ca
JJUHU
JIM: HET INFORMATIEBEHEERSYSTEEM
VAN DE TOEKOMST
:.V
Lï!
Jalema Information Manager
VAN JIM
De gebruiksvriendelijke JIM-software combineert doelmatigheid met doeltreffendheid bij het beheren en
beheersen van informatie in al zijn verschijningsvormen (elektronisch, fysiek, microfilm, etc.) en ongeacht
de interne of externe locatie waar de informatie zich bevindt. Met JIM kunt u alle dossiers en documenten
beheren en toegankelijk maken,
JIM registreert automatisch alle logistieke handelingen, zoals zoeken, aanleggen, aanvragen, uitlenen,
terugontvangen, verplaatsen, etc. Doordat JIM van al deze handelingen historie en statistieken bijhoudt,
krijgt u bovendien een schat aan managementinformatie en daarmee handvatten om het dynamische
proces van informatiebeheer verder te optimaliseren.
JIM vormt ook een brug naar het Documentaire Informatie Systeem en zorgt voor de samenhang, afstem
ming, integratie en systematiek waar administratie en archivering binnen moderne organisaties om vragen.
Bel, mail of fax ons voor meer informatie, een uitgebreide brochure of een gratis en
vrijblijvende demonstratie. Jalema Information Management: (077) 476 76 76
JIM: één oplossing voor alle informatie
PAPIER DIGITAAL CENTRAAL DECENTRAAL INTERN EXTERN
Modulaire opbouw (gebruik en betaal
alleen wat u écht nodig hebt)
User based pricing
Brug naar Documentair Informatie
Systeem
Uitgebreide rapportage en management
informatie
Open systeem met optimale koppelings
mogelijkheden
Windows 'look teel'
E-mail: info@jalema.com
Internet: www.jalema.com
de theorie
INFORMATION MANAGEMENT
Jalema B.V
Dr. Poelsstraat 11
Postbus 4802
5953 ZL Reuver
Nederland
Tel. 077 476 76 76
Fax 077 476 76 90
bevestigde) ideële entiteit, bevattende procesge
bonden informatie' maar het bijeenraapsel
van wat feitelijk allemaal archief genoemd
wordt, met onscherpe grenzen. Binnen het bij
eenraapsel zijn tal van overeenkomsten en ver
schillen aan te wijzen. Het concept bevindt zich
op lager en minder abstract maar concreter plan,
en het verwoordt geen wetenschappelijk-consti-
tutief paradigma meer. Immers, een heel aantal
deels vergelijkbare, deels onvergelijkbare zaken
valt onder het familiebegrip archief.
Het wetenschappelijk zelfbeeld, de kijk op het
archiefwetenschappenjk bedrijf, moet bijgesteld
worden. Het in archiefland alom bekende con
textbegrip moet als het ware op de archiefweten
schap zelf toegepast worden en de pretenties van
een universele geldigheid terzijde geschoven.
Het wegvallen van het algemene kader van het
paradigma noopt tot een meer feitelijke formu
lering van de problemen, doelen en wensen die
in een bepaald onderzoek aan de orde zijn.
Middels een dergelijke formulering moet ook de
feitelijke context van een onderzoek aangegeven
worden, omdat een algemene context - die van
het paradigma - ontbreekt.
Deze noodzaak tot een concretere formulering
van waar het onderzoek over gaat, en tot een
verdergaande explicitering van de context
ervan, is de grote winst van - we zullen het maar
dopen - de contextuele archivistiek. Het weten
schappelijk bedrijf bestaat in het aanwijzen en
uitwerken van genoemde overeenkomsten en
verschillen binnen dat wat we allemaal archief
noemen. De onderzoeken richten zich vooral op
de hoofdvraag in het kader van de heroriëntatie
van het archiefwezen op taken en doelen naar
aanleiding van de digitalisering en de informati
sering van arbeids- en andere werkprocessen:
(onder)zoek de verschillen tussen papieren archief en
digitaal archief en hun respectievelijke context.
Want alleen vanuit een explicitering van de ver
schillen en overeenkomsten tussen een papieren
archief en een digitaal archief en hun respectie
velijke context zijn de doelen van het archiefvak
goed te realiseren: authenticiteit en behoud van
bewijskracht, toegankelijkheid, en noem het
allemaal maar op.10 Dit is - het kan ook niet
anders - iets wat in de praktijk allang gebeurt.
De in het begin gemaakte analogie van de
inventaris van de archiefwetenschap en van een
archief ware, ter afsluiting, verder door te trek
ken. We zetten tegenover elkaar de oude en de
nieuwe manier van inventariseren van een
archief (het bedrijven van archiefwetenschap).
