Digitaliseringsproject Trésor Bibliotheek TU Delft
Haags Gemeentearchief verwelkomt 'Gezicht op de hofvijver
ICN-informatieblad 'Het bewaren van fotografisch materiaal'
nieuws uit het veld
Op 31 augustus 1847 werd het
Nederlandsch Instituut van Ingenieurs
opgericht in het Akademie-gebouw in
Delft. Vanaf 4 februari 1848 is de naam
Koninlijk Instituut van Ingenieurs.
'Terstond na de oprichting van het
Instituut wijdde de Raad van Bestuur
zijne zorgen aan het uitgeven van
geschriften,' aldus het Gedenkboek 1847-
1897. Naast de notulen van vergaderin
gen waren dat de Verhandelingen, mede
delingen en uittreksels uit buitenlandse
tijdschriften. De Verhandelingen waren
omvangrijke notities van leden over stu
dies en ervaringen opgedaan tijdens de
werkzaamheden. Ze gingen vergezeld
van grote detailtekeningen. De Verhan
delingen werden gepubliceerd op zuur-
houdend papier, dat in de loop der jaren
steeds brozer is geworden. Vooral de
grote uitslaande tekeningen
verdienen inmiddels het
predikaat 'zeer kwetsbaar'.
Om blijvende raadpleging
van dit basismateriaal van
Nederlandse ingenieursar-
beid uit die tijd toch moge
lijk te maken, heeft de
Bibliotheek TU Delft beslo
ten om tot digitalisering
over te gaan. De digitalise
ring valt samen met een bij
zondere gebeurtenis. Dit jaar wordt het
160-jarig bestaan van de voortzetting
van de Koninklijke Akademie gevierd
met een aantal historische publicaties.
Het boek Delfts Goud met geschreven
portretten van Delftse hoogleraren is er
een van. Ook dit digitaliseringsproject
past in dat kader.
Op dit moment zijn alle Verhan
delingen uit de jaren 1848-1850 digitaal
beschikbaar. Vanwege de omvang van
het plaatmateriaal zoals tekeningen en
kaarten zal de oplevering van de jaren
1850-1869 in de komende maanden
plaatsvinden. Over de jaren 1847-1869 is
een meerjarenindex gepubliceerd die
binnenkort als afzoekbare tekst ook digi
taal ter beschikking wordt gesteld.
Daarmee wordt het mogelijk om op
auteursnaam te zoeken, maar ook op ter
men uit de titel, zoals geografische aan
duidingen en woorden als 'pijlers', 'tele
graafkabel' en 'kristalvormen'.
Trésor (de schatkamer) is de bena
ming voor de collectie historische, kwets
bare en kostbare boeken en tijdschriften
van de Bibliotheek TU Delft. Trésor is
gestart met het digitaliseren van deze
unieke documenten. Hierdoor worden
boeken en tijdschriften die gewoonlijk
niet toegankelijk zijn, opengesteld voor
een breed publiek. De Verhandelingen van
het Koninklijk Instituut van Ingenieurs
(KIVI) en The Principal Works van Simon
Stevin zijn de eerste documenten die u
via de website van de Bibliotheek TU
Delft kunt bekijken.
De veel geraadpleegde ver
zameleditie van het werk van
Simon Stevin is ook digitaal
beschikbaar. Naast afbeeldin
gen van zijn werk is een
Engelse vertaling opgenomen,
waardoor het ook op interna
tionaal niveau toegankelijk
wordt. Bovendien is per onder
deel een inleiding aanwezig.
Simon Stevin, geboren in
Brugge in 1548, kwam in 1581 naar Leiden.
Hier publiceerde hij vanaf 1582 werk op
zeer uiteenlopende gebieden: waterstaat-
kunde, constructie van gebouwen, reken
kunde, logistiek, vestingbouw, politiek.
Daarnaast werkte hij als adviseur van Prins
Maurits tijdens diens veldtochten. Stevin
was sterk voorstander van het gebruik van
de moedertaal Nederlands als taal voor
wetenschappelijke publicaties. Een van zijn
werken is dan ook gewijd aan het gebruik
van het Nederlands. Ook stimuleerde hij
het gebruik van decimaal rekenen.
De digitale bestanden zijn te vinden op de
website van de Bibliotheek TU Delft:
www.bibliotheek.tudelft.nl. Via de menu-
knop Informatiebronnen gaat u naar
Trésor: gedigitaliseerd bezit.
Voor meer informatie kunt u bellen naar
(015) 278 32 40 of e-mailen naar
K.F.vanEiik@librarv.tudelft.nl.
Onlangs verscheen bij het
Instituut Collectie Nederland het
ICN-informatieblad nummer 9: 'Het
bewaren van fotografisch materiaal'.
ICN-onderzoekers Agnes Brokerhof en
Han Neevel zijn in samenwerking met
fotorestaurator Clara von Waldt-
hausen en archiefrestaurator Janien
Kemp verantwoordelijk voor de inhoud.
Het informatieblad bespreekt de meest
voorkomende materialen in fotocollec
ties en hun conserveringsproblemen en
concentreert zich op het op verschillende
manieren stabiel bewaren van collecties
en beschikbare verpakkingsmethodes.
