Polyester Bergingssystemen
Evenwicht tussen
functie en
design
B(
)MEFA
I
I'
I
Voldoen aan de Photographic Activity Test (ISO: 14523-1999)
Postbus 166,1530 AD Wormer, Veerdijk 44,1531 MS Wormer,
Telefoon: +31 (0)75 621.10.01, Telefax: +31 (0)75 621.68.11,
E-mailadres: info@jwb-ceka.nl
Groothandel in Boekbinders-, Restauratie- en Conservatiematerialen en Zelfklevende Folies
Jansen - Wijsmuller Beuns B.V. is een zustermaatschappij van CEKA Handelsonderneming B.V.
Rekken en kasten
Archiefrekken
Studie- en IT-tafels
Dealing en control desks
wmmm
de praktijk
gebeurtenis geen andere opna
men meer waren dan de gefilmde
Journaalbeelden van destijds. In
het Hilversumse archief vond
Andere Tijden, aan de vooravond
van de verloving van Willem-
Alexander met Maxima, de totale
uitzending terug, destijds opge
nomen op telerecording. Dat kun
je de voorloper van de video noe
men, in feite was het een filmca
mera die voor een televisiescherm
was geplaatst. Van het materiaal
kon heel Nederland via het NOS
Journaal kennisnemen, het vrolij
ke huppeltje van de overgelukki
ge Beatrix op het gazon van
Soestdijk zal menigeen nooit
meer van het netvlies krijgen.
Andere Tijden maakte er zijn best bekeken
uitzending tot dusver van.
In de dagelijkse praktijk bestaat het
leeuwendeel van het werk van de redac
tie (voor tweederde afgestudeerde histori
ci) uit research. Het onderzoek strekt zich
uit in drie hoofdrichtingen: de feiten, de
beelden en de betrokkenen.
Voor de feiten komen de redacteuren
opmerkelijk vaak in archieven terecht.
Veel meer dan we tevoren hadden
gedacht baseren we onze verhalen op pri
maire bronnen. Vaak lezen we wel de
bestaande literatuur over een onderwerp
dat we willen behandelen, maar uitein
delijk zijn de geschreven bronnen toch
het belangrijkste. Niet in het minst
omdat de oorspronkelijke papieren ook
voor de uitzending uiteindelijk vaak van
belang zijn: een document kan aan het
verhaal juist dat element van authentici
teit verlenen dat de kijker de zekerheid
geeft dat-ie naar een waarheidsgetrouwe
reconstructie zit te kijken. De researchers
van Andere Tijden ontwikkelen een zicht
baar groeiende bedrevenheid in het vin
den van relevante documenten, in het
Algemeen Rijksarchief (of tegenwoordig:
Nationaal Archief), maar ook in archie
ven van ministeries, bedrijven en allerlei
instituten. Dat ze daarmee dankbaar
gebruik maken van de bereidwilligheid
en de kundigheid van archivarissen
behoeft geen betoog. Zonder gids ver
dwaalt ook de handigste researcher in elk
archief.
Het zoeken naar geschikte archiefbeelden
is specialistenwerk, maar in feite werkt de
hele redactie van Andere Tijden er gere
geld aan mee. Bijna dagelijks zit er wel
een redacteur in een van de viewing-
rooms van het NIBG om materiaal te
bekijken. Op het moment dat ik dit
schrijf spoelen twee collega's tientallen
bandjes door met filmpjes uit de oertijd
van het CDA, voor een onderwerp over
de wording van de partij die nu weer
terug is in de macht. Ze proberen juist die
shots en juist die uitspraken te vinden,
die de sfeer weergeven waarin de
Nederlandse christendemocratie eind
jaren zeventig in de richting van eenheid
zwoegde. Uren werk, voor een paar
minuten archieffilm - maar juist de zorg
vuldigheid en grondigheid van dit
onderzoek bepalen straks de kwaliteit
van het eindproduct.
Misschien nog wel de meeste tijd
gaat heen aan het zoeken van mensen
die over het gekozen onderwerp geïnter
viewd gaan worden. Dat kan soms een
moeizaam proces zijn. De praktijk heeft
ons geleerd dat ons type programma veel
meer gebaat is met mensen die het zélf
hebben meegemaakt dan met mensen
die er door studie alles vanaf weten. Zo
werkt televisie nu eenmaal: de directe
betrokkenheid van ooggetuigen is in de
meeste gevallen te verkiezen boven de
kennis en de analyse van de des
kundige. Daarmee is niet gezegd
dat Andere Tijden een oral history-
programma is. Oral history is een
onderdeel van de formule, maar
niet meer dan dat. Centraal in die
formule staat de waarheidsvin
ding, de waarheidsgetrouwe
reconstructie. En daar zoeken we
de geschikte sprekers bij. We zijn
in principe op zoek naar de
hoofdrolspelers, we willen Van
Agt interviewen over de zaak
Menten, en Dukakis over de ver
kiezingscampagne van 1988, en
Paul Verhoeven over de totstand
koming van de film 'Spetters'.
Vrijwel altijd houden we vervol
gens een voorgesprek met de te
interviewen personen, zonder camera.
We zetten de bedoeling uiteen en we
schetsen de rol van de betrokkene in het
geplande onderwerp. Soms proberen we
zijn of haar geheugen op te frissen met
behulp van de archieffilm die we op een
draagbaar video-apparaat laten zien.
Mocht in zo'n voorgesprek blijken dat
iemands geheugen gaten vertoont, of dat
iemands verhaal sterk afwijkt van de his
torische feiten zoals die uit de primaire
bronnen blijken, dan kan dit aanleiding
zijn om van het interview af te zien.
Maar dat komt zelden voor. In de praktijk
streven we ernaar dat de research naar de
feiten, en de archieffilm en de uitspraken
van de hoofdpersonen een organisch
geheel gaan vormen - dat de elementen
elkaar versterken en samen de geschiede
nis levendig maken: de kijker moet
eigenlijk op de eerste rij zitten bij de
reconstructie van een gebeurtenis.
En dan maakt het eigenlijk niet eens
zoveel uit waar het verhaal over gaat. Of
het nu de affaire rond Greet Hofmans is,
of de uitschakeling van het Nederlands
elftal voor het WK van 1958, of welke
andere geschiedenis. 'Deze Doos van
Pandora,' zo staat in het juryrapport van
de Comenius Medaille die Andere Tijden
in juni toegekend kreeg, 'illustreert op
verrassende wijze actuele ontwikkelingen
met historische gebeurtenissen en beel
den.' Zo hoorden wij het eens van een
ander.
oktober 2002
21
H)
Postbus 5014
8260 GA Kampen
Tel.:+31(0)38 3370444
Fax: +31(0)38 3312285
E-mail: info@bomefa.nl
www.bomefa.nl
Research
Netscape: /GESCHIEDENIS
4*. e£ 3
ly
ACTUEEL OVT ANDERETIJDEN MEDIABIEB WEBGIDS FORUM SITEMAP E-MAIl
Congres over oral history
vorige aflevering:
rige aflevering
Spetters, ue wording van een cynisch
volgende aflevering
Audio- en videofragmenten van Andere Tijden zijn te vin
den op www.vpro.nl/mediabieb/index.shtml.
Oral history
Ad van Liempt is eindredacteur van Andere Tijden.
archievenblad
