 342 95 09, fax 079 - 342 59 46, www.diiconsult.nl, e-mail: info@disconsult.nl
Nieuw-Guinea
den zij grote stokken in de vorm van een kruis op
de grond, zodat vanuit de lucht gezien kon wor
den dat er iets aan de hand was.
De kaartjes kennen een systematische indeling.
De omvang van de bevolking in het dorp (inclu
sief het aantal mannen, vrouwen en kinderen)
wordt gegeven, het aantal en het soort huizen,
de naam van het dorpshoofd en dat van de wakil
(vertegenwoordiger van het bestuur), de guru
(onderwijzer) en de godsdienstleraar. Zelfs het
aantal aanhangers per godsdienst (Prot., RK,
Mohammedaans, heiden) is vermeld. De toe
stand van de gezondheid en het voorkomen van
ziekten als malaria, lepra en framboesia krijgt
aandacht (in sommige gevallen wordt zelfs
gemeld of de bevolking 'zindelijk' was), hoe men
aan water kwam (uit putten, een rivier of door
middel van het opvangen van regenwater), of er
tuintjes waren en wat er dan verbouwd werd, of
men aan jacht (meestal varkens en boomkangoe
roes) of visvangst deed. De omgeving is beschre
ven, hoe men er kon komen, welke paden er
waren, de verschillen tussen het natte en het
droge seizoen, en of die per jeep, fiets of alleen
lopend konden worden begaan. Ook werd, dui
delijk vanuit een beheersoogpunt, het voorko
men van bloedzuigers of muskieten aangegeven
en de nabijheid van een airstrip voor vliegtuigen.
Bij de kustdorpen wordt aangegeven of er lan
dingsmogelijkheden zijn en hoe die zijn te her
kennen ('aan een op het strand opgericht groot
wit kruis, de plaats aangevende waar in 1897 een
missionaris werd vermoord...1). Aardig is de
rubriek 'houding van de bevolking', die varieerde
van (meestal) 'vriendelijk en behulpzaam' tot
'terughoudend en achterdochtig'. Meestal
namen de vriendelijkheid en nieuwsgierigheid
af, naarmate men verder in het binnenland
kwam. In enkele gevallen worden ook de mensen
zelf beschreven, zoals in het dorp Epauri in het
zuidwesten: 'Bewoners zijn klein van stuk, heb
ben een brachicephale schedel met een brede
neus en dragen weinig kleding. Mannen dragen
peniskokers. Draagnetten worden gebruikt.
Volgens de bevolking is er nog nimmer een
patrouille geweest'.
De gegevens in de cartotheek zijn overgenomen
uit de patrouillerapporten (met, hoewel niet in
alle gevallen, vermelding van welk rapport) van
landmachteenheden en mariniers. De waarde
van de informatie is vooral gelegen in het feit dat
de optekening door de patrouilles nog uit de tijd
dateert dat de verschillende bevolkingsgroepen
nog grotendeels volgens traditionele opvattingen
leefden en niet of nauwelijks van buitenaf waren
beïnvloed. En het waren juist de militairen die in
Trefwoorden cartotheek
MARID-archief
de dorpen kwamen, de wegen kenden (inclusief
de zogenaamde 'muizenpaden') en contact met
de lokale bevolking hadden. Het is daarom ook
niet verwonderlijk dat dergelijke gegevens in een
militair archief zitten.
In een volgend nummer van het Archievenblad zal
worden ingegaan op andere voor cultureel antro
pologen interessante bronnen in het archief van
de MARID. Tevens zal worden vooruitgekeken
naar hierop aansluitende, en volgend jaar naar
het Nationaal Archief over te brengen, Marine
archieven die op dit moment bij de CAS in
Winschoten in bewerking zijn. Deze in militaire
archieven verstopte bronnen zijn van belang
voor de geschiedenis van de Papoea's in Nieuw-
Guinea en verdienen het 'ontdekt' te worden.
15
's Gravenhage
070-3096039
lnfo@haegheVelde.nl
www.haegheVelde.nl
Inwoners
aantal en samenstelling
Huizen
soort en aantal woningen
Kamponghoofd
naam
Wakil (vertegenwoordiger)
naam
Guru (schoolmeester)
naam
Godsdienstleraar
naam
Godsdienst
soort en aanhang
Gezondheid
voorkomende ziekten
Tuinen
soort verbouwde producten
Drinkwater
herkomst
Leefwijze
economisch bestaan
Paden
verbindingen
Terreingesteldheid
natuurlijke omgeving
Houding van de bevolking
mate van vriendelijkheid
Bezoek door politie
frequentie
Landingsmogelijkheid
bereikbaarheid via de kust
Prauwen
aantal schepen
Erik van der Doe is hoofd Bewerken op het Nationaal Archief en
was projectleider voor de overdracht van het MARID-archief.
oktober 2003 archievenblad
Noten
1. Zie het prachtige tijdsdocument
Vademecum voor Nederlands-Nieuw-
Guinea, uitgegeven door het Nieuw-
Guinea Instituut i.s.m. het Ministerie
van Overzeese Rijksdelen (Den
Helder 1956); zie over de naoorlogse
bestuurlijke ontwikkeling van Nieuw-
Guinea vooral P. Schoorl (red.),
Besturen in Nieuw-Guinea 1945-1962.
Ontwikkelingswerk in een periode van
politieke onrust (KITLV Leiden 1996);
een overzicht van het ontwikkelings
proces in Nieuw-Guinea (vooral
gericht op de effecten voor de
Papoea's) in de naoorlogse periode
is o.a. beschreven in het proefschrift
van bestuursambtenaar C.S.I.J.
Lagerberg, Jaren van reconstructie.
Nieuw-Guinea van 1949 tot 1961
('s-Hertogenbosch 1962); voor de
recente politiek-militaire geschiede
nis zie M. Elands en A. Staarman
(red.), Afscheid van Nieuw-Guinea.
Het Nederlands-Indonesisch conflict
1950-1962 (Bussum 2003).
2. Nationaal Archief (NA), toegangsnum
mer 2.01.39, Inventaris van het
archief van de Marine
Inlichtingendienst en voorgangers in
Nederlands Oost-lndië en Nieuw-
Guinea (MARID NOING), (1905)1945-
1963(1989), Winschoten 2003. Zie
over de MARID o.a. W. Jensen en
G. Platje, De MARID. De Marine
Inlichtingendienst van binnenuit
belicht (Den Haag 1997) en de in
opdracht van de Verenigde Chefs van
Staven geschreven studie De
Nederlandse strijdkrachten in Nieuw-
Guinea (onder redactie van de afde
ling Maritieme Historie, 6 delen met
bijlagen) in typoscript aanwezig in
het archief van de MARID NOING,
inv.nrs. 2405-2416.
3. NA, MARID NOING, inv.nr. 2420.