De brochure kan besteld worden via de
ICN-website
www.icn.nl of
bij het secretari
aat van de afde
ling Conserve
ringsonderzoek,
(020) 305 47 71,
nieuws uit het veld
Mail uw nieuws naar: bureau@kvan.nl
ReLiC: een nieuw centrum voor Nederlandse religiegeschiedenis
Op 7 oktober 2002 heeft de Vrije
Universiteit Amsterdam een nieuw cen
trum geopend, gewijd aan de beoefening
van de religiegeschiedenis van Neder
land. Het centrum draagt de naam
ReLiC: Centre for Dutch Religious
History en is gevestigd aan de Faculteit
der Letteren van de VU. ReLiC wil het
onderzoek naar de religieuze geschiede
nis van de (noordelijke) Nederlanden ini
tiëren, stimuleren en coördineren en de
onderzoeksresultaten ter beschikking
stellen van diverse media.
ReLiC is opgericht door Joris van
Eijnatten en Fred van Lieburg, beiden als
docent en onderzoeker verbonden aan de
vakgroep Geschiedenis van de Nieuwe
Tijd van de Faculteit der Letteren, en
actief op het gebied van de Nederlandse
religiegeschiedenis. Met hun centrum
willen zij zich richten op de manier waar
op individuen, sociale groepen en insti
tuties in de loop der eeuwen uitdrukking
hebben gegeven aan het verschijnsel reli
gie in de breedst mogelijke zin. Religie
omvat daarbij de traditionele geloofstra
dities (jodendom, christendom, islam,
hindoeïsme, boeddhisme etc.), maar kan
ook verwijzen naar elke andere vorm van
religiositeit. ReLiC geeft tegelijk een
gezicht aan diverse reeds lopende onder
zoeksprojecten aan de Vrije Universiteit,
met name naar de rol van de religie in de
vorming van de Nederlandse identiteit
tussen 1400 en 1700 (een groot program
ma waarin de faculteiten der Godgeleerd
heid, Letteren en Sociale Wetenschappen
met elkaar samenwerken), naar de theo-
logiebeoefening aan de Nederlandse uni
versiteiten (1575-1840) en naar de pas
torale beroepen bij de Nederlandse gere
formeerden en doopsgezinden (1650-
1850). Via het reguliere onderwijs is het
voor studenten binnen en buiten de VU
mogelijk colleges te volgen en scripties te
maken op het gebied van de Nederlandse
religiegeschiedenis, terwijl ook stages
worden aangeboden in de vorm van
gerichte (archivalische of bibliografische)
onderzoeksprojecten.
Om de (internationale) contacten tussen
onderzoekers en geïnteresseerden in de
Nederlandse religiegeschiedenis te bevor
deren, geeft ReLiC een (digitale) News
letter uit waarin regelmatig informatie
over lopende activiteiten en publicaties
zal worden gegeven. Het eerste nummer
is onlangs verschenen. Daarnaast zal de
website van ReLiC, www.let.vu.nl/relic,
fungeren als een virtueel netwerk van
belanghebbenden, een 'community of
interest'. Via de site kan iedere onderzoe
ker lopende projecten registreren en die
van anderen bekijken, dan wel zich
inschrijven als geïnteresseerde voor het
regelmatig ontvangen van (elektronische
of papieren) informatie.
Nel Oversteegen,
e-mail: nel.oversteegen@icn.nl.
Het Haags Gemeentearchief heeft
onlangs een van de belangrijkste aanko
pen uit zijn verzamelgeschiedenis ge
daan. De pas verworven aquarel 'Gezicht
op de Hofvijver' behoort tot de topstuk
ken uit de collectie van de Historisch-
Topografische Atlas.
Met zijn aankoopbeleid beoogt het
Gemeentearchief de stedelijke verande
ringen van Den Haag vast te leggen en te
behouden. 'Gezicht op de Hofvijver'
vormt hierin een belangrijke schakel.
Antoin-Ignace Melling (1763-1831), telg
uit een Lotharings kunstenaarsgeslacht,
maakte in opdracht van Napoleon in
1812 een reis naar onder meer Nederland
om de uitbreidingen van het Franse
Keizerrijk in tekeningen vast te leggen.
Zo ontstond een unieke serie panorami
sche gezichten van ons land. Met de
tekenmap onder zijn arm trok hij te voet,
per trekschuit of diligence rond om pitto
reske stadsgezichten vast te leggen. Ook
de bewoners, hun kleding en gebruiken
ontsnapten niet aan zijn blik. Melling
had grote invloed op het gebruik van
perspectief in de landschapsschilder
kunst.
Zo kwam ook zijn aquarel 'Gezicht op de
Hofvijver' tot stand. Een perspectiefstu
die (h 59 cm x b 82,3 cm), van schets in
potlood over een kwadratuur in de
onderlaag, opgebouwd met
krijt in wit. De ochtendmist
hangt nog boven de vijver,
de zon probeert de gebou
wen reeds van een gouden
gloed te voorzien. Melling
kijkt vanaf het Buitenhof in
de richting van de Korte
Vijverberg. Links de bomen
rij langs de Lange Vijverberg.
Aan het einde rechts staat
het Mauritshuis, dan volgen
de gebouwen van het
Stadhouderlijk Kwartier met
eerst het torentje. Daarna
een complex van gebouwen, de Hof
kapel, Vergaderzaal van de Staten van
Holland en de Mauritstoren. Ook hier de
flanerende, pratende bewoners van Den
Haag. In de Hofvijver zwemmen enkele
zwanen. De stad ontwaakt.
De aanschaf van deze belangrijke aquarel
werd mogelijk gemaakt door een finan
ciële bijdrage van Fonds 1818.
NIEUWS
Verhandelingen: de voorloper van De
Ingenieur
Verdere digitalisering
I'HE PRINCIPAL WORKS
SIMON STEVIN
Door Freek van Eijk*
The Principal Works van Stevin
Freek van Eijk is Trésorbeheerder Bibliotheek TU
Delft.
u i t h e t veld
archievenblad
november 2002
november 2002
archievenblad