De oude manier is vooral georiënteerd op het
onderwerp van de archiefbescheiden. Een inven
tarisbeschrijving heeft meestal de vorm 'stukken
betreffende onderwerp X'. De rubricering is
overwegend een onderwerpsindeling. De
archiefbescheiden en hun onderwerpen worden
als een gegeven opgevat, dat wil zeggen er wordt
niet gevraagd naar het waarom van de aanwezig
heid van de bescheiden in een archief. Van de
feitelijke context van de archiefbescheiden, met
name dat deze eerst en vooral de neerslag zijn
van (en deel uitmaken van) de uitvoering van
een taak, wordt daarmee geabstraheerd. Er
wordt als het ware vanuit een externe onder-
werpsordening naar het fysieke archief als op
zich staand gegeven gekeken. Dit standpunt is
begrijpelijk, omdat het gros van met name de
twintigste-eeuwse archieven in de archiverings-
fase aan deze onderwerpsordening is onderwor
pen.
Vul voor 'archief(bescheiden)' in 'archiefweten
schap', en je hebt een goed beeld van de huidige
paradigmatische archiefwetenschap. En hetzelf
de voor de contextuele archiefwetenschap.
De nieuwe manier is vooral georiënteerd op de
archiefbescheiden als eerst en vooral de neerslag
van (en integraal onderdeel van) de uitvoering
van een taak. Deze taak heeft een context: wet
en regelgeving en instanties die daarop controle
ren, 'klanten', tijdsspanne, partijen waarmee
samengewerkt wordt etc. De reden van bestaan
van het archief is, dat de archiefvormer de taak
uitvoert. Beschrijving en rubricering van
archiefbescheiden zijn gebaseerd op taken en
werkprocessen. Het aanhouden van deze 'func
tionele lijn' is niet altijd gemakkelijk, omdat de
archivering van veel oudere archieven onder-
werpsmatig is gebeurd, als betrof het een docu
mentaire collectie en geen archief. Maar een
archief is geen documentaire collectie: archief
bescheiden die niet aan een taak te relateren
zijn, kunnen - uitzonderingen daargelaten - op
vernietiging gezet worden, eventueel op ter
mijn.
Arnoud Glaudemans is werkzaam bij De Nederlandsche Bank.
3-
4-
Dit artikel is een uitwerking van
een hoofdstuk van mijn afstudeer
scriptie. Deze scriptie is te verkrij
gen via e-mail arnoudgl@xsziall.nl.
Het betreft Naar een nieuw paradig
ma in de archivistiek (Jaarboek
Stichting Archiefpublikaties, Den
Haag, 1999) en Interpretatiekaders
in de archivistiek (Jaarboek
Stichting Archiefpublikaties, Den
Haag, 2000). Het wetenschappelijk
program in het kader waarvan de
jaarboeken geplaatst worden,
wordt uiteengezet in twee artikelen
van Th. Thomassen in het jaarboek
1999: vooral Paradigmatische ver
anderingen in de archiefwetenschap
(p. 69-79) en in mindere mate Een
korte introductie in de archivistiek
(p. 11-20).
T.S. Kuhn, The Structure Of
Scientific Revolutions (Third
Edition), University of Chicago
Press, Chicago, 1996).
S.S. Chibeni, The Spiritist Paradigm,
in: The Spiritist Messenger -
Monthly Electronic Report of the
GEAE Group no. 5-7 (april-juni
1998), zie
http://www.geae.inf.br/en.
Op. Cit. p. 175-
Het paradigmatische voorbeeld
voor een paradigmawisseling komt
uit de natuurkunde: van gegeven
massa in God als een oneindige
ruimte en een oneindige tijd
(Newton) naar waargenomen ener
gie-massa in een ruimte-tijd-conti-
nuum (Einstein).
O.a. in Th. Thomassen
Paradigmatische veranderingen in
de archiefwetenschap (Jaarboek
1999. P- 75) wordt Kuhns
'Paradigm shift' vertaald als
paradigmaverschuiving.
De kopstukken uit de laat negen
tiende- en twintigste-eeuwse taai-
georiënteerde filosofie (Frege,
Russell, Wittgenstein) hebben deze
kwestie niet tot een algemeen
geaccepteerd einde kunnen bren
gen. De these van de abstractie
van de drager komt neer op de
onwerkbare metafysische these van
een objectieve wereld van pure
ideeën, waar wij allen op een of
andere onnavolgbare wijze toegang
toe hebben.
L. Wittgenstein Philosophische
Untersuchungen, par. 67
(Werkausgabe Bd. 1, Suhrkamp,
Frankfurt am Main, 1989).
10. Zie ook mijn opmerkingen bij het
concept-archieflexicon op
http://www.kvan.nl/opmerkingen-
AGIaudemans.doc.
9-
oktober 2002
archievenblad
